Dijital pazarlamada yapay zekânın rolü: Havacılık sektöründe keşifsel bir araştırma
The Role of artificial intelligence in digital marketing: An Exploratory research in the aviation industry
- Tez No: 921683
- Danışmanlar: PROF. DR. RAMAZAN NACAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Günümüz dünyasında hızlı teknolojik ilerlemeler ve bilgiye kolay erişim, küresel ölçekte tüketici davranışlarında büyük değişimlere yol açmaktadır. Artık tüketiciler, yalnızca kaliteli ürün ve hizmet beklentisiyle sınırlı kalmamakta; üretim süreçlerinin çevreye duyarlı ve sürdürülebilir olmasını da talep etmektedir. Bu dönüşüm, işletmelerin yalnızca ürün odaklı yaklaşımlarını yeniden değerlendirip çevresel, toplumsal ve ekonomik sürdürülebilirlik unsurlarını iş modellerine entegre etmelerini gerektirmiştir. Bu bağlamda, yapay zekâ (YZ) teknolojisi, işletmeler için üretim süreçlerinden pazarlama faaliyetlerine kadar pek çok alanda kritik bir yenilikçi araç haline gelmiştir. Özellikle dijital pazarlama stratejilerinde yapay zekâ, veri analitiği, tüketici davranışlarının tahmini, kişiselleştirilmiş reklam kampanyalarının tasarlanması, zamanında geri bildirim sağlanması ve müşteri deneyimlerinin optimize edilmesi gibi alanlarda çığır açıcı faydalar sunmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye genelinde faaliyet gösteren havacılık sektörüne odaklanılmış ve dijital pazarlamada yapay zekânın rolü derinlemesine incelenmiştir. Araştırmanın evrenini, beş ulusal ve üç uluslararası havayolu şirketinin pazarlama departmanında çalışan bireyler oluşturmuştur. Kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenen 209 katılımcıdan elde edilen veriler, dijital pazarlama stratejilerinde yapay zekânın etkisini ölçmek için değerlendirilmiştir. Katılımcıların tutum ve davranışlarını ölçmek amacıyla üç temel ölçek kullanılmıştır: dijital pazarlama davranışları ölçeği, yapay zekâya yönelik genel tutum ölçeği ve hizmet kalitesi için yapay zekâ kullanım ölçeği. Verilerin analizinde, istatistiksel paket programlarından yararlanılmış ve analiz sürecinde frekans analizi, açıklayıcı faktör analizi, güvenilirlik analizi ve regresyon analizi gibi yöntemler uygulanmıştır. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda, orijinal ölçeklerle uyumlu ve dijital pazarlamada yapay zekâ kullanımını ölçmek için uygun olduğu tespit edilen ölçekler geliştirilmiştir. Araştırmanın bulguları, yapay zekâ kullanımının, hizmet kalitesinde anlamlı bir artış sağladığını ve bu artışın algılanan değer ile müşteri memnuniyetine pozitif bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Müşteri memnuniyeti, dijital pazarlama davranışlarını doğrudan olumlu yönde etkileyen bir unsur olarak belirlenmiştir. Özellikle hizmet kalitesi için yapay zekâ teknolojilerinin kullanımının, müşteri sadakati ve dijital pazarlama performansı üzerinde güçlü bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgular, havacılık sektörü gibi yoğun rekabetin yaşandığı alanlarda, şirketlerin yapay zekâ teknolojilerini daha etkin ve stratejik bir şekilde kullanmalarının önemini vurgulamaktadır. Araştırma sonuçları, pazarlama stratejilerinin yeniden yapılandırılmasında ve dijitalleşme süreçlerinde yapay zekânın sunduğu fırsatların değerlendirilebilmesi için değerli bir rehber sunmaktadır. Yapay zekâ, yalnızca operasyonel verimliliği artırmakla kalmamakta, aynı zamanda müşteri memnuniyetine dayalı sürdürülebilir bir rekabet avantajı oluşturulmasına katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In today's world, rapid technological advancements and easy access to information have brought about significant changes in consumer behavior on a global scale. Consumers now expect not only high-quality products and services but also production processes that are environmentally friendly and sustainable. This transformation has compelled businesses to reconsider their product-focused approaches and integrate environmental, social, and economic sustainability factors into their business models. In this context, artificial intelligence (AI) technology has become a critical and innovative tool for businesses, extending from production processes to marketing activities. Particularly in digital marketing strategies, AI offers groundbreaking benefits such as data analytics, predicting consumer behaviors, designing personalized advertising campaigns, providing timely feedback, and optimizing customer experiences. This study focuses on the aviation sector operating in Turkey, examining the role of AI in digital marketing in depth. The study's population consists of employees working in the marketing departments of five national and three international airlines. Data were collected from 209 participants selected through a convenience sampling method, and the influence of AI on digital marketing strategies was assessed. Three main scales were utilized to measure participants' attitudes and behaviors: the Digital Marketing Behavior Scale, the General Attitude Toward Artificial Intelligence Scale, and the Artificial Intelligence Usage for Service Quality Scale. Statistical software packages were used for data analysis, employing methods such as frequency analysis, exploratory factor analysis, reliability analysis, and regression analysis. The exploratory factor analysis results revealed scales consistent with the original measures, deemed suitable for evaluating AI usage in digital marketing. The findings of the study indicate that AI usage significantly enhances service quality, which positively influences perceived value and customer satisfaction. Customer satisfaction, in turn, was found to have a direct and positive impact on digital marketing behaviors. Specifically, the use of AI technologies for service quality demonstrated a strong influence on customer loyalty and digital marketing performance. These findings highlight the importance of more effective and strategic use of AI technologies in highly competitive fields such as the aviation sector. The results provide valuable guidance for restructuring marketing strategies and leveraging the opportunities offered by AI in digitalization processes. AI not only improves operational efficiency but also contributes to creating a sustainable competitive advantage based on customer satisfaction.
Benzer Tezler
- The role of artificial intelligence in digital marketing on retail sector
Dijital pazarlamada perakende sektöründe yapay zekanın rolü
AICHA FATMA ZITOUNI
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
İşletmeBahçeşehir Üniversitesiİşletme Yönetimi Bilim Dalı
PROF. DR. FİGEN YILDIRIM
- Dijital pazarlamanın tüketici gözüyle satışçılar üzerindeki etkisinde yapay zekanın aracılık rolü
The mediating role of artificial intelligence in the impact of digital marketing on salespeople from the consumer's perspective
MURAT VURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İşletmeHasan Kalyoncu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAKUP DURMAZ
- Analyze and compare Russia and Turkey's trade relations under digital marketing strategies and web 3.0 implementations
Rusya ve Rürkiye'nin ticari ilişkilerinin dijital pazarlama stratejileri ve web 3.0 uygulamaları kapsamında analiz edilmesi ve karşılaştırılması
YUSUF NIYAZOV
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Uluslararası Ticaretİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve İşletmecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKŞAN KİBRİTCİ ARTAR
- Dijital pazarlamada yapay zekâ kullanımının değerlendirilmesi
Evaluation of the use of artificial intelligence in digital marketing
ESMA BARULAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeİstanbul Ticaret ÜniversitesiDijital Ekonomi ve Pazarlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SAĞLAM
- From perception to purchase: A structural model of AI integration in digital marketing
Algıdan satın almaya: dijital pazarlamada yapay zekâ entegrasyonunun yapısal modeli
NİLUFAR JABRAİLZADA
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
İşletmeOSTİM TEKNİK ÜNİVERSİTESİİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK TÜREN