Aile sağlığı merkezlerine başvuran tip 2 diyabetes mellitus hastalarının yaşam tarzı modifikasyonu konusundaki tutum ve davranışları
Attitudes and behaviors of type 2 diabetes mellitus patients applying to family health centers towards lifestyle modification
- Tez No: 942279
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HABİBE İNCİ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Tip 2 DM, yaşam tarzı değişikliği, farkındalık, YTDEÖ, Aile Hekimliği, Type 2 DM, lifestyle modification, awareness, lifestyle change barriers scale, Family Medicine
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Amaç: Tip 2 diyabetes mellitus (DM), ciddi komplikasyonlara yol açabilen, multisistemik bir hastalıktır. Hastalar tarafından uygulanacak yaşam tarzı değişiklikleri, hastalığa bağlı gelişebilecek problemlerin azaltılmasında önemli bir rol oynayabilmektedir. Çalışmamızda Karabük İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı aile sağlığı merkezlerine (ASM) başvuran tip 2 DM hastalarının yaşam tarzı modifikasyonu konusundaki bilgi, yaklaşım ve davranışlarının araştırılması planlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, 01.07.2024-31.12.2024 tarihleri arasında Karabük İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı Barış ASM, Safran ASM, Kayabaşı ASM ve Kartaltepe ASM'ye başvuran 300 tip 2 DM hastasının, yaşam tarzı değişikliği hakkında bilgi, tutum ve uygulamalarını araştıran kesitsel bir çalışmadır. Araştırmaya katılmayı kabul eden hastalardan yazılı onam alınarak yüz yüze anket formu uygulandı. 18 yaşından küçük olanlar, soruları algılayıp cevaplayabilecek yeterli bilişsel kapasitede olmayanlar, yabancı uyruklular, araştırmaya katılmaya gönüllü olmayanlar, gebe olanlar çalışma dışında bırakılmıştır. Anket formu toplam 31 soru ve Yaşam Tarzı Değişikliği Engelleri Ölçeğinden (YTDEÖ) oluşmaktadır. Araştırma sonuçları Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Bu çalışmaya 148 kadın (%49,3) ve 152 erkek (%50,7) olmak üzere toplam 300 katılımcı dâhil edilmiştir. Kadınların ölçek engel puanları erkeklere göre anlamlı düzeyde daha yüksektir (p=0,021). Bu bulgu, kadınların yaşam tarzı değişikliği yapmada daha fazla engel yaşadığını göstermektedir. Katılımcıların ekonomik durumuna göre engel puanlarında anlamlı fark bulunmuştur (p=0,023). Geliri giderinden az olan bireyler, geliri fazla olanlara göre daha yüksek puan almıştır. Bu durum ekonomik zorlukların yaşam tarzı değiştirmede daha fazla engel oluşturduğunu göstermektedir. Vücut kitle indeksi (VKİ) arttıkça engel puanlarının anlamlı biçimde yükseldiği saptanmıştır (p0,05). Sonuç: Bu çalışmada kadınların, erkeklere kıyasla yaşam tarzı değişikliği yapmada daha fazla engel yaşadığı görülmüştür. Ekonomik açıdan geliri giderinden az olan bireyler ile yüksek VKİ'ye sahip olanların engel puanlarının anlamlı düzeyde daha yüksek olması, maddi yetersizliklerin ve obeziteninde belirleyici engeller olduğunu ortaya koymuştur. Aile yapısı, medeni durum, eğitim düzeyi, çalışma durumu, yaş grubu, alkol ve sigara kullanımı gibi diğer sosyodemografik değişkenlerin ise engel puanlarıyla anlamlı bir ilişki göstermediği saptanmıştır. Bu bulgular, yaşam tarzı değişikliğini destekleyecek müdahalelerde cinsiyet, ekonomik durum ve obezite düzeyine özel yaklaşımların geliştirilmesinin önemini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Objective: Type 2 diabetes mellitus (DM) is a multisystem disease that can lead to serious complications. Lifestyle changes implemented by patients can play an important role in reducing the problems that may develop due to the disease. In our study, we planned to investigate the knowledge, approach and behavior of type 2 DM patients who applied to family health centers (ASM) affiliated with Karabük Provincial Health Directorate regarding lifestyle modification. Materials and Methods: The research is a cross-sectional study investigating the knowledge, attitudes and practices of 300 type 2 DM patients who applied to Barış FSM, Safran FSM, Kayabaşı FSM and Kartaltepe FSM affiliated to the Karabük Provincial Health Directorate between 01.07.2024 and 31.12.2024 about lifestyle changes. Written consent was obtained from the patients who agreed to participate in the research and a face-to-face questionnaire was applied. Those under the age of 18, those who did not have sufficient cognitive capacity to perceive and answer the questions, foreign nationals, those who did not volunteer to participate in the research, and those who were pregnant were excluded from the study. The survey form consists of a total of 31 questions and the Lifestyle Change Barriers Scale (YTDEÖ). The research results were analyzed using the Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) software. Results: A total of 300 participants, 148 females (49.3%) and 152 males (50.7%), were included in this study. The scale barrier scores of females were significantly higher than males (p=0.021). This finding shows that females experience more barriers to making lifestyle changes. A significant difference was found in the barrier scores according to the economic status of the participants (p=0.023). Individuals whose income was lower than their expenses received higher scores than those whose income was higher. This situation shows that economic difficulties create more barriers to changing lifestyles. It was found that barrier scores increased significantly as body mass index (BMI) increased (p0.05). Conclusion: In this study, it was observed that women experienced more obstacles to making lifestyle changes compared to men. The fact that individuals with lower income than expenses and those with higher BMI had significantly higher obstacle scores revealed that financial inadequacies and obesity were also decisive obstacles. It was determined that other sociodemographic variables such as family structure, marital status, level of education, employment status, age group, alcohol and cigarette use did not show a significant relationship with obstacle scores. These findings reveal the importance of developing gender, economic status and obesity-specific approaches in interventions that will support lifestyle changes.
Benzer Tezler
- Birinci basamak sağlık kuruluşlarında takip edilen tip 2 diabetes mellitus tanılı hastaların metabolik kontrol ve tedavi parametrelerinin değerlendirilmesi
Birinci basamak sağlik kuruluşlarinda takip edilen tip 2 diabetes mellitus tanili hastalarin metabolik kontrol ve tedavi parametrelerinin değerlendirilmesi
NESLİHAN BAHRİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıGaziantep Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARAZ
- Birinci basamağa başvuran tip 2 diabetes mellitus olan hastalarda yaşam kalitesi ile umutsuzluk arasındaki ilişki
The relationship between quality of life and hopelessness in patients with type 2 diabetes mellitus WHO presented to primary care
DEMET GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HemşirelikErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RABİA HACIHASANOĞLU AŞILAR
- Edirne il merkezinde 46 yaş ve üzeri tip2 diyabetes mellitus hastalarının öz yönetim ve tedavi uyumunun değerlendirilmesi
Evaluation of self-management and treatment compliance of type 2 diabetes mellitus patients aged 46 and over in the provincial center of Edirne
SEMİH BİLİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiTrakya ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖNDER SEZER
- Dokuz Eylül Üniversitesi eğitim aile sağlığı merkezlerine başvuran diyabet hastalarının GETAT (geleneksel ve tamamlayıcı tıp) kullanım durumu, GETAT hakkındaki tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Complementary and alternative medicine use among diabetes mellitus patients in university family health care centers in İzmir, Turkey: a cross sectional analytic study
BÜŞRA BİLİK SEZER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiDokuz Eylül ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN ÖZÇAKAR
DR. GİZEM LİMNİLİ
- Birinci basamağa başvuran geriatrik popülasyonda time to start ve time to stop kriterlerine göre akılcı ilaç kullanımının değerlendirilmesi
Evaluation of rational drug use according to time to start and time to stop criteria in geriatric population referred to primary care
YASİN ALAYBEYOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHTEŞEM EROL YAYLA
UZMAN ALİ İHSAN ÇABUK