Azerbaycan'da sanayi
Industry in Azerbaijan
- Tez No: 94676
- Danışmanlar: PROF.DR. ALİ ÖZÇAĞLAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, İşletme, Geography, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
156 ÖZET Azerbaycan Kafkasya bölgesinin güneydoğusunda, Hazar denizi ile Karadeniz kapalı havzalarının arasında yer almaktadır. İki Avrupa ve Asya kıtalarının kesiştiği bölgede yer alan ülkenin yüzölçümü 86.600 km2'dir. Doğuda 825 km'lik bir mesafeyle Hazar denizine kıyısı bulunan ülke Dağıstan, Gürcistan, Ermenistan, Türkiye ve İran'la komşudur. Ülke başlıca 4 morfolojik üniteden oluşmuştur. Bunlar; ülkenin kuzeybatı kısmından başlayarak güneydoğu istikametinde uzanan Büyük Kafkas dağları, güneybatı kısmında yer alan Küçük Kafkas dağları, ülkenin güneydoğu bölümünde yer alan Taliş dağları ve bu morfolojik üniteler arasında, kuzeybatıdan güneydoğuya doğru uzanan Kür-Araz depresyonundan yer almaktadır. Azerbaycan ılıman ve subtropikal kuşağın arasında yer almaktadır. Buradaki iklim koşulları tarım faaliyetlerinin yapılması için uygundur. Azerbaycan'da sanayi faaliyetlerinin gelişmesi için yeterli derecede yer altı ve yerüstü kaynaklar bulunmaktadır. Bu kaynaklar ülke arazisinde düzensiz bir şekilde dağılış göstermektedir. Genellikle ülkenin Küçük Kafkas ve Abşeron bölgesinde toplanan yer altı kaynaklarının en önemlileri petrol, doğal gazdır. Petrol ve doğal gaz yatakları dışında diğer maden rezervleri yeterince incelenmemiştir. Yerüstü kaynaklardan yeryüzü şekilleri, iklim koşulları, bitki örtüsü ve toprak koşulları sanayi faaliyetlerinin gelişmesi için önemli olan bir diğer faktörlerdendir. Sanayi faaliyetleri için en önemli beşeri faktörler ise yerleşme, insan gücü, ulaşım ve pazarlamadır. Genellikle düz ve dağ eteği157 yerlerde bulunan sanayi tesislerinde çalıştırmak için ülkede yeterince ekonomik yönden faal nüfus yani işgücü bulunmaktadır. Ülke sanayi tesislerinin büyük çoğunluğu yolların kavşaklarında, büyük kara ve demiryolu yakınlarında kurulmuştur. Sanayi tesislerinden elde edilen ürünlerin diğer bölge ve ülkelere pazarlanması için ulaşım faktörü çok önemlidir. Azerbaycan coğrafi konum itibariyle bu avantaja sahiptir. Şöyle ki ülke gelişmekte olan Asya ülkeleri ile Gelişmiş Avrupa ülkeleri arasında bulunmaktadır. Azerbaycan'da sanayi faaliyetleri eski dönemlerden başlayarak evsel ve atölye tipi sanayi şeklinde gelişmiştir. Sanayiinin asıl gelişimi ise XIX. yüzyılın ortalarında petrol ve doğal gaz üretimiyle başlamıştır. Özellikle petrol ve doğal gaz üretimine dayalı olarak gelişen rafinaj sanayiinin %95'i Baku ve çevresinde toplanmıştır. Bu bölgede petrol sanayii toplam sanayi üretiminin 4/5'ini oluşturmaktaydı. XX. yüzyılın ilk yıllarında petrol üretim sanayii ile beraber diğer sanayi kollarında da hızlı bir gelişme kaydedilmiştir. 1970 yılında petrol üretimi 1913 yılına göre 3 kat artmasına rağmen toplam sanayi üretimi içerisindeki payı azalmıştır.1913 yılında toplam sanayi üretiminin %79.6'sının petrol üretim sanayi oluştururken 1970 yılında bu oran %21.2'ye gerilemiştir. Ayrıca sanayi üretiminin %95'ni Abşeron bölgesi oluştururken bu oran 1970 yılında %47.5'e düşmüştür. 1980-1985 yıları arasında en yüksek üretimiyle dikkat çeken sanayi kollarında, 1990 yılından itibaren büyük bir düşüş görülmektedir.
Özet (Çeviri)
158 SUMMARY Azerbaijan is located on the south east of Caucasian region and has its place between the Casperian Sea and Black Sea closed basins. The area of he country, which is located in a region forming intersection point of Europe and Asian Continents, is 86.600 km2. On east, the country has a shore on Casperian Sea that is 825 km in distance and is neighboring Dagestan, Georgia, Armenia, Turkey and Iran. Mainly 4 morphologic units form the country. They start from the northwest part of the country and extend in the direction of southeast and are called the Great Caucus Mountains. On the south west part of the country, there are the Small Caucus mountains and the Talis mountains which' s are located in south east part of the country. The Kur-Aras depression as a morphologic unit extends from northwest to southeast. Azerbaijan has its place among the soft and subtropical climate belts. The climate conditions prevailing here are suitable for farming. In Azerbaijan there are infrastructure and superstructure sources that are sufficient for development of industrial activities. These resources are irregularly distributed in the land of the country. In general, the underground resources are gathered in the Small Caucus and Abseron region of the country where there are petroleum and natural gas as important resources. Other than the petroleum and natural gas beds, there are mineral reserves, which are not sufficiently examined. The superstructure forms (shapes) of sources, the climate conditions, the plant coverage and the conditions of soil are other159 important factors for development of the industrial activities. The most important human factors for industrial activities are the settlement, labor force, transportation and marketing. In general, to employ persons from the active populations, which the labor force when viewed from economic angle, there are industrial facilities that are located on plains and on hilly, land skirts. Majority of the industrial facilities of the country are at road junctions and near the big highway and networks. To market the products of the industrial facilities in other region and countries, the factor of transportation is very important. Azerbaijan, because of it geographical location has this advantage. Such that, the country is located between the Asian Countries which are developing and the Developed European countries. The industrial activities of Azerbaijan have started from the old days in form of house and job-shop based type industrial activities and developed further. The main development in industry, started with the production of petroleum and natural gas during the mid of XIX century. Especially, refinery industry developed by basing on petroleum and natural gas production and they are located at 95% in Baku and in its vicinity. In this region the petroleum industry is forming 4/5 of the total industrial production. During the initial years of XXth century. In petroleum industry and along with it in other branches of industry, a rapid growth is recorded. The petroleum production in 1970 reached at a level, which was 3 folds of the production in 1913, but it shares in total industrial production decreased. In 1913, the petroleum production industry formed 79.6% of the total industrial production, but this160 rate is reduced to 21.2% in 1970. Furthermore, while 95% of the industrial production is generated by Abseron region, this rate is decreased to 47.5% in 1970. Between 1980-1985, in the branch of industries that attracted attention with the highest production, there was a great decrease which decrease, which started with the year 1990.
Benzer Tezler
- Bağımsızlık sonrası Azerbaycan'da sanayileşmenin sosyal yapıya etkisi
The effect of post-independence industrialization on social structure in a Azerbaijan
MAHAMMAD ISBANDIYAROV
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT BAYAT
- Rus Çarlığı hakimiyetinde Azerbaycan'da iktisadi gelişim ve sosyal değişim
Economic development and social change in Azerbaijan under the Russian Tsarist rule
ALPEREN BUDAK
Doktora
Türkçe
2024
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR TÜMEN SOMUNCUOĞLU
- Tedarik zinciri talep yönetimi süreclerinin tedarik zinciri performansına etkisinde veri bilimi uygulamalarının düzenleyici rolü: Azerbaycan sanayi şirketleri üzerine bir araştırma
Regulatory role of data science practices under the influence of supply chain demand management processes on supply chain performance: A research study on Azerbaijani industrial companies
FUAD ALİYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeİstanbul Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DUYGU ANIL KESKİN
- İhracat pazarlamasının planlanması ve pazarlama stratejilerinin Azerbaycan'da bir sanayi işletmesi üzerinde uygulanması
Başlık çevirisi yok
SEYMUR MİRZAYEV
- Üretim planlamasında doğrusal programlamanın kullanılması ve Azerbaycan'da bir sanayi işletmesinde uygulanması
At the production planings used linear programming and application at the manufacturing business in Azerbaijan
RAKİF FERECOV
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
İşletmeDumlupınar Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NECDET ÖZÇAKAR