Geri Dön

Kudret-tekvin ilişkisi: Sadruşşerîa-Teftâzânî örneği

The connection between qudarh and takwîn: The example of Sadr al-Shari'a and Taftāzānī

PDF İndir

  1. Tez No: 950922
  2. Yazar: NURAN ÖNDEŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 201

Özet

İslam kelâm tarihinde yaratma fiilinin hangi ilâhî sıfatla gerçekleştiği meselesi, özellikle Eş'arî ve Mâtürîdî gelenekler arasında derin bir ihtilaf konusu olmuştur. Bu çalışma da kelâm geleneğinde tartışmalı bir mesele olan tekvin sıfatını, onun kudret ve irade sıfatlarıyla ilişkisi bağlamında incelemekte; konuya Eş'arî ve Mâtürîdî mezheplerin temel yaklaşımlarını mukayeseli olarak analiz ederek yaklaşmaktadır. Eş'arî kelâmcılar yaratma fiilini doğrudan kudret sıfatına isnat ederken, Mâtürîdîler kudretin bu konuda tek başına yeterli olmadığını savunarak ezelî ve zâtâ zâid bir tekvin sıfatı kabul etmişlerdir. Tezde bu iki yaklaşım arasındaki farklar, delil sistematikleriyle birlikte ele alınmıştır. Bu tartışmanın daha sistematik ve derinlikli bir biçimde ele alındığı müteahhir dönem ise, kelâmî meselelerin kavramsal istikrar kazandığı ve mezhepler arası ayrımların daha rafine biçimde tartışıldığı bir zemin sunmaktadır. Bu çerçevede, müteahhirûn dönemin öne çıkan iki kelâmcısı olan Sadruşşerîa ve Teftâzânî'nin görüşleri, hem temsil ettikleri mezheplerin ana damarlarını yansıtmaları hem de meseleye özgün katkılar sunmaları bakımından bu çalışmanın odak noktasını teşkil etmektedir. Sadruşşerîa, tekvin sıfatını fiilî boyutuyla ayrıştırmakta ve hal teorisi üzerinden Mâtürîdî geleneğe yönelik eleştirilere yeni bir sistematikle cevap vermektedir. Teftâzânî ise, tekvinin hakikî bir sıfat olarak kabulünü zaruri görmeyerek, kudret ve irade sıfatlarının yaratma fiilini açıklamakta yeterli olduğunu ileri sürmekte; bu bağlamda hem Eş'arî hem de Mâtürîdî delilleri sistematik ve tenkitçi bir yaklaşımla analiz etmektedir. Bu bağlamda tez, iki farklı mezhebi temsil eden bu iki kelâmcının görüşlerini karşılaştırmalı olarak ele almakta ve klasik tartışmalara özgün bir katkı sunmayı hedeflemektedir. Tez kapsamında metin analizi, literatür taraması ve karşılaştırmalı yöntem kullanılacak, gerektiğinde yorumlamalara da yer verilecektir.

Özet (Çeviri)

The question of which divine attribute actualizes the act of creation has occupied a central place in Islamic theology, especially in the debates between the Ashʿarī and Māturīdī schools. This study examines the controversial notion of the attribute of takwīn by analyzing its relation to the attributes of qudra (power) and irāda (will), through a comparative lens focused on the fundamental theological positions of both traditions. Ashʿarīs attribute creation directly to God's power, while Māturīdīs argue that power alone is insufficient, thus affirming an eternal and distinct attribute of takwīn. The thesis discusses the differences between these approaches along with their argumentation frameworks. The later period of kalām, in which conceptual clarity and refined sectarian boundaries were more developed, provides a suitable ground for this inquiry. Within this context, the views of two key theologians, Sadr al-Sharīʿa and al-Taftāzānī, are examined as they reflect not only the mainstream views of their schools but also offer unique contributions to the discussion. Sadr al-Sharīʿa employs the theory of ḥāl to redefine takwīn and respond to critiques of the Māturīdī tradition. Al-Taftāzānī, while situated in the Ashʿarī school, critically engages both Ashʿarī and Māturīdī arguments and holds that takwīn is not essential, as power and will suffice for creation. This thesis thus aims to provide a comparative study of their perspectives and contribute to the broader kalām discourse. Textual analysis, literature review, and comparative method are employed throughout.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    895769

    İlk dönem mâtürîdîlerinde ilâhî sıfatların taalluku meselesi

    The issue of the attribution of divine attributes in the early māturīdīs

    SÜMEYYE KURTULUŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Dinİstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA SİNANOĞLU

  2. Tez No

    286068

    Maturidi'ye göre kaza ve kader

    Casualty and predestination according to Maturidi

    HARUN IŞIK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DinErciyes Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TEMEL YEŞİLYURT

  3. Tez No

    693221

    Epikardiyal yağ dokusu ölçümünün koroner arter baypas greftleme operasyonu uygulanan hastalarda postoperatif dönemde ritim problemleri ve morbidite ile ilişkisi, belirteçlerin analizi

    The relationship of epicardial fat tissue measurement with rhythm problems in the postoperative period in patients with coronary artery bypass graft operation and analysis of markers

    KUDRET ATAKAN TEKİN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Göğüs Kalp ve Damar CerrahisiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Kalp ve Damar Cerrahisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MURAT BÜLENT RABUŞ

  4. Tez No

    719924

    Ebussuûd tefsiri'nde kader ve ihtiyâr

    Destiny and free will in Abu al-Saud's tafsir

    MUHAMMED YAVUZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ÖZEL

  5. Tez No

    42666

    Allah'ın tekvin sıfatı

    Başlık çevirisi yok

    ARİF YILDIRIM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    DinAtatürk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. EMRULLAH YÜKSEL

Geri Dön