Âşık Paşa'nın Garib-nâme mesnevisinde söz varlığı
Vocabulary in the Garib-nâme masnavi of Âşık Pasha
- Tez No: 951859
- Danışmanlar: PROF. DR. FATİH ÖZEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 354
Özet
Dil, farklı özelliklere sahip temel unsurdur. Bu temel unsurun önemli tanımlarından söz varlığı ise, bir dilin söz dağarcığıdır. Bugünün söz varlığını belirlemek, dilin canlı şahitliğinde mümkünken tarihî dönemlerin söz varlığını belirlemede yazılı eserlere başvurulmaktadır. Şairin eserinde kullandığı söz varlığı unsurları; sanatçı kimliği ve birikimini yansıtmasının yanında eserin yazıldığı dönemin dili, zihniyeti, sosyolojisi, psikolojisi, folkloru gibi pek çok yönüne de ayna olmaktadır. Âşık Paşa'nın 14. yüzyıla ait mesnevisi Garib-nâme'nin söz varlığının ortaya çıkarılması amacıyla yapılan bu çalışma Giriş, İnceleme ve Sonuç bölümünden oluşmaktadır. Giriş'te Âşık Paşa'nın hayatı ve eserlerinden bahsedilmiş, Garib-nâme ile ilgili genel bilgi ve çalışmalar verilmiştir. İnceleme bölümlerinde mesnevinin söz varlığında yer alan kelimeler, sıklık, köken, tür ve anlam yönünden çeşitli başlıklar altında incelenmiş; deyim ve ikilemeler de örnek kullanımlarıyla açıklanmıştır. Eserin söz varlığı ile ilgili çıkarımlar ise Sonuç bölümünde sıralanmıştır. Âşık Paşa'nın döneminin, zihniyetinin ve sanatçı kişiliğinin ifadesi olan söz varlığı tespit edilmiştir. Şairin eserinde farklı ve Türkçe kökenli kelime kullanımının fazla olduğu, deyim ve ikilemelerden de yararlandığı belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Language is the basic element with different characteristics. One of the important definitions of this basic element is the vocabulary of a language. While it is possible to determine today's vocabulary in the living witness of the language, written works are used to determine the vocabulary of historical periods. The elements of vocabulary used by the poet in his work not only reflect his artistic identity and knowledge, but also mirror many aspects of the period in which the work was written, such as language, mentality, sociology, psychology and folklore. This study, which aims to reveal the vocabulary of Âşık Pasha's 14th century masnavi Garib-nâme, consists of an introduction, analysis sections and a conclusion. In the Introduction, the life and works of Âşık Pasha are mentioned and general information and studies about Garib-nâme are given. In the analysis chapters, the words in the vocabulary of the masnavi are analyzed under various headings in terms of frequency, origin, type and meaning; idioms and doublings are also explained with examples. Conclusions about the vocabulary of the work are listed in the Conclusion section. The vocabulary of Âşık Paşa, which is the expression of his period, mentality and artist personality, has been identified. It has been determined that the poet uses a high number of words of different and Turkish origin in his work, and that he also makes use of idioms and doublings.
Benzer Tezler
- Garib-name'de deyimler ve atasözleri
Idioms and proverbs in Garib-name
MELİH ALPTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER ÖNLER
- Âşık Paşa'nın Garib-nâme isimli mesnevisinde kelime grupları
Word groups in Âşık Pasha's Masnavi named Garib-nâme
SEHER KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKARTÜRK KARAHAN
- Âşık Paşa'nın Garîb-nâme'sinde rızık kavramı
The concept of 'rızq' in Âşık Paşa's Garîb-nâme
NUR SERTÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Aşık Paşa'nın Garib-namesi'nin Klasik Osmanlı-Kazak kültür müşterekleri açısından incelenmesi ve Kazakça'ya tercümesi
The examination of Aşık Paşa's Garib-name to the classical Ottoman and Kazakh cultural collectives and its translation to Kazakh
DAMIRA IBRAGIM
Doktora
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. EMİNE GÜRSOY-NASKALİ