Beş faktör kişilik özelliklerinin yenilikçi iş davranışına etkisinde yapay zekâ tutumunun aracılık etkisi
The mediating role of attitudes toward artificial intelligence in the effect of big five personality traits on innovative work behavior
- Tez No: 924002
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÇAKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Bu tez, beş faktör kişilik özelliklerinin yenilikçi iş davranışı üzerindeki etkisini ve yapay zekâya yönelik tutumların aracılık işlevini araştırmaktadır. Çalışma, dinamik ve rekabetçi iş ortamlarından örneklerle bireylerin kişilik özelliklerinin yapay zekâ teknolojilerine yönelik algı ve yaklaşımlarını nasıl etkilediğine odaklanmaktadır. Araştırma kapsamında, 241 akademisyenden anket yoluyla veri toplanmış; değişkenler arasındaki ilişkiler korelasyon analizi ile incelenmiş, etkiler ise Sobel testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular, yapay zekâya yönelik tutumların yenilikçi iş davranışını yordadığını ortaya koymuştur. Beş faktör kişilik özelliklerinden deneyime açıklık, öz disiplin ve uyumluluk boyutlarının yenilikçi iş davranışında önemli yordayıcılar olduğu tespit edilmiştir. Ancak, beş faktör kişilik özelliklerinin yapay zekâya yönelik tutumlarla bir etkisi bulunamamıştır ve yapay zekâ tutumunun bu ilişki üzerindeki aracılık etkisini destekleyecek yeterli kanıta ulaşılamamıştır. Bu çalışma, yapay zekâya yönelik tutumların algılanan kullanım kolaylığı, yararlılık, güven ve etik kaygılardan nasıl etkilendiğini araştırmaktadır. Yapay zekâya duyulan güvenin ve teknolojik yeniliklerin sunduğu fırsatların yenilikçi davranışları desteklediği, buna karşın kaygı ve etik endişelerin bu süreçleri engelleyebildiği ortaya konmuştur. Bireysel farklılıkların teknoloji ile etkileşimde oynadığı kritik rolü vurgulamaktadır. Çalışma, yenilikçi iş davranışını etkileyen faktörleri ele alarak, teknolojik gelişmelerden en iyi şekilde yararlanılabilmesi için stratejik öneriler sunmakta ve literatüre katkı sağlayarak gelecekteki araştırmalar için referans oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates the impact of five-factor personality traits on innovative work behavior and the mediating function of attitudes towards artificial intelligence. The study focuses on how individuals' personality traits affect their perceptions and approaches towards artificial intelligence technologies, with examples from dynamic and competitive business environments. Within the scope of the research, data was collected from 241 academics through a survey; the relationships between the variables were examined with correlation analysis, and the effects were evaluated with the Sobel test. Findings revealed that attitudes towards artificial intelligence predict innovative work behavior. It has been determined that openness to experience, self-discipline and adaptability dimensions of five factor personality traits are important predictors of innovative work behavior. However, neither any effect of five-factor personality traits on attitudes towards artificial intelligence was found, nor any sufficient evidence was found to support the mediating effect of artificial intelligence attitude on this relationship. This study investigates how attitudes towards artificial intelligence are affected by perceived ease of use, usefulness, trust and ethical concerns. It has been demonstrated that trust in artificial intelligence and the opportunities offered by technological innovations support innovative behaviors, whereas anxiety and ethical concerns can hinder these processes. It highlights the critical role that individual differences play in interacting with technology. By addressing the factors affecting innovative business behavior, the study offers strategic suggestions for making the best use of technological developments and contributes to the literature, creating a reference for future research.
Benzer Tezler
- Psikolojik güçlendirmenin yenilikçi davranışa etkisinde kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü üzerine bir araştırma
A research on the moderating role of personality traits in the effect of psychological empowerment on innovative behavior
SEVCAN FIRIN
- Tüketici boykot davranışlarının marka nefreti perspektifinden analizi: Karma yöntem yaklaşımı
Analysis of consumer boycott behavior from the perspective of brand hate: A mixed-methods approach
ELİF GÜNER
- Havayolu firmalarında kişilik özelliklerinin satın alma davranışına etkisi: Havacılık yönetimi öğrencileri örneği
The effect of personal traits on consumer behavior in airlines: A case of aviation management students
YUSUF CAN TUNABOYLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sivil HavacılıkİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEFA CEYHAN
- Beş faktör kişilik özelliklerinin bireysel girişimcilik yönelimine etkisinde kültürel zekânın rolü
The Role of cultural intelligence in the impact of the big five personality traits on individual entrepreneurial orientation
MURAT TOPALOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
İşletmeTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA SAİD DÖVEN
- KOBİ yöneticilerinin kişilik özelliklerinin bireysel yenilikçiliklerine etkisi: Burdur ili örneği
Impact of personality characteristics of SME managers on their individual innovativeness: The case of Burdur
ALPEREN KİREÇCİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İşletmeMehmet Akif Ersoy Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ÖZMEN