Sharenting (Paylaşan ebeveynlik) davranışının Türkiye ve Hollanda'daki ebeveynler üzerinde incelenmesi: Bir nitel araştırma
Examining sharenting (Share parenting) behavior on parents in Türkiye and the Netherlands: A qualitative research
- Tez No: 931754
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ENGİN EKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Günümüzde sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla bireyler, bunu bir ifade aracı olarak kullanmaya başlamıştır. Fotoğraf ve video paylaşımlarının artmasıyla ebeveynlerin de çocuklarıyla ilgili içerikleri kişisel hesaplarında paylaştıkları görülmektedir. Bu davranış,“paylaşan ebeveynlik”(sharenting) olarak adlandırılmıştır. Bu araştırma, Türkiye ve Hollanda'daki ebeveynlerin çocukları hakkında yaptıkları paylaşımların sıklığını, bu paylaşımlar hakkındaki düşüncelerini, motivasyonlarını, çevrelerinden aldıkları geri bildirimleri ve çocuklarıyla ilişkilerinde oynadığı rolü anlamayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemiyle ebeveynlerin sosyal medya içeriklerine yönelik algıları, takip ettikleri hesaplar ve içerik türleri analiz edilmiştir. Ebeveynlere ulaşmak için öncelikle Google Forms platformu üzerinden hazırlanan ölçekler sosyal medya hesaplarında paylaşılmış ve ebeveynlerin doldurması istenmiştir. Türk ebeveynlere Paylaşan Ebeveynlik Ölçeği, Hollandalı ebeveynlere Sharenting Evaluation Scale uygulanmıştır. Sharenting puanlarının standart sapması alınarak, standart sapma üzerinde kalan kişiler arasından rastgele ebeveynlere ulaşılmış ve görüşmelere davet edilmiştir. Toplamda Türk 5 anne 5 baba ve Hollandalı 5 anne 3 babayla yarı-yapılandırılmış online görüşmeler gerçekleştirilmiş ve 18 soru yöneltilmiştir. Bu sorularla ebeveynlerin paylaştıkları içerikler ve sıklıkları, içsel motivasyonları, çevrelerinden aldıkları geribildirimler ve paylaşımlarının çocukları ile ilişkileri anlaşılmaya çalışılmış ve sorular bu başlıklar altında gruplandırılmıştır. Görüşmelerin ses kayıtları alınıp transkript edildikten sonra, MAXQDA ve yapay zekâ araçlarıyla analiz edilerek katılımcı yanıtları kod matrisleri oluşturacak şekilde sisteme işlenmiş ve elde edilen kodlar üzerinden yorumlamalar yapılmıştır. Çalışmanın bulgularına bakıldığında ebeveynlerin sosyal medyada yaptıkları paylaşımların motivasyonları 15 alt boyut altında ele alınmıştır. Bu alt boyutlar altında tek tek her bir soruya verilen cevapların kod analizleri Hollanda ve Türkiye'de yaşayan ebeveynler açısından karşılaştırılmıştır. Çalışmanın bulguları, Türk katılımcıların sosyal medyada aldıkları geri bildirimleri nazar inançlarıyla ilişkilendirdiğini ve ebeveynlerin paylaşımlarında toplumsal konulara değinme eğiliminde olduğunu göstermektedir. Türk katılımcılar, Hollandalılara kıyasla daha sık paylaşım yapsalar da kendi paylaşım sıklıklarını düşük algılamaktadır. Ayrıca, Hollandalı ebeveynler paylaşımlarını ailelerini bilgilendirmek için yaptıklarımı bildirirlerken, Türk ebeveynler bireysel tercihlerini ve kontrolü daha çok önemsediklerini bildirmektedir. Bulgular, sharenting pratiğinin kültürel değerler ve toplumsal normlarla şekillendiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
With the widespread use of social media, individuals have increasingly utilized it as a means of self-expression. The growing prevalence of photo and video sharing has also led parents to share content related to their children on their personal accounts. This phenomenon is referred to as“sharenting.”This study aims to examine the frequency of parental sharing about their children in Türkiye and the Netherlands, parents' perceptions of these practices, their motivations, the feedback they receive from their social circles, and the role of sharenting in parent-child relationships. Utilizing a qualitative research design, the study analyzes parents' perceptions of social media content, the types of accounts they follow, and the nature of the content they engage with. To recruit participants, survey instruments prepared via Google Forms were disseminated through social media, inviting parents to complete them. Turkish parents were administered the Paylaşan Ebeveynlik Ölçeği, while Dutch parents completed the Sharenting Evaluation Scale. The standard deviation of sharenting scores was calculated, and individuals scoring above the standard deviation were randomly selected and invited to participate in interviews. In total, semi-structured online interviews were conducted with five Turkish mothers, five Turkish fathers, five Dutch mothers, and three Dutch fathers. Participants responded to 18 questions designed to explore the content and frequency of their social media posts, their intrinsic motivations, the feedback they received from their social environment, and the role of their sharing practices in their relationships with their children. The interview questions were categorized under these key themes. The recorded interviews were transcribed and analyzed using MAXQDA and AI tools, with participant responses systematically coded into matrix structures. The coded data were subsequently interpreted to identify thematic patterns. The findings indicate that parents' motivations for sharenting can be classified into 15 sub-dimensions. A comparative analysis was conducted based on the coded responses of parents residing in Türkiye and the Netherlands. The study's findings reveal that Turkish participants associate the feedback they receive on social media with beliefs about the“evil eye”(nazar) and tend to incorporate references to societal issues in their posts. While Turkish parents share content about their children more frequently than Dutch parents, they perceive their own sharing frequency as relatively low. Additionally, whereas Dutch parents primarily engage in sharenting to keep their family members informed, Turkish parents emphasize personal preferences and the importance of maintaining control over their posts. These findings suggest that sharenting practices are shaped not only by individual preferences but also by cultural values and social norms.
Benzer Tezler
- Sharentıng davranışı (Paylaşan ebeveynlik) ve ebeveyn farkındalığı: 2021 Türkiye örneklemi
Sharenting behavior and parental awareness: 2021 Turkey sample
EMİNE CEREN EYRİCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Hukukİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEYLAN ZİYALAR
- Paylaşan ebeveynlik (sharenting) ve ebeveynlerin dijital farkındalığının çocukların problemli internet kullanımına etkisinin çocuk hakları bağlamında incelenmesi: Giresun ili örneği
Examining the effect of sharenting and parents' digital awareness on children's problematic internet use in the context of children's rights: The sample of Giresun city
BERKE TAŞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiGiresun ÜniversitesiÇocuk Hakları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEDİA SULTAN ÖNAL
- Annelerin paylaşan ebeveynlik (Sharenting) eylemlerini inceleyen ölçek geliştirme çalışması
Scale development study for evaluating mothers' sharenting behaviors
EZGİ ALEMDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN KAHRAMAN
- Thinking about children before posting: An intervention for changing parents' attitudes towards sharenting
Paylaşmadan önce çocukları düşünmek: Anne-babaların sharenting'e yönelik tutumlarını değiştirmeye yönelik bir müdahale
İREM GÜL AYÇİÇEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALE ÖGEL BALABAN
- Okul öncesi çocukların annelerinin paylaşan ebeveynlik (sharenting) davranışları ile ebeveyn öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
An examination of the relationship between sharenting practices and parental self-efficacy among mothers of preschool children
ŞEBNEM ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDALI AYBAŞ