Yapay zekâya yönelik genel tutumun liderlik süreci üzerindeki etkisinin incelenmesi: Bursa ilinde bir uygulama
Investigating the effect of general attitude towards artificial intelligence on the leadership process: An application in Bursa province
- Tez No: 929793
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİHAN BİRİNCİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Yapay zekâ, Tutum, Lider, Liderlik, Artificial intelligence, Attitude, Leader, Leadership
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 77
Özet
Teknolojinin gelişmesi ile insanların hayatında önemli gelişmeler ve değişimler olmuştur. Bu değişimin en önemlilerinden biri yapay zekâdır. Yapay zekâ işleri kolaylaştırma, belirli görevleri daha hızlı gerçekleştirme amacıyla insanlar tarafından oluşturulan ve bilgisayar tarafından kontrol edilebilen yeni nesil bir teknolojidir. Yapay zekânın kullanım alanı günümüzde hayatın her alanında özellikle iş dünyasında hızla yayılmaktadır. Bunun yanı sıra, işletmelerin amaçlarına ulaşabilmelerinde liderlik süreçlerinin oldukça önemli olduğu düşünülmektedir. Günümüzde liderlik, sadece insan faktörünü değil, teknolojiyi de etkin bir şekilde kullanmayı gerektiren dinamik süreçtir. Bu bağlamda çalışmamız iş dünyasında yapay zekâ'nın yerini öğrenmek ve çalışma hayatındaki liderlere yapay zekâ'nın katkılarının ne olduğunu belirlemek için Bursa ilinde çalışan insanların yapay zekâ kullanımının iş yaşamlarındaki liderlik süreçleri üzerine etkilerini belirlemek amacıyla tasarlanmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda nicel araştırma yöntemlerinden ölçek uygulaması kullanılmıştır. Bu kapsamda araştırmacı tarafından belirlenen kişisel bilgi formu, Kaya ve diğ. (2022) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Yapay zekâya yönelik genel tutum ölçeği ve Dursun ve diğ. (2019) tarafından geliştirilen Çok yönlü liderlik yönelimleri ölçeği kullanılmıştır. Çalışma kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak Bursa ilinde tam zamanlı çalışan 413 katılımcı üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri çevrimiçi anket aracılığıyla toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, yapay zekâya yönelik genel tutum ve çok yönlü liderlik yönelimleri (ÇYLY) cinsiyet ve eğitim değişkenlerine göre anlamlı bir fark olmadığı, ancak yaş değişkenine göre yapay zekâya yönelik genel tutum ve pozitif tutum alt boyutlarında istatiksel olarak anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, araştırmaya katılan katılımcıların yaş değişkenine göre yapısal liderlik, politik liderlik, karizmatik liderlik ve insan kaynaklı liderlik alt boyutlarında istatiksel olarak anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. İş deneyimi ve medeni durum değişkenlerine göre ise katılımcıların yapay zekâya yönelik genel tutumları arasında anlamlı bir fark görülmemekle birlikte, ÇYLY arasında anlamlı fark görülmektedir. Son olarak, yapay zekâya yönelik negatif tutumun ÇYLY alt boyutları ile arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişki olduğu tespit edilirken, pozitif tutum ile yapısal liderlik alt boyutu arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanılmamış, politik ve karizmatik liderlik alt boyutları ile anlamlı ve negatif yönlü, insan kaynaklı liderlik modeli ile ise anlamlı ve pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Sonuç olarak; çalışmanın bulgularına dayanarak, cinsiyet ve eğitim durum değişkeninin yapay zekâya yönelik genel tutumlar ve liderlik yönelimleri arasındaki ilişkide sınırlı bir etkisi olduğu görülmektedir. Ancak, yaş, medeni durum ve iş deneyimi gibi demografik faktörlerin bu ilişkilerde belirgin farklılıklar yarattığı gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
With the development of technology, there have been significant developments and changes in people's lives. One of the most important of these changes is artificial intelligence. Artificial intelligence is a new generation technology that can be created by people and controlled by computers in order to make work easier and to perform certain tasks faster. The area of use of artificial intelligence is rapidly spreading in all areas of life, especially in the business world. In addition, it is thought that leadership processes are very important for businesses to achieve their goals. Today, leadership is a dynamic process that requires not only the human factor but also the effective use of technology. In this context, our study was designed to determine the place of artificial intelligence in the business world and the effects of artificial intelligence use on the leadership processes in the business lives of people working in Bursa province in order to determine the contributions of artificial intelligence to leaders in business life. In line with the purpose of the study, a scale application from quantitative research methods was used. In this context, the personal information form determined by the researcher, the general attitude scale towards artificial intelligence adapted to Turkish by Kaya et al. (2022) and the Multifaceted Leadership Orientation Scale developed by Dursun et al. (2019) were used. The study was conducted on 413 participants working full-time in Bursa province using the convenience sampling method. The research data were collected through an online survey. The collected data were analyzed through the SPSS package program. According to the findings obtained in the study, it was determined that there was no significant difference in general attitudes towards artificial intelligence and multidimensional leadership orientations (MLLE) according to gender and education variables, but there was a statistically significant difference in the general attitudes towards artificial intelligence and positive attitude sub-dimensions according to the age variable. In addition, it was determined that there was a statistically significant difference in the structural leadership, political leadership, charismatic leadership and human-based leadership sub-dimensions according to the age variable of the participants participating in the study. While there was no significant difference between the general attitudes of the participants towards artificial intelligence according to the work experience and marital status variables, there was a significant difference between the MLLE. Finally, it was determined that there was a significant and positive relationship between the negative attitude towards artificial intelligence and the sub-dimensions of the MLQ, while no significant relationship was found between the positive attitude and the structural leadership sub-dimension, and a significant and negative relationship was found with the political and charismatic leadership sub-dimensions, and a significant and positive relationship was found with the human-based leadership model. As a result; based on the findings of the study, it is seen that the gender and education status variables have a limited effect on the relationship between general attitudes towards artificial intelligence and leadership orientations. However, it was observed that demographic factors such as age, marital status and work experience created significant differences in these relationships.
Benzer Tezler
- Dönüştürücü liderlik ve kişiliğin yapay zekâ genel tutumu üzerine etkisinde inovasyon algısının aracı rolü
The mediating role of innovation perception in the effect of transformational leadership and personality on general attitude towards artificial intelligence
RÜVEYDE PABUÇCU
- Hemşirelerin yapay zekâya yönelik genel tutumlarının incelenmesi
Examining nurses general attitudes towards artificial intelligence
FATMA KANDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HemşirelikHaliç ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA AZİZOĞLU
- Fen bilimleri öğretmen adaylarının yapay zeka'ya ilişkin tutum ve kaygılarının incelenmesi
An investigation of pre-service science teachers attitudes and concerns about artificial intelligence
MÜGE KAHVECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilim ve TeknolojiGazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA BENZER
- Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrenci ve asistan hekimlerin yapay zekaya yönelik genel tutumları
General attitudes of Van Yüzüncü Yıl University Faculty of Medicine students and resident physicians towards artificial intelligence
ENSAR BİLİCİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADEM YAĞAN
- Attitudes of artificial intelligence and artificial intelligence-based psychotherapies: A study involving three different fields
Yapay zekâya ve yapay zekâ destekli psikoterapilere yönelik tutumlar: Üç farklı alanı içeren bir çalışma
BEGÜM ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELVİN DOĞUTEPE