Kafkaslar'da atlı - bozkır kavimleri (M. Ö. 1 bin)
Horse - braker tribes in the caucasas (1 st. millennium B. C.)
- Tez No: 92760
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İLHAMİ DURMUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Atlı-bozkır kavimlerinin Kafkasya coğrafyasında tarih sahnesine çıkması yazılı ve arkeolojik kaynaklarca ortaya konulmaktadır. Kafkasya coğrafyasında ortaya çıkan bu kavimler Kimmerler İskitler ve daha sonra Sarmatlar'dır. Adı geçen kavimlerden Kimmerler ve İskitler bu coğrafyalarda ilk olarak M. Ö. VIII y.y., Sarmatlar ise M. Ö. VI y.y. görünmektedirler. Kafkasya coğrafyasını kendilerine yurt edinene bozkır kavimleri burada çeşitli devlet ve kavimlerle siyasi ve kültürel ilişkilerde bulunmuşlardır. Bu devletlerden Asur, Urartu, Babil, Manna (Media), Grek ve Roma vb. yazılı kaynakları adı geçen kavimlerin tarihi ile ilgili çok önemli bilgiler vermektedirler. Atlı-bozkır kavimleri göçebe hayat tarzını benimsemişlerdi. Gerek siyasi ve gerekse de kültürel, ilişkileri bu hayat tazının sağladığı imkanlar çerçevesinde gelişme göstermekteydi. Bozkır kavimleri bu coğrafyada ilk olarak Urartu devleti ile karşılaşmıştır. Urartu krallarının akıllı politikası sonucu Asur devleti ile temasa geçmişlerdir. Bu devletlerle olan siyasi ilişkileri uzun sürmemiş M. ö. VI y.y. değin her iki devlet de adı geçen kavimlerin artan baskıları sonucu ortadan kalkmışlardır. Adı geçen kavimlerin idari ve askeri teşkilatı eski Türk geleneklerine dayanmaktaydı. Bozkır dini inancı geniş coğrafyalarda değişik boyutlara ulaşmaktaydı. Bu topluluklar arasında Güneş ve güneşe tapmak başlıca dini inanç olarak görülmekteydi ayrıca, Şamanizm ve tanrılar alemi de geniş yayılmıştı. Adı geçen toplulukların dili meselesi bu gün dahi bir problem olmaktan kendini kurtaramamaktadır. Ortaya atılan değişik görüşlerin aksine147 Sakız ve Suz çevresinde ele geçirilen çivi yazılı metinlerde geçen Türkçe kelimeler konuya büyük ölçüde açıklık getirmektedir. Ekonomi ve ticari hayat temel olarak bozkır hayat tarzının gereksinimleri üzerine kuruluydu. Sanat anlayışı da esas olarak hayvan tasvirlerine dayanmaktaydı. Burada aslan, boğa, geyik, vahşi kuşlar, at, koyun vb. hayvan tasvirleri ağırlık kazanmaktadır. Kafkasya coğrafyasında ortaya çıkan atlı-bozkır kavimleri ile ilgili yazılı bilgilere Asur, Babil, Urartu, Pers çivi yazılı metinlerinde, Grek tarih yazarlarından; Homer, Herodot, Hipokrat, Polibius, Strabo, Ptolemaios'un vb. eserlerinde rastlanılmaktadır. Bu bilgileri Sarmatlar'ın ortaya çıkması ile Roma tarih yazarlarından; Pompeius, Plinius, Tacitus, Ammianus Marcellinus'un vb. eserleri takip etmiştir. Konu ile arkeolojik kaynaklara ise Kafkasya coğrafyasının hemen her yerinde yapılan kazılar sonucu ulaşılmıştır. Bu kazılar ağılıklı olarak Alman, Rus kısmen de Azeri bilim adamları tarafından sistematik şekilde yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Written and archaeological sources evidence emergence of Horse braker tribes in the Caucasas in prehistoric periods. The most important and dominant nomadic tribes in this geography were Cimmerians, Scythians and Sarmatae. Cimmerians and Scythians appeared firstly, in 8 th Century B. C:, whereas Sarmatae emerged later, in 6 th Century B. C. These tribes entered in inter-cultural and political relations with domestic habitants and political bodies of the region and mutually affected each other that shaped culture and political structure of the Caucasas. Written sources of the states of the region as well as other great states of that time, such as Assur, Urartu, Babylon, Media, Greece Rome, etc, provide us with important information about history of these tribes. Horse braker tribes were nomads. Thus, both cultural and political live of these tribes was shaped by and within of such way of life. These tribes went into relation firstly with Urartians. As a result of wise policies launched by the king of Urartians, they established contacts with Assurians. Political relations with these states did not continue for a long Period of time and both states disappeared from scene of history before 6 th Century B. C. as a result of growing pressure of the mentioned nomadic tribes. Political and administrative structures of these tribes were based upon old Turkish traditions. Step religion and believes appeared in their different aspects in a wide geographical area. The sun sun-related believes were dominant religion along which shamanism and Word of Gods were widespread amongst these clans. Even nowadays there is no general opinion149 on languages used by this tribes and its linguistic details, shared by scholars, and these remain as a serious theme of discussion. However, against different theories, cuneiform writings found in Sakai and Suy, that include a number of words with Turkish roots brings clarity the theme and lead us to the truth. Economical and commercial aspects of life of the tribes were also determined by and based upon needs of nomadic way of life. Main branch of art was portraying of animals such as lion, bull, deer, wild and myths birds, horse, ship, etc. Written information about Horse braker tribes of the Caucasas are found in Assurian, Babylon, Urartian and Persian cuneiform writings, Greek historical texts, and works of Homer, Herodotos, Hippokrates, Polibius, Strabo, Ptolemaios and others. Roman historic writings and works of Pompeius, Pliny, Tacitius, Ammianus Marcellinus about Sarmatae follow the above mentioned resources. Archaeological findings related with the theme were discovered in the Caucasas, as results of systematic diggings conducted mainly by the German and Russian, and partly Azerbaigan scholars in the whole region. tC YÜKSEKÖ?Rirr W KURU W OOKÛHAirtASTOH WEWOBl
Benzer Tezler
- Anadolu'da Kimmerler-İskitler ve orta Anadolu'daki izleri
Cimmerians and Scythians in Anatolia and their traces in the central Anatolia
HACI ÇOBAN
- Bozkır Kavimlerinde savaş taktik, araç ve gereçleri (başlangıçtan Göktürk dönemi sonuna kadar)
Başlık çevirisi yok
ŞEYDA BAHAR TÜRKOĞLU
- Karaçay-Malkar sosyo-kültürel yapısının etnik kökenleri ve kültürleşme
The Ethnic origins of Karachay-Balkar socio-cultural structure and acculturation
UFUK TAVKUL
- Demir Çağ ve Demir Çağ öncesinde Anadolu'da göçebelik ve göçebe sanatı
Nomadism and nomadic art in Anatolia in the Iron Age and before Iron Age
OYA SAN
Doktora
Türkçe
1998
ArkeolojiEge ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALTAN ÇİLİNGİROĞLU