Geomorphological characteristics of the southshetland islands (antarctic peninsula):implications for changing climate
Güney shetland adalarının (antarktik yarımadası)kırıntılı kıyılarının jeomorfolojik özellikleri:değişen iklimle ilgili çıkarımlar
- Tez No: 931653
- Danışmanlar: PROF. DR. CENGİZ YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Katı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Jeodinamik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 79
Özet
Bu çalışma kapsamında, Antarktika Yarımadası'nın batısında yer alan Güney Shetland Adaları'ndaki kıyı jeomorfolojisi haritalanarak, buzul sonrası süreçlerin ve iklim değişikliğinin kıyı morfolojisi üzerindeki etkilerini incelenmesi amaçlamaktadır. Özellikle yüksek çözünürlüklü ve haritalanabilir uydu görüntülerinin bulunduğu 2005- 2023 yılları arasındaki değişen iklim koşullarının kıyılar üzerindeki etkileri değerlendirilmiş, buzulsuz alanlardaki kıyı tipleri belirlenerek kapsamlı bir veri envanteri oluşturulmuştur. Çalışma sürecinde kıyı değişim trendleri incelenerek, morfoloji üzerindeki değişimler ve bu değişimleri etkileyen faktörler değerlendirilmiştir. Güney Shetland Adaları'ndaki kıyı morfolojisinin Glacial Isostatic Adjustment (GIA) sürecine nasıl tepki verdiğini anlamak amacıyla uydu görüntüleri kullanılarak tüm buzulsuz alanlar haritalanmıştır. Araştırmada Google Satellite, Google Earth ve Quantarctica veri tabanından elde edilen yüksek çözünürlüklü görüntüler kullanılmış, QGIS ortamında detaylı haritalama çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yapılan haritalar, mümkün olan noktalarda farklı yıllardaki uydu görüntüleri ile karşılaştırılarak kıyı jeomorfolojisindeki değişimler analiz edilmiştir. Bu süreçte kıyı çizgisinin değişim trendleri belirlenmiş, değişimi etkileyen faktörler değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında yedi adadaki kıyı tipleri, eski kıyı çizgileri ve çeşitli kıyı ile buzul jeomorfolojik unsurlarının mekânsal dağılımı belirlenmiştir. Buzulsuzlaşma süresinde meydana gelen jeomorfolojik değişimler tüm adalarda aynı değildir. Bunun sebebi adaların jeomorfolojik özellikleri, üzerlerinde bulunan buzul kalınlıkları gibi çeşitli etmenlere dayanmaktadır. Kıyı şeritleri incelendiğinde, South Shetland Adaları'nda 3 farklı kıyı tipi haritalanmıştır. Bunlar kırıntılı kıyılar, kayalık kıyılar ve yamaçlardır. Kayalık kıyılar ve yamaçlar morfolojik olarak dayanımlı alanlar olduğu için iklim değişimlerine ait kayıtlar görmek zordur. Buna karşın, gevşek ve tutturulmamış malzemeden oluşan kırıntılı kıyılar, buzul ilerleme ve gerileme süreçlerine daha hızlı tepki vermektedir. Bu nedenle, kırıntılı kıyılar paleoiklim çalışmaları için önemli veriler sunmaktadır. South Shetlan Adaların'da son buzul çağından itibaren meydana gelen buzul ilerleme ve gerileme etkilerini görmek için kırıntılı kıyılarda incelenmiştir. Holosen dönemi artan buzul gerilemesi ile birlikte South Shetland Adaları izostatik olarak yükselmekte olup bu süreç eski kıyı çizgilerinin varlığı ile gözlemlenmektedir. Çalışma alanında eski kıyıların oluşturduğu iki temel morfolojik yapı gözlenmiştir. Bunlardan biri denizel taraça yapıları olan ve bu taraçalar arasında topografik yüksekliğin fazla olduğu yapılardır. Bir diğeri ise, genellikle eski lagünlerin kuruması ile oluşan, basamak şeklindeki plaj sırtı yapılarıdır. Bu yapılardaki basamaklar arasında topografik olarak fazla bir fark bulunmamaktadır. Ayrıca plaj sırtlarındaki eski kıyı çizgisi oluşumları, denizel taraçalara oranla fazladır. Tüm adalarda ve adaların farklı noktalarında farklı yükselim yapıları ve oranlar gözlenmiştir. Plaj sırtı morfolojisi tüm adalarda farklı sayılarda basamaklı yapı sergilerken, denizel taraçalar takımadanın en güneydeki üç ada olan Snow, Livingston ve Deception Adalarında gözlenmiştir. En fazla taraça sayısı Snow ve Livingston Adalarında 4 olarak belirlenmiştir. Plaj sırtları ise genel olarak 3 veya 5 basamaklı şekilde gözlenirken en fazla Snow Adası'da 46 basamaklı ve King George Adası'nda 41 basamaklı olarak haritalanmıştır. Bu farklılıklar, buzulların geri çekilmesinin tüm adaları eşit şekilde etkilemediğini; aynı adada bile izostatik yükselme hızlarının ve jeomorfolojik değişimlerin farklılık gösterebildiğini ortaya koymaktadır. Bu değişimlerin kıyının konumu, kayaların jeolojik özellikleri, buzul miktarı ve gerileme hızı, hâkim dalga ve akıntı dinamikleri, jeolojik yapı ve gelen sediman miktarı ve hızı gibi çeşitli faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Çalışma alanında, farklı tarihte uydu görüntüsü mevcut olan noktalarda yapılan karşılaştırmalarda 3 önemli noktada jeomorfolojik değişimler dikkat çekmektedir. Bu değişimler genellikle kıyı oku ve lagün morfolojilerinde meydana gelmiştir. Bunların en iyi örnekleri Livingston, Deception ve Greenwich adalarında görülmektedir. Snow Adası gibi çalışma alanıdaki bazı noktalarda farklı tarihli net uydu görüntüsü bulunamadığı için karşılaştırılma yapılamamıştır. Karşılaştırılma yapılan çoğu noktada birkaç yıllık süreç zarfında genellikle birikim ve erozyon olayları görülmektedir. Bu birikim ve aşınım oranları bölgeden bölgeye değişkenlik göstermekle beraber King George Adası Weaver Point gibi bazı noktalarda dikkate değer oranda bir değişim görülmemektedir. Bununla beraber King George Adası Barton Point'te tahmin edilenden fazla bir değişimle karşılaşılmıştır. Fakat, bölgede bulunan araştırma istasyonu baz alınarak yapılan incelemede projeksiyon hatası olduğu belirlenmiştir. İncelenen çeşitli bölgelerde değişim görülmemesinin sebebi, eski kıyı yapılarında gözlenen farklılıkların nedenleri ile aynı olabileceği gibi, gözlem yapılan tarih aralığının değişim görmek için yeterli olmaması ihtimali de mümkündür. Tüm bunların sebeplerinin daha detaylı incelenebilmesi için daha fazla tarih aralığında, yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerine ve adaların son buzul çağından itibaren özellikle Holosen dönemindeki yükselim hızlarının belirlenerek karşılaştırılabilmesi için yaş tayinlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Güney Shetland Adaları, Antarktika'daki buzulsuz alanların en fazla bulunduğu ve buzul gerilemelerinden en fazla etkilenen bölgelerinden olmasına rağmen henüz Güney Shetland Adaları'nın tüm kıyı tiplerini ve paleo kıyı çizgilerini içeren kapsamlı bir veri tabanı bulunmamaktadır. Küresel ısınma ile birlikte hızlanan buzul gerilemesi ve deniz seviyesi değişimlerinden Antarktika'nın, özellikle Batı Antarktika'nın nasıl etkilendiğinin anlaşılabilmesi için South Shetland Adaları'nı anlamak önem arz etmektedir. South Shetland Adaları'ndan elde edilen veriler, henüz buzullarla örtülü olan alanlar ve ulaşımı şu an için mümkün olmayan çalışma alanları için bir referans özelliği taşımaktadır. Bu çalışma ile beraber hazırlanan South Shetland Adaları'nın buzulsuz alanlarının kıyı jeomorfolojisi haritası ve elde edilen veriler ilerleyen dönemde bölgede yapılacak daha kapsamlı araştırmalar ve yaş tayini çalışmaları için temel oluşturacak bir ön çalışma niteliğindedir.
Özet (Çeviri)
Within the scope of this study, it aims to examine the effects of post -glacier processes and climate change on coastal morphology by mapping the coastal geomorphology on the South Shetland Islands in the west of the Antarctic Peninsula. Especially the effects of changing climatic conditions on the shores between 2005-2023, where high resolution and mappable satellite images were located, were evaluated and a comprehensive data inventory was formed by determining the coastal types in the glacial areas. In the study process, coastal exchange trends were examined and the changes in morphology and the factors affecting these changes were evaluated. In order to understand how the coastal morphology on the South Shetland Islands reacts to the Glacial Isostatic Adjustment (GIA) process, all glacial areas are mapped using satellite images. In the study, high -resolution images obtained from Google Satellite, Google Earth and Quantarctica database were used and detailed mapping works were performed in QGIS environment. The maps were compared with satellite images of different years at the possible points and the changes in coastal geomorphology were analyzed. In this process, the change trends of the coastline were determined and the factors affecting change were evaluated. Within the scope of the study, the spatial distribution of coastal types, old coastal lines and coastal and glacial geomorphological elements on seven islands were determined. In the examinations, 3 different coastal types were determined in the region. Since the slope and rocky shores are morphologically resistant areas, it is difficult to see Paleoclimate records. On the other hand, crumb shores of loose and unknown materials react faster to glacier progress and regression processes. For this reason, crumb coasts offer important data for paleoclimate studies. With the regression of the glaciers, the islands rise isostatically and this process is observed with the presence of old coastal lines. Two basic morphological structures formed by the old coasts were observed in the study area. One of them is the structures of the topographic height between these terraces, which are marine terrace structures. Another is the step-shaped beach ridge structures, which are usually formed by the drying of old lagoon. There is not much difference between the steps in these structures. In addition, the old coastal line formations on the beach ridges are high compared to marine terrace. Different rise structures and rates were observed on all islands and different points of the islands. The beach ridge morphology is seen in the number of different steps on all islands, while marine terrace has been observed on the three most southern islands of the archipelago. These differences are that the withdrawal of glaciers does not affect all the islands evenly; even on the same island, isostatic elevation rates and geomorphological changes may vary. These changes are thought to be caused by various factors such as the location of the shore, the dynamics of the dominant wave and discharge, the geological structure and sedimentary processes. Although the South Shetland Islands are one of the most affected areas of glacier-free areas in Antarctica and the most affected by glacier regression, there is not yet a comprehensive database of the Southern Shetland Islands, including all coastal types and paleoshorelines. This study is a preliminary study that will form the basis for more comprehensive research and age determination in the region.
Benzer Tezler
- Uydu görüntüleri ve sayısal arazi modeli kullanılarak kuzey Anadolu fayı Gelibolu-Işıklar dağı kesiminin jeomorfolojik-jeolojik özelliklerinin incelenmesi
Study of geomorphological and geological characteristics along the northern strand of the north Anatolian fault between Gelibolu and Işıklar mountain by using remote sensing data and digital elevation modelling
ŞİNASİ KAYA
- Kille Çayı Havzası (Balıkesir)'nın jeomorfolojisi ve uygulamalı jeomorfolojisi
Geomorphological and applied geomorphological properties of Kille creek (Balıkesir) basin
ALAATTİN KIZILÇAOĞLU
- Yanarsu (Garzan) Çayı Aşağı Havzası (Siirt/Kurtalan) jeomorfolojisi
The Geomorphology of the Lower Basin Yanarsu (Garzan) Stream
İBRAHİM POLAT
- Deliçay (Dörtyol)-Deliçay (Aydınoğlu) akarsu havzalarınınuygulamalı jeomorfolojisi
Applied geomorphology of Delicay (Dortyol)-Delicay (Aydinoglu) river basins
MEHMET GASSALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
CoğrafyaHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT ŞİMŞEK
- Karınca çayı (Burhaniye - Balıkesir) havzasının uygulamalı jeomorfolojisi
Applied geomorphology of Karinca creek basin (Burhaniye - Balikesir)
HANİFE AYKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
CoğrafyaBalıkesir ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH SOYKAN