Geri Dön

Yapay zekâ kullanımından kaynaklanan sözleşme dışı hukuki sorumluluk

Non-contractual civil liability arising from the use of artificial intelligence

PDF İndir

  1. Tez No: 950457
  2. Yazar: YÜCEL ARSLAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE DİLŞAD KESKİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Hukuk, Law
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 273

Özet

Yapay zekâ her geçen gün hayatımızda farklı alanlarda yer almaya başlamıştır. Sanayi devrimiyle başlayan süreçte kas gücü yerine makinelerin kullanılması toplumu ve sosyo- ekonomik hayatı dönüştürmüştür. Sanayileşme ile birlikte yaşanan dönüşümün bir benzerini günümüzde de yapay zekâ teknolojileri başlatmıştır. İçinde bulunduğumuz dijital çağda yapay zekânın kullanılmadığı bir sektör neredeyse yoktur. Bunun sonucunda bu tür teknolojiler toplumsal dönüşümün yanısıra hukuk sistemlerini de etkilemektedir. Sorumluluk hukukundaki klasik düzenlemeler ortaya çıkan hukuki sorunların çözümünde yetersiz kalabilmektedir. Yapay zekânın otonom karar alması, öngörülemezliği ve opaklığı nedeniyle yapay zekâ kullanımı sonucu ortaya çıkan zararların tazmin edilmesinde kimlerin sorumlu tutulacağını tespit etmek her zaman kolay olmayacaktır. Sorumluluk hukuku kapsamında ilk akla gelenler üreticinin ve işletenin sorumluluğudur. Zira yapay zekâlı ürünler en çok karşımıza ürün niteliğiyle ya da otonom hareket eden cihazlar veya araçlar olarak çıkmaktadır. Bir ürünün üreticiden tüketiciye ulaşana kadar geçirdiği aşamalarda birçok aktör yer almaktadır. Yapay zekâ sistemleri tek başına bir ürün olabileceği gibi çoğunlukla da fiziki varlığı olan robot, otomobil ve cep telefonu gibi ürünler içerisinde gömülüdür. Nihai ürün ortaya çıkana kadar ve piyasaya sürüldükten sonraki aşamada üretici, ara üretici, yazılımcı, distribütör, tedarikçi, kullanıcı, sistem yöneticisi, sürücü ve işleten gibi birçok süjenin bu zincirde müdahalesi söz konusudur. Türk Hukukunda yapay zekâ nedeniyle oluşan zararlara ilişkin sorumluluğun düzenlendiği özel bir kanun hükmünün yokluğu karşısında genel hükümlere göre sonuca ulaşmak gerekecektir. Haksız fiil sorumluluğu ve kusursuz sorumluluk düzenlemelerine göre yapılacak değerlendirmede; AB tarafından geçtiğimiz yıl yayımlanan Yapay Zekâ Tüzüğü, 1985 tarihinden beri uygulanan ve geçtiğimiz yıl revize edilerek yenilenen Ürün Sorumluluğu Direktifi, yine geçtiğimiz yıl yenilenen Ürün Güvenliği Tüzüğü ile Avrupa Parlamentosunca hazırlanan Yapay Zekânın Sorumluluğuna İlişkin Direktif Önerisi ve bu konuda AB tarafından hazırlanan raporlar dikkate alınmalıdır. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde yapay zekâya ilişkin tanım ve genel bilgiler, ikinci bölümde yapay zekâ kullanımından kaynaklanan sorumluluğun süjesi ve hukuki niteliği, üçüncü ve son bölümde ise sorumluluğun şartları ve hükümleri ulusal ve uluslararası düzenlemeler çerçevesinde özellikle üreticinin ve işletenin sorumlulukları ele alınmıştır.

Özet (Çeviri)

Artificial intelligence (AI) has been increasingly integrated into various areas in our daily lives. The replacement of muscle force by machines during the period initiated by the industrial revolution has transformed both the society and socio-economic life. AI technologies have brought along a current transformation, which is similar to that triggered by the industrialisation. Nowadays, there is hardly any sector that has not utilised AI in this digital era. Hence, such technologies have not only caused social transformation but also affected legal systems. Standard regulations in the liability law may fall short in offering solutions for the legal challenges. As AI makes decisions in an autonomous way, and it is unpredictable and opaque in nature, it would not be always straightforward to identify those who should be held liable for compensating any damages occurred due to the use of AI technologies. Within the framework of the liability law, the manufacturer or the operator will be primarily held liable. That is because AI-driven products most commonly appear to us as products themselves or as autonomous devices. Several actors are involved in the process from the supply chain of a product from manufacturer to consumer. AI systems may themselves constitute a product or are usually embedded into devices such as robots, automobiles or mobile phones. Numerous subjects, including the manufacturer, software developer, distributor and supplier may be involved in this chain both until the final product is developed and following its release to the market. In the absence of any specific provision of law which regulates the liability for damages resulting from AI under Turkish law, the issue is to be clarified in the light of general provisions. The assessments made under the regulations on tort liability and strict liability should consider the AI Act issued last year by the EU, the Product Liability Directive that has been in force since 1985 that was renewed with a revision last year, the Product Safety Regulation renewed last year, as well as the Proposal for a Directive on Liability for AI issued by the European Parliament and the respective reports issued by the EU. The thesis is composed of three parts. The first part features the definition and general information about AI, whereas the second part elaborates on the subject and legal nature of the liability arising from the use of AI. The final part focuses on the terms and conditions of such liability, notably the liability of manufacturer and operator within the framework of the national and international regulations.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    702185

    Türk hukukunda makine öğrenmesine dayalı yapay zekada verinin hukuka uygun şekilde kullanılması

    Lawful use of data in machine learning-based artificial intelligence under the Turkish law

    OSMAN GAZİ GÜÇLÜTÜRK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    HukukGalatasaray Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FÜLÜRYA YUSUFOĞLU BİLGİN

  2. Tez No

    844846

    Framing, emotions, salience: The future of Aİ as seen by redditors

    Çerçeveleme, duygular, önemlilik: Redditorlar tarafından görülen yapay zeka (YZ)'nın geleceği

    AYŞE ÖCAL

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolSyracuse University

    Bilgisayar Mühendisliği ve Enformatik Bilimler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KEVİN CROWSTON

  3. Tez No

    933751

    Müzikte dijitalleşme ve yapay zeka uygulamalarının telif hakları bakımından incelenmesi

    Examining the digitalization and artificial intelligence applications in music in terms of copyright

    HATİCE CANSU YENİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Müzikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EVRİM HİKMET ÖĞÜT

  4. Tez No

    931399

    Applications of artificial intelligence in energy production

    Enerji üretiminde yapay zeka uygulamaları

    MERT AKIN İNSEL

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2025

    Kimya MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesi

    Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN SADIKOĞLU

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGÜN YÜCEL

  5. Tez No

    177629

    Terslendirilmiş anahtarlamalı relüktans motor tasarımı imali

    Inverted switched reluctance motor and its planning

    İBRAHİM GEÇİT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Elektrik ve Elektronik MühendisliğiErciyes Üniversitesi

    Elektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. FERHAT DALDABAN

Geri Dön