Etiyopya'daki su kaynaklarının Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi'ne uyum çalışmaları: Rift Vadisi Havzası örneği
Adaptation studies of the European Union Water Framework Directive in water resources of Ethiopia: The case of the Rift Valley Basin
- Tez No: 952662
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHAMMET YUNUS PAMUKOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Su Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Su Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi, su kıtlığı ve kirlilik tehditleri karşısında küresel bir öncelik haline gelmiştir. Avrupa Birliği (AB) Su Çerçeve Direktifi (SÇD), su ekosistemlerinin korunmasını ve su kalitesinin iyileştirilmesini hedefleyen kapsamlı bir model çerçevesi sunmaktadır. Bu tez çalışmasında, Etiyopya'nın önemli iç su kaynaklarından biri olan Rift Vadisi Havzası'nda, su kaynaklarının AB Su Çerçeve Direktifi'ne uyum potansiyeli araştırılmış ve bölgeye yönelik önlem programları geliştirmiştir. Rift Vadisi Havzası, Etiyopya'nın orta kesiminde yer alan ve geniş göl sistemleri, tarıma elverişli alanları ve hızla artan nüfusu ile stratejik öneme sahip kapalı bir havzadır. Rift Vadisi Havzası, yoğun tarımsal faaliyetler, evsel atıklar deşarjları, arazi kullanımındaki değişiklikler ve hayvancılık gibi baskı unsurları nedeniyle ciddi kirlilik tehditleriyle karşı karşıyadır. Araştırma, AB SÇD çerçevesinde belirlenen prensipler, metod ve yaklaşımlarını dikkate alarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında ulusal ve uluslararası kuruluşlar veritabanı ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS) tabanlı haritalama sistemleri ile uydu görüntüleri gibi kaynaklardan veriler temin edilmiştir. Araştırma alanını oluşturan havzanın sınırı, sınıfları ve havzasındaki arazi kullanımının analiz parametrelerinin hesaplanmasında kullanılan veriler, ArcGIS 10.2 programıyla yapılmıştır. Uzaktan algılama verisi ile üretilen topoğrafik haritaların sayısallaştırılmasında kullanılan modeller gibi hesaplama yöntemleri kullanılarak sayısal ve mekânsal olarak desteklenmiştir. Çalışma, AB SÇD bağlamında yerüstü su kaynaklarının adaptasyonuna yönelik çalışmalar yapılmış olup su tipolojisi belirlenerek havzadaki su kütlelerini sınıflandırılmış, baskı-etki analizi yöntemiyle kirlilik yükleri hesaplanmıştır. Sonrasında su kaynaklarının korunmasını sağlamak amacıyla AB SÇD'de de benimsenen pragmatik yöntem uygulanarak kısa, orta ve uzun vadeli önlem programları geliştirilmiş, kirliliğin azaltılması ve sürdürülebilir su yönetimi için önlem programları tasarlanmıştır. Havza üzerindeki baskılar belirlenmiş, sektörel bazda kirletici parametreler üzerinden toplam askıda katı madde (AKM), biyokimyasal oksijen ihtiyacı (BOİ), kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), Toplam-N (azot) ve Toplam-P (fosfor) kirlilik yükleri analiz edilmiştir. Bulgular, evsel, hayvancılık, arazi kullanımı ve tarımsal faaliyetler havzadaki en büyük kirletici unsurları olduğunu göstermektedir. Toplam kirlilik yükü açısından evsel faaliyetlerde KOİ en yüksek değere sahiptir (%45,4), TN arazi kullanımı ve tarımsal sektöründe ise sırasıyla %98 ve %97,1 gibi baskın bir bileşen olarak öne çıkmaktadır. Bölgesel olarak, Dugda bölgesi en yüksek toplam evsel kaynaklı potansiyel kirlilik yüküne %18,4 sahipken, onu Adami Tulu (%17,1) takip etmektedir. Bu çalışma, Rift Vadisi Havzası'nın su kalitesini ve ekolojik durumunu iyileştirmek amacıyla kısa, orta ve uzun vadeli önlem programları geliştirilmesine olanak tanımıştır. Kısa vadede atık su yönetimi ve arıtma sistemlerinin iyileştirilmesi, orta vadede sürdürülebilir tarım uygulamalarının teşvik edilmesi, uzun vadede ise su yönetimi politikalarının AB SÇD ile uyumlu hale getirilmesi önerilmektedir. Bu çalışma, Rift Vadisi Havzası'nın AB Su Çerçeve Direktifi ile uyumluluğunu sağlamak adına önemli yol haritası sunmaktadır. Kirlilik baskılarının azaltılması, atık su yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi ve sürdürülebilir su yönetim planlarının uygulanması, Rift Vadisi Havzası'nda iyi ekolojik durumun sağlanması ve su kalitesinin iyileştirilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Çalışma Rift Vadisi Havzası, alt havzaları ve benzer ekosistemler için bir model oluşturabilecek nitelikte olup, gelişmekte olan ülkelerde su yönetimi politikalarının şekillendirilmesine katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Sustainable water resource management has become a global priority in response to increasing threats of water scarcity and pollution. The European Union (EU) Water Framework Directive (WFD) provides a comprehensive framework for the protection and improvement of water ecosystems. This study examines adaptation studies of the potential alignment of Ethiopia's Rift Valley Basin (RVB) with the principles and standards set forth by the EU WFD and proposes region-specific management programs. The Rift Valley Basin faces severe pollution threats due to intensive agricultural activities, domestic wastewater discharge, land use changes, and livestock farming. This research adopts an approach based on the principles, methodologies, and key elements outlined in the EU WFD. Data were obtained from national and international institutional databases, Geographic Information System (GIS)-based mapping systems, and satellite imagery. The delineation of the study basin, its classification, and the calculation of land use parameters within the basin were carried out using ArcGIS 10.2. The study was further supported with both numerical and spatial analyses, employing remote sensing data and models used in the digitization of topographic maps.The study focused on adapting surface water resources to the EU WFD framework, classifying water bodies based on hydromorphological and ecological typologies, and conducting a pressure-impact analysis to quantify pollution loads. Subsequently, short-, medium-, and long-term action plans were developed to safeguard water resources, and pragmatic strategies were proposed to mitigate pollution and promote sustainable water management. The pressures on the basin were identified, and sector-specific pollutant parameters, including Total Suspended Solids (TSS), Biochemical Oxygen Demand (BOD), Chemical Oxygen Demand (COD), Total Nitrogen (TN), and Total Phosphorus (TP), were analyzed. The findings indicate that domestic, livestock, land use, and agricultural activities are the major pollution sources in the basin. In terms of total pollution load, COD from domestic activities holds the highest value (45.4%), while TN emerges as the dominant component in the land use and agricultural sectors, accounting for 98% and 97.1%, respectively. Regionally, the Dugda area has the highest share of total domestic pollution load (18.4%), followed by the Adami Tulu Jido Kombolcha region (17.1%). This study has presented the development of short-, medium-, and long-term programs of measures (PoM) to enhance the water quality and ecological status of the Rift Valley Basin. In the short term, improvements in wastewater management and treatment systems are recommended. In the medium term, the promotion of sustainable agricultural practices should be prioritized. In the long term, water management policies should be aligned with the EU WFD framework. This research provides a strategic roadmap for the integration of the Rift Valley Basin into the EU WFD standards. Reducing pollution pressures, improving wastewater management strategies, and implementing sustainable water management plans are crucial for achieving good ecological status and enhancing water quality in the RVB. The findings of this study serve as a model for the Rift Valley Basin, its sub-basins, and similar ecosystems, contributing to the development of effective water management policies in developing countries.
Benzer Tezler
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Çin yatırımlarının Afrika Boynuzu'ndaki altyapı gelişimine etkisi Cibuti ve Etiyopya üzerine bir örnek olay incelemesi
The influence of chinese investment on infrastructure development in the horn of Africa: A case study of Djibouti and Ethiopia
OSMAN WARSAMA
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
İşletmeÇankırı Karatekin Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERCAN HATİPOĞLU
- Educational reforms in Ethiopia: From the imperial era to the present
Etiyopya'da eğitim reformları: Emperyal dönemden günümüze
SALİH AHMED MAHAMMODA
Doktora
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA KORKMAZ
- Sustainable development goals in lower-middle income economy: Relevancy and outlook in Cameroon
Alt gelirli ekonomi'de sürdürülebilir kalkınma hedefleri: Kamerun'da uygunluk ve görünüm
HAMAN ADAMA MOHAMADOU
Doktora
İngilizce
2022
EkonomiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKADİR DEVELİ
- Intercomparison and evaluation of gridded precipitation products and enhanced drought analysis in the Shabelle Basin, Somalia-Ethiopia
Somali-Etiyopya Şabelle Havzası'nda kafesli yağış veri ürünlerinin karşılaştırmalı değerlendirmesi ve gelişmiş kuraklık analizi
ABDINOUR ABSHIR HUSSEIN
Doktora
İngilizce
2025
İnşaat MühendisliğiEskişehir Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BAYLAR