Translation of sci-fi terms and dialogues: An analysis of the Turkish translation of Roger Zelazny's Lord of Light
Bilim kurgu terimlerinin ve diyaloglarının çevirisi: Roger Zelazny'nin Lord of Light kitabının Türkçe çevirisi üzerine bir inceleme
- Tez No: 944327
- Danışmanlar: DOÇ. DR. PELİN ŞULHA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Bilim kurgunun en belirgin özelliklerinden biri olan neolojizmler bu türün okuyucu üzerindeki etkisi için önemli bir rol oynar. Bu çalışma, neolojizmlerin okurları tam olarak nasıl etkilediğini ve bu etkinin çeviri sürecinde nasıl değiştiğini belirlemeyi hedeflemektedir. Bu amaçla, Roger Zelazny'nin Işık Tanrısı kitabı ve Türkçe çevirisi şema kuramı kapsamında incelenmiştir. Bu tez özellikle Darko Suvin tarafından bilişsel yabancılaşma (1979: 7-14) olarak adlandırılan olguyu bilim kurguda kullanılan neolojizmler kapsamında mercek altına almaktadır. Buna ek olarak çeviri sürecinde neolojizmlerin rolünü ve kaynak metinde yaratılan yabancılaşmayı eşdeğer biçimde aktarmak amacıyla kullanılmış bir dizi çeviri tekniğini analiz etmektedir. Çalışmada neolojizmlerin bilişsel yabancılaşmaya katkı sağladığı çeşitli önemli yollar tespit edilmiştir. Ayrıca, kaynak ve erek kültür arasındaki şema farklılıklarından dolayı veya aynı şemaların dil farklılıklarından dolayı aktifleştirilmesi mümkün olmadığında neolojizm çevirisinde zorluklar ortaya çıkabileceği görülmüştür. Son olarak, bulgular neolojizm çevirilerinin başarısının kullanılan çeviri tekniği baz alınarak değerlendirilemeyeceğini ve her vakanın ayrı olarak incelenmesi gerektiğini göstererek alanda yapılan önceki çalışmaları destekler niteliktedir (Gray, 2020: 94; Korpi, 2017: 94). Bu tezde sunulan bulgular bilim kurgu çevirisinde dikkat edilmesi gereken noktalara yön vermek açısından önemli bir adım olsa da bu bulguların bilim kurgu türü için ne kadar genellenebilir olduğunu değerlendirmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Özet (Çeviri)
As one of the most noticeable characteristics of science fiction, neologies play an important role in this genre's effect on readers. This study aims to identify exactly how neologies influence the readers and how their effects change in the process of translation. With this goal in mind, Roger Zelazny's Lord of Light and its Turkish translation are taken as a case study and analyzed using schema theory. Specifically, this thesis explores Darko Suvin's concept of“cognitive estrangement”(1979: 7-14) in relation to the neologies used in science fiction. It also aims to examine the role of neologies in the process of translation and a series of translation techniques employed to preserve the equivalent type of estrangement established in the source setting. The study finds several key ways in which neologies contribute to cognitive estrangement. Furthermore, it is revealed that difficulties in neologism translation may arise when there are schema differences between source and target cultures, or when instantiating the same schemata is not possible due to linguistic differences. Finally, the findings support results from earlier research which suggest that the success of a neologism translation can only be evaluated on a case-by-case basis and not on which translation technique is used (Gray, 2020: 94; Korpi, 2017: 94). While the findings presented in this thesis are an important step in guiding science fiction translation, more research is needed to determine how generalizable they are to the science fiction genre.
Benzer Tezler
- Translation and reception of feminist speculative fiction in Turkey: A multiple-foregrounding analysis
Türkiye?de feminist spekülatif kurgunun çevirisi ve alımlanması: Çoklu bir önceleme analizi
NİL ÖZÇELİK
Doktora
İngilizce
2009
Mütercim-TercümanlıkBoğaziçi ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEHNAZ TAHİR GÜRÇAĞLAR
PROF. LUİSE VON FLOTOW
- Edebiyat, sinema, mekân arasındaki geçişgenlik üzerine bir araştırma: Steampunk ve Siberpunk'ın farklı tasarım sahalarındaki izdüşümleri
A study on the transition between literary, cinema and the space: The displacements of Steampunk and Siberpunk in different design stores
BAŞAR SEVİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Bilim ve TeknolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. ÖZKAL BARIŞ ÖZTÜRK
- An entropy-based analysis approach for 3D game environments utilizing proximity of game assets
3B oyun mekanları için oyun varlıkları arasındaki mesafe üzerinden entropi tabanlı bir analiz yaklaşımı
EFAY İZEL TAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiOyun ve Etkileşim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM
DR. HÜSEYİN KUTAY TİNÇ
- Gothic literature evolves into posthumanism: Jeanette Winterson'sFrankissstein as a 21st century rewriting of Mary Shelley's Frankenstein
Gotik edebiyatın posthümanizme evrimi: Jeanette Winterson'ın Frankissstein romanının Frankenstein'ın 21. yüzyıl yeniden yazımı olarak incelenmesi
SELAY DARCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
İngiliz Dili ve EdebiyatıManisa Celal Bayar Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERYEM AYAN
- Spinal kord yaralanmalı hastalarda nörojenik bağırsak disfonksiyon skorunun Türkçe geçerlilik ve güvenirlik çalışması
Reliability and validity of Turkish version of neurogenic bowel dysfunction score in patients with spinal cord injury
DİDEM ERDEM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonDokuz Eylül ÜniversitesiFiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELMİN GÜLBAHAR