Digitalization, artificial intelligence and musician creativity
Dijitalleşme, yapay zeka ve müzisyen yaratıcılığı
- Tez No: 942860
- Danışmanlar: PROF. DR. FERRUH MUTLU BİNARK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Radyo-Televizyon, İletişim Bilimleri, Music, Radio and Television, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Bu çalışma, dijitalleşme ve yapay zekâ (YZ) teknolojilerinin müzikal yaratıcılık üzerindeki etkilerini inceleyerek, teknolojik dönüşümün sanatçıların üretim süreçlerini nasıl şekillendirdiğine dair derinlemesine bir anlayış sunmaktadır. Özellikle müzik üretimi, dağıtımı ve tüketiminin dijital ortamlara taşınmasıyla birlikte müzisyenlerin karşı karşıya kaldığı yeni olanaklar ve kısıtlamalar araştırmanın merkezinde yer almaktadır. Bu bağlamda, çalışma profesyonel müzisyenlerle gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmelerin tematik analizi yoluyla, dijitalleşme ile yaratıcı özgürlük arasındaki karmaşık ilişkiyi anlamayı hedeflemektedir. Araştırmanın teorik çerçevesi, yaratıcı üretimin bu koşullar altında nasıl şekillendiğini anlamaya yönelik literatüre dayanmaktadır. Dijitalleşmenin sunduğu araçların müzikal üretimi demokratikleştirdiği yönündeki söylemler, eleştirel bir perspektifle ele alınmakta ve bu dönüşümün arkasında yatan platformlaşma, algoritmik kürasyon ve kültürel emek ilişkileri sorgulanmaktadır. Bu bağlamda çalışma, sadece teknolojik araçların sunduğu imkanlara odaklanmakla kalmayıp, aynı zamanda bu araçların müzisyenler üzerindeki yapısal etkilerini de açığa çıkarmaktadır. Katılımcıların deneyimleri, dijital teknolojilerin yaratıcılık üzerinde çelişkili etkiler yarattığını göstermektedir. Bir yandan, gelişmiş dijital yazılımlar, ses düzenleme araçları ve YZ destekli kompozisyon sistemleri sayesinde müzisyenler teknik anlamda daha fazla özgürlüğe ve üretkenliğe kavuşmuştur. Özellikle bağımsız müzisyenler için dijital araçlar, prodüksiyon ve dağıtım süreçlerini kolaylaştırmakta ve yaratıcı özerklik sağlamaktadır. Diğer yandan ise, müzik platformlarının algoritmalarının belirleyici hale gelmesi, müzikal içeriğin biçimi ve süresi üzerinde standartlaştırıcı bir etki yaratmaktadır. Bu durum, özellikle kısa, dikkat çekici ve ticari başarı potansiyeli taşıyan şarkıların öne çıkmasına neden olmakta ve müzikal çeşitliliği sınırlamaktadır. Görüşmelerden elde edilen veriler, müzisyenlerin dijital ortamları hem bir fırsat hem de bir tehdit olarak gördüklerini ortaya koymuştur. Katılımcılar, yaratıcı süreçlerde teknolojik araçlardan aktif biçimde faydalanmakla birlikte, algoritmik görünürlük uğruna üretimlerini yeniden şekillendirme baskısı hissettiklerini ifade etmişlerdir. Bu baskı, özellikle müzik dinleyicilerinin davranışlarını etkileyen algoritmaların işleyişinin şeffaf olmaması nedeniyle daha da belirgin hale gelmektedir. Müzisyenler, dijital platformların sunduğu görünürlüğün, sanatsal kaliteden çok platformların öngördüğü performans metriklerine bağlı olduğunu vurgulamışlardır. Çalışma aynı zamanda“müzik üretiminde demokratikleşme”kavramını eleştirel biçimde yeniden değerlendirmektedir. Dijital platformların herkese açık olması, ilk bakışta eşit fırsatlar sunuyormuş gibi görünse de, algoritmik sistemlerin ve platform tabanlı aracı yapıların etkisiyle bu eşitliğin çoğu zaman yüzeyde kaldığı gözlemlenmiştir. Özellikle sosyal sermayeye, dijital pazarlama bilgisine veya profesyonel ağlara sahip olmayan müzisyenlerin içeriklerinin görünürlüğü sınırlı kalmaktadır. Böylece dijitalleşmenin, müzik sektöründeki tarihsel eşitsizlikleri dönüştürmek yerine yeniden ürettiği anlaşılmaktadır. Sonuç olarak, bu tez dijitalleşme sürecinin müzikal yaratıcılık üzerindeki etkilerini yalnızca teknik değil, aynı zamanda sosyokültürel ve yapısal boyutlarıyla ele almaktadır. Müzisyenlerin, dijital teknolojileri yaratıcı özgürlüklerini koruyacak şekilde nasıl yorumladıkları ve kullandıkları, çalışmanın en önemli katkılarından biridir. Katılımcıların büyük bölümü, teknolojinin sunduğu imkânları kendi sanatsal vizyonlarına uyarlamak için stratejik seçimler yaptıklarını ve bu sayede hem yaratıcı kalabildiklerini hem de dijital platformlarda varlık gösterebildiklerini belirtmiştir. Bu bağlamda çalışma, dijitalleşme ile yaratıcılık arasındaki ilişkinin tek yönlü ya da deterministik bir yapıya sahip olmadığını ortaya koymaktadır. Müzisyenler, mevcut dijital ekosistemin içinde kendi özgünlüklerini sürdürmenin yollarını aramakta ve zaman zaman bu sistemin sınırlarını zorlamaktadır. Araştırma, sanatçıların dijital çağda yaratıcı özne olarak kalabildiklerini, ancak bu öznenin içinde bulunduğu yapısal çerçevenin daha fazla şeffaflık, adalet ve çeşitlilik gerektirdiğini vurgulamaktadır. Bu bulgular doğrultusunda, gelecekteki politika yapıcılar, müzik platformları ve kültür politikaları üzerine çalışan aktörler için öneriler geliştirilebilir. Özellikle şeffaf algoritmalar, yaratıcı içeriklerin desteklenmesi ve platformların sanatsal çeşitliliği koruyacak şekilde düzenlenmesi, müzikal yaratıcılığın sürdürülebilirliği açısından önem taşımaktadır. Çalışma, dijital dönüşümün etkilerine dair daha geniş kültürel analizlere de zemin sunarak, yaratıcı emeğin geleceğine dair eleştirel bir perspektif sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This research investigates how digital technologies and artificial intelligence (AI) impact musician creativity and authenticity within contemporary music production. Adopting a qualitative methodology involving thematic analysis of semi-structured interviews with professional musicians, the study explores tensions between creative freedom and constraints imposed by algorithmic curation and platformization. Findings reveal that musicians perceive digitalization as a dual-edged phenomenon: while it enables unprecedented creative possibilities through advanced software and AI tools, it simultaneously pressures artists into conforming to algorithmic standards that prioritize short, catchy, and commercially viable music. Central concerns identified include the potential loss of authenticity and artistic integrity, exacerbated by streaming services' opaque algorithms dictating listener preferences and musicians' creative decisions. Moreover, the idea of democratization in music distribution is critically reassessed, putting on display persisting inequalities shaped by algorithmic gatekeepers. Musicians, in order to be successful, have to navigate these conundrums by carefully balancing technological engagement with personal authenticity. The study contributes empirical insights into ongoing debates surrounding creativity, authenticity, and digital transformation in music, emphasizing that despite significant challenges, artists retain agency in determining their creative pathways.
Benzer Tezler
- Hızlı mastering servisleri, çalışma yöntemleri ve bir sanat pratiği olan mastering ile etkileşimleri
Instant mastering services, approaches of the algorithms and how these services interact with the art form: Mastering
BARIŞ ERGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MüzikBahçeşehir ÜniversitesiSes Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAHYA BURAK TAMER
- Yapay zekâ ve algoritma ekseninde halkla ilişkilerin geleceği
The future of public relations on the axis of artificial intelligence and algorithms
İBRAHİM ÇATALDAŞ
Doktora
Türkçe
2022
Halkla İlişkilerMarmara ÜniversitesiHalkla İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBRU ÖZGEN
- Eğitimde dijitalleşme ve yapay zeka kullanımı: Öğretmenlerin dijital yeterlikleri ile yapay zeka farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Digitalization in education and the use of artificial intelligence: An examination of the relationship between teachers' digital competencies and their awareness levels of artificial intelligence
KADİR ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEYHAN ZABUN
- Kişisel verilerin korunması hukuku bağlamında sağlık bilimlerinde yapay zeka kullanımı
Use of artificial intelligence in health sciences in the context of personal data protection law
ELİF ILGIN ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukAkdeniz ÜniversitesiSağlık Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELİN SERT SÜTÇÜ
- Gazetecilik pratiklerinin yapay zeka haber üretme sürecine etkisi: 2023 yılı kadın cinayet haberleri üzerine araştırma
The effect of journalistic practices on artificial intelligence news production process: 2023 research on femicide news
BEYZA NUR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
GazetecilikÜsküdar ÜniversitesiYeni Medya ve Gazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAHAR MURATOĞLU PEHLİVAN