Çocukların dijital dünyayla sağlıklı buluşması: Ebeveyn eğitim programının problemli teknoloji kullanımını önlemedeki etkisi
Children's healthy encounter with the digital world: The effect of a parent education program in preventing problematic technology use
- Tez No: 934492
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL HAMARTA, PROF. DR. HATİCE YILDIZ DURAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, problemli teknoloji kullanımını önlemeye yönelik olarak geliştirilen ebeveyn eğitim programının, okul öncesi dönemdeki çocukların problemli teknoloji kullanımı düzeyleri üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, okul öncesi dönemdeki çocukların problemli teknoloji kullanımını azaltmayı hedefleyen bir ebeveyn eğitim programı hazırlanmıştır. Çalışmada iç içe karma desen kullanılmıştır. Araştırmanın deney öncesi nitel aşamasında, ebeveynlerin çocuklarının teknoloji kullanımını düzenleme davranışlarını, bu süreçte karşılaştıkları zorlukları ve bilgi/beceri kazanmak istedikleri alanları belirlemek amacıyla 16 ebeveynle görüşmeler yapılmış ve nitel veriler toplanmıştır. Elde edilen nitel veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın deney aşamasında, deney ve kontrol gruplu ön test-son test-izleme ölçümlü 2x3 yarı deneysel model kullanılmıştır. Çalışmaya her grupta 16 ebeveynle başlanmış, ancak denek kayıpları sonucunda deney grubu 13, kontrol grubu ise 14 ebeveynle tamamlanmıştır. Nicel veriler, Çocuklar İçin Problemli Teknoloji Kullanımı Ölçeği ile toplanmış ve analizlerde Mann-Whitney U testi, Friedman testi, ANCOVA testi ve karışık ölçümler için iki yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Ebeveyn eğitim programının değerlendirilmesi amacıyla, deney sonrası nitel aşamada deney grubundaki 7 ebeveynle bir odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiş ve nitel bulgular aracılığıyla deneysel müdahalenin etkisi incelenmiştir. Bu veriler de içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Ayrıca, ebeveyn eğitim programının ebeveynlerin arabuluculuk davranışları üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla, deney ve kontrol grubundaki 17 ebeveynden rubrik aracılığıyla veri toplanmış ve bu veriler gecikmeli sıralı analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın nitel ve nicel sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, ebeveyn eğitim programının okul öncesi dönemdeki çocukların problemli teknoloji kullanımını azaltmada etkili olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, ekran kullanımının yaygınlaştığı okul öncesi dönemde, problemli teknoloji kullanımını önlemeye yönelik gerçekleştirilecek önleme ve müdahale çalışmaları açısından önem taşımaktadır. Programın, okul öncesi dönemdeki çocuklarla çalışan uzmanlara uygulama çeşitliliği açısından katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Araştırma bulguları alanyazın çerçevesinde tartışılmış ve çeşitli öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this study is to examine the impact of a parental education program designed to prevent problematic technology use on the levels of problematic technology use among preschool children. In line with this objective, a parental education program was developed to reduce problematic technology use in preschool children. A convergent mixed-methods design was employed in the study. In the qualitative pre-experimental phase, interviews were conducted with 16 parents to explore their strategies for regulating their children's technology use, the challenges they encountered, and the areas in which they wished to gain knowledge and skills. The qualitative data collected in this phase were analyzed using content analysis. In the experimental phase, a quasi-experimental 2x3 design with a pre-test, post-test, and follow-up measurements was implemented, involving an experimental and a control group. The study initially included 16 parents in each group; however, due to participant attrition, the final sample consisted of 13 parents in the experimental group and 14 in the control group, totaling 27 participants. Quantitative data were collected using the Problematic Technology Use Scale for Children and analyzed through Mann-Whitney U test, Friedman test, ANCOVA, and two-way mixed ANOVA. To evaluate the effectiveness of the parental education program, a focus group discussion was conducted with seven parents from the experimental group in the qualitative post-experimental phase, and qualitative findings were analyzed using content analysis. Additionally, data were collected from 17 parents in the experimental and control groups through a rubric to assess the impact of the program on parents' mediation behaviors. These data were analyzed using lag sequential analysis. The combined qualitative and quantitative findings indicate that the parental education program was effective in reducing problematic technology use among preschool children. The results highlight the importance of preventive and intervention efforts aimed at addressing problematic technology use in early childhood, a period when screen exposure is increasingly prevalent. Furthermore, the program is expected to contribute to professionals working with preschool children by offering diverse implementation strategies. The findings are discussed in the context of the existing literature, and various recommendations are provided.
Benzer Tezler
- Dijital ebeveynlerin çocukların internet bağımlılığı üzerindeki etkisi: 9-12 yaş grubu çocuklar üzerinde bir araştırma
The effect of digital parents on children's internet addiction: A study on children aged 9-12
SAFURE SAĞBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Radyo-Televizyonİstanbul Gelişim ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEBNEM GÜRSOY ULUSOY
- İnternet oyun okuryazarlığı ölçeğinin Türkçe uyarlama ve geçerlilik güvenilirlik çalışması
Turkish adaptation and validity and reliability study of the internet gaming literacy scale
FEHMİ BOYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilim ve TeknolojiZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEVFİK CEM AKALIN
- Dijital ebeveynlik farkındalığının belirlenmesi: Sakarya Büyükşehir Belediyesi SGM örneği
Determining digital parenting awareness: Sakarya Metropolitan Municipality SGM example
METİN IŞIKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İletişim BilimleriSakarya Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KADRİYE KOBAK
- Ebeveynlerin medya okuryazarlığı yeterliğinin çocukların sosyal medya kullanım düzeyine etkileri: Burdur ili örneği
Effects of parents' media literacy competency on children's social media usage level: Burdur province example
YAŞAR ESİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
GazetecilikSüleyman Demirel ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞAKİR GÜLER
- Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların ebeveynlerinin dijital ebeveynlik farkındalık ve tutumlarının incelenmesi
Examining the digital parenting awareness and attitudes of parents of children with autism spectrum disorder
ESRA ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAMZE ÜLKER TÜMLÜ