Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve yalnızlık arasındaki ilişkide eleştirel düşünme eğiliminin aracı rolünün incelenmesi
Examinating the mediating role of critical thinking dispositions in the relationship between digital game addiction and loneliness among middle school students
- Tez No: 927661
- Danışmanlar: PROF. DR. SEFA BULUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve yalnızlık arasındaki ilişkide eleştirel düşünme eğiliminin aracı rolü incelenmiştir. Literatürde, dijital oyun bağımlılığı ve yalnızlık arasında anlamlı bir ilişkiye işaret eden çalışmalar mevcuttur. Bu araştırmada ise, bu ilişkinin farklı bir evren ve örneklemdeki durumu incelenmekle beraber, temel amaç eleştirel düşünme eğiliminin aracı rolünün ortaya konmasıdır. Araştırmanın örneklemini Edirne ili Merkez ilçesinde sosyo-ekonomik durum göz önüne alınarak, tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen ortaokullarda, 2023-2024 eğitim öğretim yılı içerisinde öğrenim gören 7 ve 8. sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırma ilişkisel tarama yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Veriler; Çocuklar için Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği, Ortaokul Öğrencileri için Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği, UCLA Yalnızlık Ölçeği-Kısa Formu ve araştırmacı tarafından öğrencilere dair bilgi edinmek maksadıyla geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Bu veriler, Üniversitenin Etik Kurulu ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nden gerekli izinler alındıktan sonra araştırmacı tarafından toplanmıştır. Veri setini analiz etmek için Jamovi 2.4.12. programı kullanılmıştır. Verileri demografik özelliklere göre incelemek için betimsel istatistikler, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü ANOVA ve Kruskal Wallis H analizleri kullanılmıştır. Dijital oyun bağımlılığının sınıf kademesi, günlük oyun süresi ve oyun türüne göre, yalnızlığın cinsiyet ve günlük oyun süresine göre, eleştirel düşünme eğilimi ise sosyo-ekonomik düzey, kitap okuma durumu ve okuma süresine göre farklılık göstermiştir. Değişkenler arasındaki ilişki kolerasyon analizi yoluyla, aracı rolün etkisi ise çoklu regresyon analizi yoluyla test edilmiştir. Sonuç olarak, dijital oyun bağımlılığının yalnızlıkla düşük düzeyde pozitif ilişkili, eleştirel düşünme eğilimiyle ise düşük düzeyde negatif ilişkili olduğu ortaya koyulmuştur. Eleştirel düşünme eğiliminin ise yalnızlıkla düşük düzeyde negatif bir ilişkiye sahip olduğu saptanmıştır. Çoklu regresyon analizi sonucunda eleştirel düşünme eğiliminin, dijital oyun bağımlılığı ve yalnızlık arasındaki ilişkide kısmi bir aracılık rolü olduğu görülmüş, ancak bu kısmi aracılığın istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study examines the extent to which digital game addiction and loneliness predict critical thinking tendencies among middle school students. The participants consisted of 7th and 8th-grade students from middle schools in the central district of Edirne, selected through stratified sampling based on socio-economic status. Data was collected using the Digital Game Addiction Scale for Children, the Critical Thinking Dispositions Scale for Middle School Students, the UCLA Loneliness Scale - Short Form, and a Personal Information Form developed by the researcher to gather demographic data. Correlation analyses were conducted to analyze the relationships between digital game addiction, loneliness, and critical thinking tendencies, followed by multiple regression analysis to test the mediating role of critical thinking tendencies. Furthermore, descriptive statistics, independent samples t-tests, one-way ANOVA, and Kruskal Wallis H were employed to assess whether the levels of digital game addiction, loneliness, and critical thinking tendencies differed significantly according to demographic variables such as grade level, gender, socio-economic status, daily game time, game type, book reading habits, and reading time. The data were analyzed using the Jamovi 2.4.12 software. The findings indicated that digital game addiction was weakly and positively correlated with loneliness, while it was weakly and negatively correlated with critical thinking dispositions. Additionally, it was found that critical thinking dispositions had a weak negative relationship with loneliness. The multiple regression analysis has revealed that critical thinking dispositions partially mediated the relationship between digital game addiction and loneliness, although this mediation was not statistically significant. İn addition, it has been observed that significant differences in digital game addiction based on grade level, daily game time, and game type; in loneliness based on gender and daily game time; and in critical thinking dispositons based on socio-economic level, book reading status, and reading time.
Benzer Tezler
- Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığının yalnızlık ve benlik saygısı arasındaki ilişkisi ve dijital oyun bağımlılığının çeşitli demografikler açısından incelenmesi
Analysis of the digital game addiction of middle school students in terms of the relationship between loneliness and self-esteem, and investigation of digital game addiction in terms of various demographics
ELİF ARAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ SAMUR
- Ortaokul öğrencisi ergenlerde okul temelli yalnızlık, dürtüsellik, dijital oyun bağımlılığı ve reaktif-proaktif saldırganlık arasındaki ilişki
Examining the relationship between school-based loneliness, impulsivity, digital game addiction, and reactive-proactive aggression in middle school adolescents
ARİF UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE KALYON
- Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı, yalnızlık ve fiziksel aktivite ilişkisi
The relationship between digital game addiction, loneliness and physical activity of secondary school students
MERVE ÇOBANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SporKafkas ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN ÖZLÜ
- Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve internet bağımlılığının sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between social problem dec skills of digital game addiction and internet addiction in middle school students
ŞENGÜL ULAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİnönü ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SAĞLAM
- Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ile akademik erteleme ve akademik motivasyon arasındaki ilişki
The relationship between digital game addiction and academic procrastination and lesson motivation in secondary school students
MUSTAFA YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİME EKER