Üniversite kütüphanelerinde bilgi kaynaklarına erişimde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) uygulanabilirliği
Applicability of Geographic Information Systems (GIS) in accessing information resources in university libraries
- Tez No: 941770
- Danışmanlar: PROF. DR. OYA GÜRDAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Coğrafya, Information and Records Management, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Bu çalışmada, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) üniversite kütüphanelerinde basılı bilgi kaynaklarına erişimdeki rolü incelenmiştir. Literatürden elde edilen bulgular doğrultusunda, basılı bilgi kaynaklarına erişimi kolaylaştırmaya yönelik CBS tabanlı bir plan önerilmiştir. Planın oluşturulmasına ilişkin iş akışı, konu uzmanlarının katkılarıyla yapılandırılmıştır. Geliştirilen bu plan, çevrim içi katalog ekranı aracılığıyla kullanıcıya sunulacaktır. Planın uygulanmasına ilişkin örnek senaryo ise hayalî bir üniversite kütüphanesi bağlamında kurgulanmıştır. Kütüphane kullanıcılarının zaman kaybını önlemek ve kütüphane içerisinde bilgiye erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla önerilen CBS tabanlı plan sayesinde, kullanıcılar ihtiyaç duydukları bilgi kaynağının kütüphane içerisindeki fiziksel konumunu kolaylıkla görebilmektedir. Bu sayede bilgiye erişim süreci daha hızlı ve etkin bir biçimde gerçekleşmekte, kullanıcılar zaman kaybetmeden doğrudan aradıkları kaynağa ulaşabilmektedir. CBS tabanlı haritaların bu işlevi, üniversite kütüphanelerinde bilgi kaynaklarına erişimi hem daha verimli hem de kullanıcı dostu bir hâle getirmektedir. Ayrıca, bu tür uygulamalar dijital teknolojilerin kütüphane hizmetlerine entegrasyonu açısından da önemli bir örnek teşkil etmektedir; böylece kullanıcı deneyimi geliştirilirken, bilgiye erişimde yaşanan fiziksel engellerin de önüne geçilebilmektedir. Kütüphane katlarının bir plan üzerinde görselleştirilmesi, kullanıcıların fiziksel mekânda daha bilinçli ve kontrollü bir şekilde gezinmelerine olanak tanımaktadır. Basılı bilgi kaynaklarının bu plan üzerinde konumlandırılması kullanıcıların aradıkları bilgi kaynağına daha hızlı ve kolay şekilde ulaşmalarına yardımcı olmaktadır. CBS tabanlı bu uygulama sayesinde kullanıcıların basılı kaynaklara erişim süresini önemli ölçüde azaltmakta ve kullanıcıların danışma hizmetlerine duyduğu gereksinimi en aza indirmektedir. Bu durum kullanıcı memnuniyetini artırarak hizmet kalitesine olumlu katkılar sunmaktadır. Üniversite kütüphaneleri, teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte mevcut hizmetlerini değişen ihtiyaçlara uyumlu duruma getirmelidir. Dolayısıyla üniversite kütüphaneleri yeni teknolojik gelişmeleri yakından takip etmeli ve bu yenilikleri hizmet süreçlerine entegre etmeleri büyük önem taşımaktadır. Kütüphanelerde kullanılacak teknolojiler sadece bilgiye erişimi kolaylaştırmaya yönelik değil, bununla birlikte kurumun temel ihtiyaçları ve stratejik hedefleri doğrultusunda ele alınmalıdır.
Özet (Çeviri)
In this study, the role of Geographic Information Systems (GIS) in facilitating access to printed information resources within university libraries has been examined. Based on findings obtained from the literature, a GIS-based plan has been proposed to enhance access to these resources. The workflow necessary for developing this plan was structured with the contribution of subject-matter experts. The proposed plan will be made available to users through the online catalog interface. An example scenario illustrating the implementation of the plan has been designed within the context of a hypothetical university library. The GIS-based plan proposed in this study enables library users to easily identify the physical location of the required information resource within the library, thereby minimizing time loss and facilitating more efficient access to information. As a result, users can reach the resources they seek quickly and effectively without unnecessary delays. The use of GIS-based maps in this context makes access to information resources in university libraries more efficient and user-friendly. Furthermore, such applications serve as important examples of the integration of digital technologies into library services, helping to improve user experience while eliminating physical barriers to information access. Visualizing library floors on a digital plan allows users to navigate the physical space more consciously and with greater control. Indicating the locations of printed resources on such a plan helps users access the desired materials more quickly and easily. This GIS-based application significantly reduces the time required to access printed resources and minimizes users' reliance on reference or help desk services. Consequently, it contributes positively to service quality by enhancing user satisfaction. With the rapid advancement of technology, university libraries must adapt their existing services to evolving user needs. Therefore, it is crucial for university libraries to closely follow technological developments and integrate these innovations into their service processes. Technologies adopted in libraries should not only aim to improve access to information but also align with the institution's fundamental needs and strategic objectives.
Benzer Tezler
- Türkiye'de akademilerde açık erişim ve bir açık erişim modeli önerisi
Open access at academies in Turkey and an open access model suggestion
SİBEL AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Bilgi ve Belge YönetimiÇankırı Karatekin ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ODABAŞ
- Hacettepe Üniversitesi kütüphanelerinde kullanıcı tatmini
User satisfaction in Hacettepe University libraries
SEHER ERDEM
- Çevrimiçi akademik kaynakların erişim problemlerinin tespiti ve ara yüzlerinin kullanılabilirlik değerlendirmesi
The determine of access problems to online academic resources and usability evaluation of interfaces
İSMAİL ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Bilgi ve Belge YönetimiOndokuz Mayıs ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE ŞENDURUR
- Kütüphane kaynaklarının akademık performansa etkisi: Eritre Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi örneği
The impact of library resources on academic performance: The case of Eritea Institute of Technology Library
LUWAM TEKLEMARIAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT KONYA
- Elektronik bilgi kaynaklarının seçimi ve değerlendirilmesi: Hacettepe Üniversitesi kütüphaneleri örneği
Selection and evaluation of electronic information resources: The sample of Hacettepe University libraries
PINAR SALMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiKütüphanecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZAN ÖZENÇ UÇAK