Görme yetersizliği olan bireyler için tasarlanan 'Göktuğ-Dem' (dokunsal ezgi materyali) hakkında öğrenci ve eğitimci görüşleri
Student and educator perspectives on 'Göktuğ-Dem' (tactile melody material) designed for individuals with visual impairments
- Tez No: 939490
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KIVANÇ AYCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Güzel Sanatlar, Müzik, Education and Training, Fine Arts, Music
- Anahtar Kelimeler: Müzikogram, Ritmogram, Dokunsal Ezgi Haritası, Göktuğ-DEM Materyali, Görme Yetersizliği, Müzik Eğitimi, Braille Öğrenimi, Kapsayıcı Eğitim, Disiplinlerarası Entegrasyon, Özel Eğitim, Musicogram, Rhythmogram, Tactile Melody Map, Göktuğ-DEM Material, Visual Impairment, Music Education, Braille Learning, Inclusive Education, Interdisciplinary Integration, Special Education
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
GÖRME YETERSİZLİĞİ OLAN BİREYLER İÇİN TASARLANAN“GÖKTUĞ-DEM”(DOKUNSAL EZGİ MATERYALİ) HAKKINDA ÖĞRENCİ VE EĞİTİMCİ GÖRÜŞLERİ Süleyman EKİCİ Erciyes Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Nisan 2025 Danışman: Doç. Dr. Kıvanç AYCAN ÖZET Müzikogram, dinlenen bir müziğin bölümlerini, dinamiklerini ve formunu görsel sembollerle ifade etmeye dayanan bir yaklaşımdır. Bu yöntemle müzikteki ritim, melodi, süre ve yapı öğeleri çizim ve resimler aracılığıyla somutlaştırılır. Benzer şekilde, ritmogram yaklaşımı da ritmik yapıları somut ve sezgisel öğelerle betimleyerek ritim kalıplarının kavranmasını amaçlar. Ancak bu yöntemlerin görsel ağırlıklı yapısı, görme yetersizliği olan öğrencilerin uygulamalara aktif katılımını sınırlamaktadır. Bu çalışma, söz konusu problem durumuna çözüm üretmek amacıyla“dokunsal ezgi haritası”yaklaşımını benimseyerek“Göktuğ-DEM”adlı taktil (dokunsal) bir materyal geliştirmiş ve uygulamıştır.“Göktuğ-DEM”materyali, görme yetersizliği olan öğrencilerin ritim ve melodi algılarını dokunsal düzeyde deneyimlemelerine imkân tanıyarak, hem müzikogram hem de ritmogram etkinliklerine katılımlarını kolaylaştırmayı hedeflemiştir. Ayrıca, Braille öğrenimi sürecine de hazırlayıcı katkı sunması amaçlanmıştır. Araştırma, nitel eylem araştırması ve tasarım temelli ilkeler doğrultusunda yürütülmüş; üçgenleme yöntemiyle (görüşme, odak grup görüşmesi, gözlem) toplanan veriler analiz edilmiştir. Bulgular,“Göktuğ-DEM”materyalinin dokunsal ve ergonomik tasarımı sayesinde öğrencilerin müzikogram ve ritmogram etkinliklerinde ritim, tempo ve yapı algılarını daha iyi kavradıklarını ve müziği“dokunarak”keşfetme olanağı elde ettiklerini göstermektedir. Çalışma sonucunda, materyalin kapsayıcı eğitimi desteklediği, Braille nota eğitimine olumlu etkiler sağladığı ve disiplinler arası kullanım potansiyeline sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, öğretmen eğitiminin geliştirilmesi ve dokunsal ayrıntıların zenginleştirilmesiyle materyalin daha yaygın ve etkin bir şekilde uygulanabileceği vurgulanmıştır. Böylece müzikogram ve ritmogram uygulamaları, görme yetersizliği olan bireyler için daha erişilebilir ve somut hâle getirilmiş; problem durumuna pratik bir çözüm sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
STUDENT AND EDUCATOR PERSPECTIVES ON“GÖKTUĞ-DEM”(TACTILE MELODY MATERIAL) DESIGNED FOR INDIVIDUALS WITH VİSUAL IMPAIRMENTS Süleyman EKİCİ Erciyes University, Enstitute of Fine Arts M.Sc. Thesis, April 2025 Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Kıvanç AYCAN ABSTRACT The musicogram is an approach based on representing the sections, dynamics, and form of a piece of music through visual symbols. In this method, elements such as rhythm, melody, duration, and structure are expressed through drawings and illustrations. Similarly, the rhythmogram approach aims to support the understanding of rhythmic patterns by describing rhythmic structures using tangible and intuitive elements. However, the predominantly visual nature of these methods restricts the active participation of students with visual impairments. In response to this issue, the present study developed and implemented a tactile material named“Göktuğ-DEM”based on the“tactile melody map”approach. The“Göktuğ-DEM”material was designed to enable students with visual impairments to experience rhythm and melody through tactile means, thereby facilitating their participation in both musicogram and rhythmogram activities. It was also intended to provide preparatory support for the Braille literacy process. The research was conducted following qualitative action research and design-based research principles; data were collected through triangulation (interviews, focus group discussions, and observations) and analyzed accordingly. The findings revealed that the tactile and ergonomic design of“Göktuğ-DEM”allowed students to better perceive rhythm, tempo, and musical structure during musicogram and rhythmogram activities, offering them the opportunity to“explore”music through touch. The study concluded that the material supports inclusive education, contributes positively to Braille music literacy, and possesses interdisciplinary application potential. Furthermore, it was emphasized that with enhanced teacher training and enriched tactile details, the material could be used more effectively and widely. As a result, musicogram and rhythmogram practices were made more accessible and concrete for individuals with visual impairments, offering a practical solution to the identified problem.
Benzer Tezler
- Görme yetersizliği olan sosyal bilgiler öğretmenlerinin ders kitaplarındaki görseller için geliştirilen sesli betimlemelere yönelik görüşleri: Bir eylem araştırması
Views of social studies teachers with visual impairment towards audio descriptions developed for visuals in textbooks: An action research
BİRNUR TOKAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GENÇ OSMAN İLHAN
DR. MEHMET AKİF CİHAN
- Görme engellilik ve mekan denkleminde evrensel tasarım perspektifinden akıllı ev yaklaşımları
Smart home approaches from the perspective of universal design in the equation of visual disability and space
ECE ERKAZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENAY ÇABUK
- Okul öncesi dönemde zihinsel yetersizliği bulunan öğrencilerin matematik eğitimi için etkileşimli öğretim materyalinin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi
Development and evaluation of interactive teaching materials for mathematics education of students with intellectual disabilities in preschool period
KÜBRANUR AKGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YALIN KILIÇ TÜREL
- Farklı yöntem ve tekniklerle zenginleştirilmiş ASSURE modeline dayalı fen eğitimi: Vücudumuzdaki sistemler
Science education based on the ASSURE model enriched with different methods and techniques: The systems in our body
HACER KARADENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAmasya ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİLAY KARAMUSTAFAOĞLU
- Engelliler için beden eğitimi ve spor dersini alan üniversite öğrencilerinin duyuşsal öğretim yaklaşımı yöntemi ile zihinsel yetersizliği olan bireylere karşı algıladıkları sporun etkilerine yönelik farkındalık, tutum ve liderlik yönelimlerinin belirlenmesi
Determining the awareness, attitudes and leadership orientations of university students taking physical education and sports courses towards the effects of sports perceived towards individuals with mental disabilities by affective teaching approach using the affective teaching approach method
ALİ YİĞİT KOCABIÇAK
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TONGUÇ OSMAN MUTLU