Bankacılık sektöründe FinTech gelişmişlik düzeyi ve performans ilişkisi
Relationship between FinTech development level and performance in the banking sector
- Tez No: 938559
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLEK DEMİRHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Dijitalleşen dünyada yaşanan teknolojik gelişmeler, firmaların iş modellerini derinden etkilemiştir. Firmalar, artan rekabet koşullarına adapte olmak, sürdürülebilirliklerini sağlamak ve maliyet avantajı elde ederek verimliliklerini artırmak amacıyla, ortaya çıkan bu teknolojileri, iş süreçlerine dâhil etmiştir. Finans sektörü bu değişim ve gelişmelerden en çok etkilenen sektörlerden biri olmuştur. COVID-19 pandemi süreci ile birlikte birçok sektörde dijital uygulamaların kullanım alanı genişlemiş ve önemi giderek artmıştır. Dijitalleşme kavramı ile ortaya çıkan“FinTech”uygulamaları da bankacılık sektörü için kaçınılmaz bir yenilik olmuştur. Çalışmanın temel amacı; BİST'de işlem gören bankaların FinTech gelişmişlik düzeyini belirleyerek,“FinTech Gelişmişlik Düzeyi Endeksi”oluşturmak ve oluşturulan bu endeksin bankaların finansal performanslarına etkisini ölçmektir. Çalışmada temel olarak üç aşamalı bir analiz uygulanmıştır. Analizin ilk aşamasında; PHYTON programı kullanılarak, veri madenciliği yöntemlerinden, kelime sıklığı analizi uygulanmış ve FinTech Gelişmişlik Düzeyi Endeksi oluşturmak için bankaların“FinTech Teknolojileri”hakkında sayısal veriler oluşturulmuştur. Analizin ikinci aşamasında; ilk analiz aşamasında elde edilen veriler, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) teknikleri kullanılarak; öncelikle MEREC yöntemi ile belirlenen kriterlerin ağırlıkları tespit edilmiş ve sonrasında CRADIS yöntemiyle bankalar sıralanarak, BİST'de işlem gören her banka özelinde“FinTech Gelişmişlik Düzeyi Endeksi”elde edilmiştir. Analizin son aşaması olan üçüncü aşamasında ise; GAUSS 6.0 programı kullanılarak, Panel Veri Analizi ile bankaların FinTech Gelişmişlik düzeyinin, ROA ve PD/DD üzerindeki etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bankaların sermaye yeterlilik, aktif kalite, likidite, gelir-gider ve sektör payı rasyoları da çalışma kapsamına alınarak, ROA ve PD/DD'nin bu değişkenler üzerindeki etkisi de tespit edilmiştir. Son olarak panelin geneline ait değişkenler arasındaki ortalama grup etkisini hesaplamak için AMG analizi yapılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular incelendiğinde; bankaların“FinTech Gelişmişlik Düzeyleri”nin yıllar itibariyle genellikle paralellik gösterdiği görülmektedir. Yapılan analizler sonucunda; Türkiye İş Bankası A.Ş.“FinTech Gelişmişlik Düzeyi”bakımından birinci sırada yer alırken, Yapı Kredi Bankası'nın ikinci ve Garanti Bankası'nın ise üçüncü sırada yer aldığı tespit edilmiştir. Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş'nin“FinTech Gelişmişlik Düzeyi”bakımından son sırada yer aldığı görülmüştür. Bootstrap Panel Nedensellik testleri sonuçlarına göre FinTech gelişmişlik düzeyinin banka performansına etkisi incelendiğinde;“Aktif Karlılığı”ile“FinTech Gelişmişlik Düzeyi”arasında herhangi bir nedensellik ilişkisinin olmadığı tespit edilmiş ve PD/DD ve Finansal Gelişmişlik Düzeyi arasında da herhangi bir nedenselliğin olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak, banka performansı üzerinde sektör payı ve aktif kalite rasyosunun önemli birer faktör oldukları tespit edilmiştir. Araştırma sonucuna dayalı olarak; bankaların sektör paylarını artırmasına bağlı olarak finansal performanslarının da artacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Technological developments in the digitalizing world have profoundly affected the business models of companies. In order to adapt to increasing competitive conditions, ensure their sustainability and enhance their efficiency by gaining cost advantages, companies have integrated these emerging technologies into their business processes. The finance sector has been one of the industries most affected by these changes and developments. With the COVID-19 pandemic process, the use of digital applications has expanded in many sectors and its importance has increasingly grown. The“FinTech”applications that emerged with the concept of digitalization have also become an inevitable innovation for the banking sector. The main aim of the study is to determine the level of FinTech development of banks listed on BIST, to create a“FinTech Development Level Index”and to measure the impact of this index on the financial performance of the banks. The study primarily employs a three stage analysis. In the first stage of the analysis, using the PHYTON program, a word frequency analysis was applied as one of the data mining methods and numerical data about banks'“FinTech Technologies”was generated to create the FinTech Development Level Index. In the second phase of the analysis, the data obtained in the first analysis phase by applying Multi-Criteria Decision Making (MCDM) techniques were initially weighted applying the MEREC method and then ranked applying the CRADIS method, resulting in the“FinTech Development Level Index”for each bank listed on BIST. In the third stage, which is the final phase of the analysis the GAUSS 6.0 program was used to determine the effect of the banks' FinTech Development level on ROA and MtB through Panel Data Analysis. Additionally, the capital adequacy, asset quality, liquidity, income-expense and sector share ratios of banks were included in the study, and the effect of ROA and MtB on these variables was also determined. Finally, AMG analysis was conducted to calculate the average group effect among the variables of the overall panel. When examining the findings obtained in the study, it is observed that the“FinTech Development Levels”of banks generally show parallelism over the years. As a result of the analyses conducted, it has been determined that Turkiye Is Bankasi A.S. ranks first in terms of“FinTech Development Level,”Yapi Kredi Bankasi ranks second and Garanti Bankasi ranks third. It has been observed that Albaraka Turk Katilim Bankasi A.S. ranks last in terms of“FinTech Development Level.”According to the results of the Bootstrap Panel Causality testswhen examining the effect of the level of FinTech development on bank performance, it was found that there is no causal relationship between“ROA”and“Level of FinTech Development,”and it was also observed that there is no causality between MtB and the Level of Financial Development. As a result, it has been determined that sector share and asset quality ratio are important factors on bank performance. Based on the research results, it is thought that the financial performance of banks will increase as their sector shares increase.
Benzer Tezler
- Bankacılık sektöründe finansal teknoloji (FinTek) uygulamaları: Türkiye ve Azerbaycan karşılaştırması
Financial technology (FinTech) applications in the banking sector: Comparison of Türkiye and Azerbaijan
ELSHAN BABAZADE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BankacılıkHitit Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM KURT CİHANGİR
- Bankacılık sektöründe dijital dönüşüm yol haritası geliştirilmesi: Fintech ve Endüstri 4.0 uygulamaları
Development of digital transformation roadmap in banking sector: Fintech and Industry 4.0 applications
TUNCAY DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolBahçeşehir ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN ÇORUM
- Bankacılık sektöründe yeni trendler ve teknolojik gelişmeler: Fintek sektörü üzerine bir uygulama
New trends and technological developments in the banking sector: An application on Fintech sector
GÖZDE CANDEMİR
- Evaluation of productivity and observability in agile software development processes: An analytical dashboard design and implementation
Çevik yazılım geliştirme süreçlerinde üretkenlik ve gözlemlenebilirliğin değerlendirilmesi: Analitik bir pano tasarımı ve uygulaması
VERDA KILIÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİHAN YILDIRIM
- Banka müşterilerinin açık bankacılığı kullanım niyetini etkileyen faktörler
Factors affecting bank customers' intention to use open banking
SERPİL ÇELİK