Ergenlerde oyun oynama motivasyonu ve dijital oyun bağımlılığı arasındaki ilişkide sosyal yeterlilik ve yaşantısal kaçınmanın aracı rolünün incelenmesi
The mediating role of social competence and experiential avoidance in the relationship between gaming motivation and digital game addiction in adolescents
- Tez No: 948854
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YELDA YILDIZ ÖNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Dijital Oyun Bağımlılığı, Ergenlik, Oyun Oynama Motivasyonu, Sosyal Yeterlilik, Yaşantısal Kaçınma, Adolescence, Digital Game Addiction, Experiential Avoidance, Gaming Motivation, Social Competence
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
Araştırmanın amacı, ergenlerde oyun oynama motivasyonu ile dijital oyun bağımlılığı arasındaki ilişkide sosyal yeterlilik ve yaşantısal kaçınmanın aracı rolünü incelemektir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı çalışmanın evrenini, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Kağıthane ilçesindeki ortaöğretim öğrencileri; örneklemini ise okul türlerine göre tabakalı, 9., 10. ve 11. sınıflardan basit tesadüfi örnekleme ile seçilen 1.091 öğrenci (533 kadın, 558 erkek) oluşturmaktadır. Veriler Kişisel Bilgi Formu, Oyun Motivasyonu Ölçeği, Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği, Sosyal Yeterlilik ve Sonuç Beklentileri Ölçeği ile Yaşantısal Kaçınma Ölçeği aracılığıyla toplanmış ve SPSS 27.0 ile LISREL 8.80 programları kullanılarak korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modellemesi ile analiz edilmiştir. Bulgular, oyun oynama motivasyonu ile dijital oyun bağımlılığı arasında anlamlı ve güçlü bir pozitif ilişki olduğunu (β= 0.74); oyun motivasyonunun sosyal yeterlilik üzerinde anlamlı ve negatif etkisi bulunduğunu (β=-0.12) göstermektedir. Sosyal yeterlilik, dijital oyun bağımlılığı üzerinde kısmi aracılık rolü üstlenmiştir (β= -0.16). Yaşantısal kaçınmanın doğrudan etkisi anlamlı bulunmazken (β= 0.01) oyun motivasyonu ile arasında pozitif bir ilişki saptanmıştır (β= 0.28). Ayrıca ergenlerin oyun oynama motivasyonu, dijital oyun bağımlılığı, sosyal yeterlilik ve yaşantısal kaçınma düzeylerinin; cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve sosyoekonomik değişkenlere göre anlamlı biçimde farklılaştığı saptanmıştır. Erkeklerin oyun motivasyonu ve dijital oyun bağımlılığı düzeylerinin daha yüksek, kızların ise sosyal yeterlilik düzeylerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Dijital oyun bağımlılığı ve yaşantısal kaçınma düzeylerinin özellikle belirli okul türlerinde ve düşük sosyoekonomik düzeye sahip bireylerde daha yüksek olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular alanyazında tartışılarak gelecekteki araştırmalara ışık tutacak öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the mediating roles of social competence and experiential avoidance in the relationship between gaming motivation and digital game addiction among adolescents. Using a correlational survey model, the research was conducted with secondary school students in Kağıthane, Istanbul, during the 2023–2024 academic year. The sample consisted of 1,091 students selected through stratified and simple random sampling methods based on school type and grade level (9th–11th grades). Data were collected using the Personal Information Form, Gaming Motivation Scale, Digital Game Addiction Scale, Social Competence and Outcome Expectations Scale, and Experiential Avoidance Scale. Analyses were performed using SPSS 27.0 and LISREL 8.80. Results indicated a significant and strong positive relationship between gaming motivation and digital game addiction (β = 0.74). Gaming motivation negatively affected social competence (β = -0.12), which partially mediated its effect on digital game addiction (β = -0.16). Although experiential avoidance did not show a significant direct effect on addiction (β = 0.01), it was positively associated with gaming motivation (β = 0.28). Levels of gaming motivation, digital game addiction, social competence, and experiential avoidance differed significantly by gender, grade, school type, and socioeconomic status. Male students had higher gaming motivation and addiction levels, while females scored higher in social competence. Addiction and avoidance levels were higher among students from certain school types and lower socioeconomic backgrounds. These findings are discussed in relation to the literature and suggestions for future research are provided.
Benzer Tezler
- Ergenlerde dijital oyun oynama düzeyi, oyun oynama motivasyonları ve akademik başarı arasındaki ilişki
Relationship between levels of digital game playing, game playing motivations and academic achievement among adolescents
PINAR BAYRAMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA DUYGU KAYA YERTUTANOL
- Madde kullanımı olan ergen ve gençlerde sosyal medya bağımlılığı ve oyun bağımlılığının değerlendirilmesi
Evaluation of social media addiction and gaming disorder in adolescents and youths with substance use
PERİHAN TURHAN GÜRBÜZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriAkdeniz ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİF ÖNDER
- Oyun bağımlılığı müdahale programının ergenlerin oyun bağımlılığı ve oyun motivasyonu ile duygusal davranışsal sorunlarına ve annelerinin düşüncelerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effects of the game addiction intervention programme on adolescents' game addiction and game motivation with emotional behavioral problems and their mothers' thoughts
AYTEN DOĞAN KESKİN
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERİMAN ARAL
- Ergenler ve yetişkinler arasında dijital oyun bağımlılığının yaşam kalitesine etkisinin karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of changes in quality of life due to digital game resistance among adolescents and adults
AYŞENUR KANDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ErgoterapiÜsküdar ÜniversitesiNörobilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KAAN İLDİZ
- Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun oynama motivasyon düzeyleri ile oyun bağımlılık düzeylerinin incelenmesi
A study of secondary school students' motivation level of playing digital games and their game addiction levels
MERVE EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM CANAN GÜNGÖREN