Öğretmen ve öğretmen adaylarının yapay zekâ farkındalıkları ile yapay zekâ okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi
Determining the artificial intelligence awareness and artificial intelligence literacy levels of teachers and teacher candidates
- Tez No: 923372
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının yapay zekâ farkındalıkları ile yapay zekâ okuryazarlık düzeylerini belirlemek ve bu düzeylerin çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Ayrıca, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının yapay zekâ farkındalık düzeyleri ile yapay zekâ okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi ve yapay zekâ farkındalık düzeylerinin, yapay zekâ okuryazarlık düzeylerini anlamlı bir şekilde yordayıp yordamadığının belirlenmesi hedeflenmiştir. Çalışmada, nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya 332 öğretmen ve 201 öğretmen adayı olarak toplamda 533 katılımcı dâhil edilmiştir. Uygun örneklem ve kartopu örnekleme yöntemleri veri toplama sürecinde kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının yapay zekâ farkındalık ve okuryazarlık düzeylerinin yüksek seviyelerde olduğunu göstermektedir. Ancak, bu bireylerin yapay zekâ farkındalık ve okuryazarlık düzeyleri cinsiyet, yaş ve okul türü değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar göstermemekte; eğitim düzeyi ve öğretmen branşları açısından ise anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. Öğretmen adayları için cinsiyet ve yaş değişkenlerinin yapay zekâ farkındalık ve okuryazarlık düzeylerini etkilemediği, ancak öğrenim gördükleri bölüm ve sınıf düzeyinde anlamlı farklılıkların bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, öğretmenler ve öğretmen adayları arasında yapay zekâ farkındalık düzeyleri ile okuryazarlık düzeyleri arasında pozitif orta düzeyde bir ilişki saptanmış; yapılan regresyon analizi sonucunda hem öğretmenlerin hem de öğretmen adaylarının yapay zekâ farkındalık düzeyinin, yapay zekâ okuryazarlık düzeyini yordadığı belirlenmiştir.Araştırma sonuçları, öğretmenlerin yapay zekâ teknolojilerini pedagojik süreçlerde etkin biçimde entegre edebilmeleri için mesleki gelişim programlarının tasarlanmasında eğitim politikalarını belirleyen aktörlere yönelik veri temelli öneriler sunmaktadır. Ayrıca çalışma, öğretmen ve öğretmen adaylarının yapay zekâ farkındalık düzeylerindeki artışın, bu teknolojilere yönelik okuryazarlık becerileri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı pozitif bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study is to determine the artificial intelligence awareness and artificial intelligence literacy levels of teachers and prospective teachers and to examine whether these levels differ according to various variables. In addition, it was aimed to examine the relationship between the artificial intelligence awareness levels and artificial intelligence literacy levels of teachers and prospective teachers and to determine whether artificial intelligence awareness levels significantly predict artificial intelligence literacy levels. The study used the screening model, which is one of the quantitative research methods. A total of 533 participants, 332 teachers and 201 prospective teachers, were included in the study. Convenience sampling and snowball sampling methods were used in the data collection process. The findings obtained from the study show that the artificial intelligence awareness and literacy levels of teachers and prospective teachers are at high levels. However, the artificial intelligence awareness and literacy levels of these individuals do not show significant differences according to gender, age and school type variables; however, there are significant differences in terms of education level and teacher branches. It was determined that gender and age variables did not affect the AI awareness and literacy levels of teacher candidates, but there were significant differences at the department and grade level. In addition, a positive moderate relationship was found between AI awareness levels and literacy levels among teachers and teacher candidates; as a result of the regression analysis, it was determined that the AI awareness level of both teachers and teacher candidates predicted the AI literacy level. The research results provide data-based recommendations for the actors who determine education policies in the design of professional development programs so that teachers can effectively integrate AI technologies into pedagogical processes. In addition, the study reveals that the increase in the AI awareness levels of teachers and teacher candidates has a statistically significant positive effect on literacy skills towards these technologies.
Benzer Tezler
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yapay zekâ uygulamalarına ilişkin farkındalıkları
Awareness of pre-service social studies teachers regarding artificial intelligence applications
DUYGU SELİN ARAMA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEGÜL PEHLİVAN YILMAZ
- Eğitim fakültesi öğrencilerinin yapay zekâya yönelik tutumlarının incelenmesi
Investigation of faculty of education students' attitudes towards artificial intelligence
EDA TÖRÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TAHİR KARABOĞA
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının teknoloji okuryazarlığı ve yapay zekâ farkındalık düzeylerinin incelenmesi: Bir karma yöntem araştırması
Investigation of social studies teacher candidates technology literacy and artificial intelligence awareness levels: A mixed method research
DİLAN EMLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH GÖKDEMİR
- Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının yapay zekâ farkındalıklarının belirlenmesi: Ankara örneği
Determination of artificial intelligence awareness of information technologies teachers and teacher candidates: The Ankara case
ALİ YATARKALKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ ERYILMAZ
- Matematik eğitiminde yapay zekânın kullanımına yönelik farklı paydaş görüşlerinin incelenmesi
An investigation of diverse stakeholders' views on the use of artificial intelligence in mathematics education
FEYZA FATMA KOLCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN EROL