Geri Dön

Towards bonding-practices: Problematizing verticals in architecture through theory and design research

Bağ kurma pratiklerine doğru: Teori ve tasarim araştirmasi yoluyla mimarlikta düşeylerin sorunsallaştirmasi

PDF İndir

  1. Tez No: 942879
  2. Yazar: HATİCE İPEK AVANOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 246

Özet

Bu tez, 'düşeyleri olmayan bir mimarlık' kavramının eleştirel mekansal bilgilerini keşfetmek amacıyla 'bağ kurma' kavramını araştırır. Araştırmacının, çatı arasındaki bir çatı kirişi ve arkeolojik alandaki bir sokak köpeğiyle yaşadığı iki ayrı bağ kurma deneyimlerine dayanarak, bağ kurmayı, özne ile yer arasındaki ilişkileri yeniden kurgulayan, bedenlenen bir süreç olarak tartışır. Bağ kurma ve düşeyleri olmayan bir mimarlık kavramlarını, mimari tasarım kuram ve pratiğinde çoğunlukla sınır üretmek üzere üretilen düşeyleri sorgulamak üzere, çevreyle kurulan ilişkiler bağlamında bir araya getirir. İki kavramın bir araya getirilişinden bilgi üretebilmek amacıyla bu tez, çizme ve yazma eylemlerini araştırma yöntemi olarak kurgular. Araştırma bu şekilde, bağ kurmanın mekansal anlatılarını araştıran bir tasarım araştırması olarak yapılanır ve bağ kurma süreçlerini mimari tasarım süreçlerinde arayan 'bağ kurma pratikleri' terimini öne sürer. 'Bağ kurma pratikleri', bağ kurmanın bedenli deneyimlerini mimari tasarım süreçlerinde yola çıkış noktaları olarak kullanmayı, bu şekilde özne ve yer arasında kurulan ilişkiler bağlamında düşeyi yeniden ele alabilen başka bir mimari tasarım pratiği önerir. 'Bağ kurma pratikleri', mimari çizim ritüellerini dönüştürerek çizerin çizimin mekanlarında bağ kurmaya başlayan mekansal kurgular arayabilmesine olanak sağlar. Bu araştırma beş ana bölümden oluşur: GİRİŞ, SEYİRLER, KEŞİFLER, BULUŞMALAR ve SONUÇ. GİRİŞ bölümü, düşeyleri olmayan mimarlık ve bağ kurma kavramlarını mimari tasarım kuram ve pratiğinde düşeylik anlatılarını sorunsallaştırmak amacıyla ilişkilendiren araştırma önerisini sunar. Düşeyleri olmayan mimarlık kavramını, öznenin yer ile kurduğu ilişkiler bağlamında ele alırken, Kartezyen düşüncenin önerdiği düşey ve yatay ikili yapısını sorunsallaştırarak, düşey-yatay ikili yapısını iptal eden anlatılarla yeniden yorumlamayı önerir. Bağ kurma kavramını, araştırmacının çatı arasındaki bir çatı kirişi ve arkeolojik alandaki bir sokak köpeğiyle yaşadığı iki ayrı bağ kurma deneyimleri üzerinden tartışarak, yer bilgilerini çoklu kurmaya olanak sağlayan mekânsal bir pratik olarak önerir. Bağ kurmayı, düşeyle ilişkileri yeniden kurgulamayı mümkün kılan mekânsal bir pratik olarak aralar. Bu çerçevede, 'bağ kurma' ve 'bağ kurma pratikleri'ni birbirinden farklılaştırarak anlamlandırır, ve 'bağ kurma pratikleri'ni bağlanma süreçlerinin mimari çizim pratiklerinde yer aldığı eleştirel bir mekansal pratik olarak kurgulamayı önerir. SEYİRLER bölümü, 'düşeyleri olmayan bir mimarlık' ve 'bağ kurma' kavramlarını kuramsal olarak araştırır. Bu bölümdeki kuramsal araştırma iki kavramı beden/zihin ikili yapılarını sorunsallaştırarak yeniden konumlandırmaya çalışır. Bu yeniden konumlandırma çerçevesinde iki kavramın anlamları geleneksel anlamlarını terk ederek seyir etmeye başlar: düşeyleri olmayan bir mimarlık, 'düşeyleri ortadan kaldırmak' anlamından, 'düşeyleri bozmak' anlamına doğru hareket ederken, bağ kurma, 'bir olmak' anlamından 'ötekilerle işbirliği'ne doğru seyreder. Her iki kavramın kuramsal tartışmaları mekânsal bilgi üretiminde öznel bilgiye yer açmak üzere bir seyir tarif ederler. Bu seyir rotaları içerisinde, iki kavram beden ve materyal bağlamlarında özne-yer ilişkileri konusunda eleştirel yaklaşımlar sunar ve birbirleriyle ilişkilenen bir parallelik gösterir. Önerilen kuramsal seyirler, 'bağ kurma pratikleri' araştırmalarına hazırlık yapar. KEŞİFLER bölümü, 'bağ kurma pratikleri'ne dair keşif araştırmalarını sunar. 'Bağ kurma pratikleri', bağ kurmanın içinde yer alan dönüştürücü süreçleri aktif olarak tasarım süreçlerine eklemleyen bir yöntemler bütünü olarak önerilir. 'Bağ kurma pratikleri', mimari çizim pratiğini, yapı inşa etme amacına hizmet eden, özneden soyutlanmış bir süreç yerine, çizimin bedenli ritüelleri, araçları, malzemleri ve eylemleri aracılığıyla kurgulanabilen, öznenin dahil olabildiği bir bilgi üretim süreci olarak ele alır. Bu bağlamda, tez 'bağ kurma pratiklerini' bir araştırma yöntemi olarak da araştırır. 'Bağ kurma pratikleri'ne ilişkin üç keşif alanı önerilmektedir: 'Bağ kurma Deneyimleri', 'Bağ kurma Hazırlıkları' ve 'Bağ kurma Anlatımları'. 'Bağ kurma Deneyimleri', dilde yerleşik mekansal ilişkileri sorgulayabilmek üzere öznel metinsellikler kurgulayan yöntemler geliştirir. Alegorik yöntemlerden ilham alan bu yöntemler, metinle çizimi birlikte çalıştırma kurgularını inceler. Metnin materyalitesini bozarak yerin öznel bilgisini metnin içinde aralamayı hedefler. Bu şekilde metin ve çizimde anlamların çoklu kurgularını kurmayı ve bu kurgulardan yeni ilişkiler üretebilmeyi hedefler. 'Bağ kurma Deneyimleri', 'Dalina Depo Evi' çizim projesi üzerinden anlatılır. 'Dalina Depo Evi' çizim projesi, araştırmacının, Tahtakale (İstanbul) ve yakın çevresinde yaptığı gözlemlere dayanarak, bu alanda terk edilen yapıların depo olarak kullanılmasıyla farklı düşey kullanımlarını çağrıştırması üzerinden hareket ederek düşeyin dilde yerleşik anlatılarını bozmayı amaçladığı bir projedir. Bu proje kapsamında, araştırmacının alandan topladığı düşeyi tekrar kurgulatan mekânsal figürlerden öncelikle bir sözlük oluşturulur. Bu sözlük alegorik yöntemlere dayanarak dil oyunuyla tekrar kurgulanmış, görsel ve metinsel olanın birlikte kurgulandığı kelimelerden oluşur. 'Bağ kurma Hazırlıkları', bağlanmanın duygusal ve fiziksel süreçler arasındaki etkileşimini ele alan üç boyutlu çalışmaları sunar. Öncelikle fiziksel bağ kurma - bağlanma süreçlerini inceleyerek, bağ kurma olayını maddenin failliği üzerinden tartışmaya açar. İnsanı ontolojik merkezden kaydıran yeni materyalizme dayanan bu bakış açısı, bağ kurma olayını maddenin anlatımı üzerinden okur. 'Bağ kurma Hazırlıkları', 'Çatı Kirişine Bağlanma' çizim projesi üzerinden anlatılır. 'Çatı Kirişine Bağlanma' çizim projesi, araştırmacının Brüksel'de (Belçika) geçici süreliğine yaşadığı çatı arasındaki çatı kirişine bağlanma sürecine dayanır. Bu proje, araştırmacının, çatı kirişine bağlanma sürecinde, çatının geleneksel anlamda koruyucu bir yapı eleman oluşunu, özneyi bulunduğu yerden ayırmak yerine özneyi bulunduğu yerdeki ötekilerle buluşturması şeklinde yorumlayabilmesinden hareket eder. Projede araştırmacı, fiziksel bağlanma süreci örneği olarak fosillerden ilhamla, çatı kirişine bağlanma sürecinden hareket eden fiziksel bağlanma süreçleri hazırlar. 'Bağ kurma Anlatımları', bağ kurma sürecini çoklu zaman-mekansallıkları üzerinden ele alarak yerin bilgisini bağ kurma süreçlerinden çoğaltan zaman-mekansal çizim yöntemleri geliştirir. Zamanın geleneksel kronolojik kurgusunu, yerin bilgisini hiyerarşik bir anlatıya indirgemesi üzerinden sorunsallaştırarak, bağ kurma sürecinde yere dair üretilen öznel bilgilerin, eş zamanlı, döngüsel, kopuk ve sürekli anlatılarını çalışan bir çizim yöntemi önerir. 'Bağ kurma Anlatımları', 'Sokak Köpeğine Bağlanma' çizim projesi üzerinden anlatılır. 'Sokak Köpeğine Bağlanma' çizim projesi, araştırmacının Aşağıpınar Höyük (Kırklareli) arkeolojik alanında gezerken bir sokak köpeğiyle bağ kurma sürecine dayanır. Arkeolojik alanda dolanan sokak köpeğiyle bağ kurma süreci, köpeğin yerle kurduğu ilişkiyi takip ederek, arkeolojik alanın bilgisini tarihsel değeri olan soyutlanmış bir geçmiş algısı üzerinden kurmaktan çıkarır. Yerin bilgisini tarihsel olanla, sıradan ve gündelik olan arasındaki sınırları bulanıklaştırarak kurmaya başlayan sokak köpeğiyle bağ kurma süreci, zamanın akışını farklı kurgular. Katmanlı çizim tekniğiyle ölçekler arası çalışan, eş zamanlı, döngüsel, kopuk ve sürekli zaman anlatıları kurgulayan mimari çizim pratiği önerir. Ölçekler arası çalışan bu çizim pratiği, çizerin empati kurabilme olasılıklarını tartışır. Bağlanma süreçlerini ve çizim kurgu süreçlerini bir araya getiren bu bölüm, bağ kurma pratiklerine ilişkin üç keşif alanı aracılığıyla üretilen özgün bilgiyi açıklar ve tartışır. Bu bölümdeki keşif araştırmaları, bağ kurma pratiklerinin, araştırmacının çizim yoluyla bağ kurmasına aracılık ederek, çizim pratiğinde öznel bilgilerle yere bakmanın metodolojik olanaklarına eriştiğini tartışır. Bağ kurma pratiklerinin, çizim araçları, malzemeleri ve eylemleriyle çizim pratiğinin ritüellerini yeniden kurgulayarak, çizerin mekan bilgisine ve üretimine katılımına alan sağladığını savunur. BULUŞMALAR bölümü, düşeyleri olmayan bir mimarlık ile bağlanmayı bir araya getiren, 'Bağ kurma Deneyimleri', 'Bağ kurma Hazırlıkları' ve 'Bağ kurma Anlatımları' keşiflerini birbirleriyle ilişkilendiren bir mimari tasarım sürecine odaklanır. Bu mimari tasarım süreci, 'Çatı Kirişine Bağlanma' çizim projesinin sergilenmesi adına düşünülmüş bir sergi kürasyonu bağlamında ele alınır. Bağ kurma pratiklerine ilişkin üç keşif alanı, birbirine bilgi aktarımlarıyla ele alınır. Bu süreçte, bağ kurma pratikleriyle yeniden kurgulanan çizim pratiğinin, sürekli dönüşerek sabitlenemeyen mekan kurguları ürettiği tartışılır. Bu bölüm, bağ kurma pratiklerinin, çizimin geçişli süreçlerinden beslenerek, öznenin mekan bilgisine katılımını sağlayan bir tasarım süreci olduğuna işaret etmeye çalışmaktadır. SONUÇ bölümü, yürütülen araştırma sürecinin ve önerilen araştırma pratiğinin başkaları için nasıl kullanımlar sağlayabileceğini tartışır. Tez araştırmasının sergilendiği üç sergiden hareketle, bağ kurma pratiğinin araştırmacıyı çevresiyle nasıl daha çok ilişkilendirebildiğini tartışır. Tez, araştırmacının mekanın bilgisine ve üretimine katılımı için alan sağlamak amacıyla sürdürdüğü bir öğrenme süreci tanımlar. Bağ kurma pratikleri yoluyla çizim, çizimin mimari tasarım pratiğindeki temsili kullanımını aşan, öznel konumların mimari tasarım pratiğinde görünür olmasına izin veren bir araştırma pratiğini tanımlar.

Özet (Çeviri)

In my thesis, I look into possibilities of 'bonding' as a spatial practice through drawing, to explore the notion of 'an architecture without verticals'. I approach the notion of an architecture without verticals as a critical agenda to re-think subject-place relations through verticals in architecture. I discuss the notion's impossible narrative to be critical to step out of the duality of vertical and horizontal dimensions in architecture, and to invite in the 'non-neutral', subjective, relations with a place. I claim bonding as a spatial practice I search for to re-think verticals in architecture. Based on the lived experiences of two bondings, with a roof beam in an attic during a temporary research residency in Brussels, and with a stray dog at the archaeological site Aşağıpınar Höyük, I discuss bonding to be a corporeal and material process that discovers other possible spatialities within a place. I argue that, bonding's spatilities transgress dissociative boundaries, and guide to a re-discovery of existent relationalities between subjects and places. I align the notion of bonding and the notion of an architecture without verticals to push the limits of architectural practice to find, and perform, personal engagements with surroundings. In pursuit of a knowledge of this alignment, this thesis navigates into a practice-led research that simultaneously explores, and experiments with, personal and associative narratives of bonding through methodological explorations of drawing and writing, introducing the term 'bonding-practices'. I propose 'bonding-practices' as a question of discovery, and creation, of the ways in which bonding, by way of drawing, may inform design process as a performance taking place within practice. Venturing into a peculiar practice of an architecture without verticals, bonding-practices reconfigures embodied rituals of drawing as a practice. It, thus, differs from a representation of the created spaces of bonding, and navigates towards a production of spatiality, through inclusion of methods, materials and tools. This thesis investigates bonding-practices as a methodology, by reconfiguring ritualistic engagement with tools, materials and acts of drawing, enabling space for drafter's participation in the knowledge, and production, of space. This research is written in five main parts: 'INTRODUCTION', 'NAVIGATIONS', 'EXPLORATIONS', 'ALIGNMENTS' and 'CONCLUSION'. In the 'INTRODUCTION', I present the research proposal introducing a theoretical and practical relating between the notions an architecture without verticals and bonding, problematizing narratives of verticality in consideration of one's engagement with place in architectural design theory and practice. I attempt to re-situate the notion of an architecture without verticals by problematizing dualist assemblies of verticals and horizontals framed by Cartesian thinking. I offer a comprehension of the notion of bonding as a spatial practice that enables a field of subversive spatial configurations that re-situate our relationship to verticality. I distinguish 'bonding' and 'bonding-practices' from each other, proposing 'bonding-practices' as a critical spatial practice referring to critical mediations of bonding processes into drawing practices. In 'NAVIGATIONS', I investigate the notions of 'an architecture without verticals'and 'bonding' theoretically. Situating them in a problematization of dualist assemblies of body/mind, theoretical investigation of this chapter proposes navigational motions, for bonding to happen from 'becoming one' to 'cooperative others' and, for an architecture without verticals to happen from 'eliminating verticals' to 'subverting verticals'. Through theoretical investigations in this chapter, I find commonalities in both notions in their engagement with critiques that propose to break from the separative duality of vertical body and horizontal ground relationship, and to discover existent relationalites between subjects and places through matter. In 'EXPLORATIONS', I present and discuss practical explorations that seek bonding as a performance taking place within drawing. Three areas of explorations of bonding-practices are proposed: 'Bonding Experiences', 'Bonding Preparations' and 'Bonding Narrations'. 'Bonding Experiences' presents textual explorations through which I device a lexicographical method to mould subjective textualities of bonding. 'Bonding Preparations' presents material explorations, mainly in form of three-dimensional studies that seek physical modalities of bonding. Material explorations open the interplay between emotive and physical processes of bonding to discussion. 'Bonding Narrations' presents strategies to engage with multiple spatio-temporalities of bonding through drawing. Bringing together transformative processes of bonding and transitive processes of drawing, this chapter explains and discusses the authentic knowledge produced through three areas of explorations of bonding-practices. I claim that by mediating bonding into drawing, the researcher-drafter accesses methodological possibilities of looking into, and producing, space by personal engagements with place within drawing practice. In 'ALIGNMENTS', I present a calibrated alignment between the notions of an architecture without verticals and bonding through a curated relating between three areas of exploration, textual, material and spatio-temporal explorations of bonding-practices. In this chapter, I discuss that, three areas of exploration of bonding-practices collaborate with each other presenting space in transitions. This chapter discusses on the subversion of narratives of verticality in bonding-practices, in the sense that, verticality in architecture departs from being a 'given', and navigates to be understood as subjectively and culturally produced, re-figured, and transformed through sought methods of the subject (researcher/ architect). The 'CONCLUSION' shares concluding notes on how this particular research process and practice could be helpful for others. This thesis aims to develop a process of learning, in which as a design researcher (I) pursue my interest in subjective accounts of places and the acts of making, to enable space for my own participation in knowledge and production of space. Drawing by bonding describes a research practice, that transgresses its representational utilization in architectural design practice, allowing subjective positions into discourse of architectural design theory and practice.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    560003

    Kısıtlılık kavramı üzerinden mimarlığa bakış: Bodrum Yarımadası konut mimarisinde kısıtlı farklılaşma

    A critical review of architecture on the concept of constraints: Constrained differentiation of residential architecture in Bodrum Peninsula

    ERENUS ATİLLA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FAZİLET YURDANUR DÜLGEROĞLU

  2. Tez No

    593858

    Sosyal medya kullanıcısı seçmenlerin siyasal pazarlamaya yönelik tutumlarının seçmen bağı ve davranışı üzerindeki etkileri: Seçmen tatmini ve sadakatinin aracılık rolü

    The effects of social media user attitudes towards political marketing on voter bond and behavior : The mediating role of voter satisfaction and loyalty

    MAHMUT TEMEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Siyasal BilimlerBayburt Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ENES EMRE BAŞAR

  3. Tez No

    721074

    A posthumanist study of the dystopian novel: Margaret Atwood's Oryx and Crake, Jeanette Winterson's The Stone Gods, David Mitchell's Cloud Atlas

    Margaret Atwood'un Antilop ve Flurya, Jeanette Winterson'ın Taş Tanrılar ve David Mitchell'ın Bulut Atlası distopya romanlarının posthümanist bakış açısından incelenmesi

    MAHİNUR GÖZDE KASURKA

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    İngiliz Dili ve EdebiyatıOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İngiliz Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HÜLYA YILDIZ BAĞÇE

  4. Tez No

    827726

    COVİD-19 salgını sürecinde kadınların doğum deneyimleri

    Women's birth experiences during the COVİD-19 outbreak

    FATMA BERBEROĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    EbelikAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    Ebelik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL ŞEKER

  5. Tez No

    737407

    Orman okulu temelli prososyal destek programının 4-6 yaş çocuklarının prososyal davranışlarına etkisi

    The effect of forest school based prosocial support program on prosocial behaviors of 4-6 years-old children

    ELİF SÜREYYA KANYILMAZ CANLI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. Z. FULYA TEMEL

Geri Dön