Yaratıcı manipülasyonlar: TikTok'ta kullanıcı türevli müzikal meme'ler
Creative manipulations: User-generated musical memes on TikTok
- Tez No: 953855
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP GONCA İNCEDERE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
İnternet teknolojilerinin evrimi, dijital medya alanında yalnızca altyapısal bir dönüşüm yaratmakla kalmamış, beraberinde kullanıcı katılımına dayalı yeni kültürel biçimlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Statik, tek yönlü ve merkezi yapısıyla tanımlanan Web 1.0'dan, kullanıcıların içerik üretimine aktif biçimde katıldığı Web 2.0'a geçişle birlikte, bireyler sadece içerik tüketicisi değil; kültürel belleği şekillendiren üretici ve dönüştürücü aktörler hâline gelmiştir. Bu süreçte dijital kimlik, ifade biçimleri ve yaratıcı pratikler radikal biçimde yeniden yapılandırılmış; üretim yöntemleri multimedya teknolojilerinin gelişimiyle birlikte görsel, işitsel ve metinsel ögeleri içeren multimodal bir yapıya evrilmiştir. Bu bağlamda, kopyalanabilir, dönüştürülebilir ve hızla paylaşılabilir dijital nesneler olan“meme”ler, dijital kültürel üretimin temel birimi hâline gelmiştir. Bu dönüşüm, özellikle kullanıcı katılımını temel alan kültürel modeller çerçevesinde ele alınmıştır. Katılımcı kültür anlayışı, pasif içerik tüketiminin yerini aktif kültürel üretime bıraktığını vurgular. TikTok gibi dijital platformlar, kullanıcıya taklit, yeniden yorumlama ve birlikte üretim imkânları tanıyarak yalnızca içerik üretimini değil, topluluk inşası ve dijital kimlik kurulumunu da yeniden biçimlendirmektedir. Müzikal meme'ler, bu anlamda performasın yanı sıra, kürasyon ve birlikte-üretim, yaratım pratiği olarak da yorumlanabilir. Vine, Snapchat ve 4chan gibi kısa video formatlı platformlar bu dönüşümün öncüsü olsa da, TikTok hem teknik hem de kültürel bağlamda benzersiz bir örnek sunmaktadır. Platform, kullanıcıları yaratmaya teşvik eden ses kütüphaneleri, düet ve remix özellikleri gibi araçlar sunsa da, bu yaratım süreçleri platformun algoritmik yapıları ve editoryal şablonları tarafından yönlendirilir. Bu yönlendirme, TikTok'u bir yandan kullanıcı yaratıcılığını destekleyen, diğer yandan estetik ve üretim normlarını sınırlandıran bir“yapılandırılabilir kültür”ortamı hâline getirebilmektedir. TikTok'un yükselişindeki temel etkenlerden biri, platformun yapısal olarak sese, özellikle müziğe dayalı bir işleyişi merkezine almasıdır. Kullanıcıların platformla kurduğu ilişki, yalnızca görsel ya da estetik tercihlerle değil, doğrudan sesin tetiklediği yaratıcı potansiyellerle şekillenmektedir. Kullanıcılara müzik eklentisinin kaldırılacağı söylenseydi, oluşacak tepkilerin belirsizliği bile, TikTok'un ses eksenli doğasının kullanıcı deneyimindeki merkezî konumunu açıkça göstermektedir. Bu bağlamda TikTok, erken web tabanlı sosyal medya mecralarının ötesine geçerek mobil cihazlara özgü bir kullanım biçimini benimsemiş ve sesin kullanıcı etkileşimindeki belirleyici rolünü teknolojik dönüşümle harmanlamıştır. Platformun mobil altyapıya özgü olarak gelişmiş olması, sesin video içeriklerine doğrudan entegre edilmesini mümkün kılmış; böylece kullanıcılar, kısa videolar üzerinden seslerle etkileşime geçerek yaratıcı içerik üretimine katılmışlardır. TikTok'un sağ alt köşesinde yer alan dönen plak animasyonu, sesin yalnızca teknik bir öğe değil, kullanıcıyı yönlendiren ve içerik üretimine dahil eden bir arayüz tasarımı olarak konumlandığını göstermektedir. Bu ses katmanı, ister bir müzik parçası isterse gündelik bir diyalog olsun, içeriğe anlam kazandırır ve algoritmik dolaşıma yön verir. Böylece TikTok, yalnızca müzik tüketimini etkilemekle kalmaz, aynı zamanda seslerin yaratıcı manipülasyonu yoluyla kullanıcı değerinin üretildiği bir dijital alan işlevi görür. Ses merkezli bu yapı, TikTok'ta sıkça karşılaşılan“meme”türündeki içeriklerde belirginleşir. Kullanıcılar tarafından tekrar edilen replikler, kalıplaşmış ifadeler ve ses motifleri zamanla ritmik bir yapıya bürünerek neredeyse müzikal bir forma dönüşür. Bu dönüşüm, bir senkronizasyon estetiği üzerinden işler; ses, görsel bileşenlerle birleşerek bir nevi dijital besteye dönüşür. İçeriğin taşıdığı anlam, çoğu zaman görselden çok sesin kendisinde, ritminde ve tekrarında yer bulur. Bu durum, TikTok'u bir kısa video platformu ötesinde, kullanıcıların ses aracılığıyla kültürel anlam ürettiği ve paylaştığı bir müzikal iletişim mecrası hâline getirmektedir. Bu çalışmada, TikTok platformunda kullanıcılar tarafından yaratılan müzikal meme'lerin yapısı ve yaratıcı müdahaleleri analiz etmek amacıyla niteliksel içerik çözümlemesi yöntemi kullanılmıştır. Görsel, işitsel ve metinsel içerikler üzerinden yapılan analiz, hem kullanıcıların tekrar eden yaratıcı stratejilerini hem de platformun estetik kodlarına verdikleri tepkileri ortaya koymuştur. Analiz sürecinde hem manifest (açık) hem de latent (örtük) içerik çözümleme tekniklerinden yararlanılmış; görünür yaratıcı pratikler (dudak senkronizasyonu, remix, düet) kadar, bu eylemlerin ardında yatan estetik yönelimler ve platforma karşı geliştirilen yaratıcı direniş biçimleri de değerlendirilmiştir. Müzikal meme'ler, TikTok'un kullanıcı arayüzünde belirli anahtar kelimeler ve hiperlinkler aracılığıyla tespit edilmiştir. Hashtag ve video açıklamalarında yer alan ifadelerden hareketle içeriklere ulaşılmış, TikTok'un“ilgili videolar”özelliğiyle algoritmik öneriler de araştırma sürecine dâhil edilmiştir. Örneklem oluşturulurken kartopu örnekleme yöntemi benimsenmiş; bir içerikten diğerine geçilerek örnek havuzu genişletilmiştir. Bu süreçte araştırmacı, herhangi bir kullanıcı hesabı açmaksızın“pusucu”(lurker) bir pozisyonda hareket etmiş ve içerik üreticileriyle doğrudan etkileşime geçmemiştir. Elde edilen bulgular, müzikal meme'lerin yalnızca eğlence odaklı içerikler olmasının yanı sıra dijital kültürde anlam üretiminin önemli bir aracı olduğunu göstermektedir. Bu içerikler, platformun öne çıkardığı estetik normlara uygun biçimde sesin görsel uyumla senkronize edildiği, hızlı tempolu ve etkileyici yapıların öne çıktığı multimodal üretimlerdir. Örneğin“Harlem Shake”,“Savage Love”,“Oh No (Kreppa)”ve Fleetwood Mac'in“Dreams”şarkısı gibi vakalar, kullanıcıların gündelik ya da nostaljik sesleri yeni estetik formlara dönüştürerek kolektif dijital belleğe kazandırdığını göstermektedir. Bu kapsamda“It's Corn”vakası özel bir yere sahiptir. Bir çocuğun mısır sevgisine dair yaptığı gündelik konuşma, kullanıcılar ve ardından The Gregory Brothers tarafından ritmik bir yapı hâline getirilerek tüm platformda viral olmuş ve müzikal bir meme'e dönüşmüştür. Bu dönüşüm, gündelik seslerin dijital araçlarla nasıl müzikal hâle getirilebildiğini ortaya koyarken, aynı zamanda çocukların mahremiyetinden yaratıcı emeğin sömürüsüne kadar pek çok etik tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Benzer biçimde“Bing Bong”ve“My money don't jiggle jiggle”gibi ifadeler de gündelik konuşmalardan türeyen seslerin kullanıcılar tarafından müzikal yapılara dönüştürüldüğü vakalar olarak analiz edilmiştir. Bu süreçlerde kullanıcılar yalnızca sesleri dönüştürmekle kalmaz, aynı zamanda yeni bir estetik anlam üretirler. Ancak bu yaratıcı emek, çoğu zaman görünmez kılınır ve içerikler anonimleşerek platformun ekonomik döngüsüne dahil edilir. TikTok'un müzik endüstrisiyle olan ilişkisi bu çalışmada iki düzeyde ele alınmıştır. Bir yandan, platform müzik keşfini demokratikleştiren, kullanıcılar aracılığıyla şarkıların yayılmasını sağlayan bir ortam sunarken; öte yandan kullanıcı emeğinin görünmezliği, telif haklarına dair belirsizlikler ve yaratıcı katkıların karşılıksız bırakılması gibi ciddi sorunları da barındırmaktadır. Örneğin Fousheé'nin sesiyle oluşturulan bir viral içerikte, sanatçının adı geçmemiş ve emek sahibi görünmez hâle getirilmiştir. Bu durum, senkronizasyon lisanslarının pahalılığı ve erişilmezliğiyle birleşince, dijital yaratıcılık ile geleneksel müzik endüstrisi arasındaki gerilimi açığa çıkarır. Çalışma, TikTok'un müzik endüstrisinde yarattığı dönüşümü“TikToklaşma”kavramıyla ele almakta ve bu dönüşümle birlikte ortaya çıkan yeni bir müzik biçimini,“kısa şarkı”olarak adlandırmaktadır. Bu şarkılar yalnızca süresel olarak kısa değildir; aynı zamanda döngüsel, kolay manipüle edilebilir ve algoritmik sistemlerle uyumlu olacak şekilde tasarlanmaktadır. Böylece geleneksel kompozisyon anlayışı yerine, platform estetiğine uygun içerikler ön plana çıkmıştır. Bu çalışma, kısa video temelli dijital platformlarda kullanıcıların ses ve müzikle kurduğu yaratıcı ilişkiyi detaylı biçimde inceleyerek, dijital kültür, katılımcı pratikler ve müzik endüstrisindeki dönüşümler üzerine bütüncül bir perspektif sunmaktadır. Müzikal meme'ler üzerinden yürütülen analizler, dijital yaratıcılığın nasıl teşvik edildiğini ama aynı zamanda nasıl yönlendirildiğini ve metalaştırıldığını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The evolution of internet technologies has not only brought about infrastructural changes in the field of digital media but also led to the emergence of new cultural forms grounded in user participation. With the transition from the static, one-way, and centralized structure of Web 1.0 to the participatory media environment of Web 2.0, users have transformed from mere content consumers into productive, transformative actors who actively shape cultural memory. As a result, digital identity, modes of expression, and creative practices have been fundamentally reconfigured. Alongside the development of multimedia technologies, these production methods have evolved into multimodal forms that incorporate visual, auditory, and textual elements. Within this environment,“memes,”as replicable, transformable, and highly shareable digital artifacts, have become essential units of cultural creation. This transformation has been widely discussed within the framework of participatory culture, which emphasizes the shift from passive consumption to active cultural production. Digital platforms such as TikTok provide users with tools that enable interaction, imitation, and creative reinterpretation. These developments challenge traditional notions of authorship and creativity, offering new forms of community engagement and identity formation. Musical memes in particular allow users to act not only as performers but also as editors, curators, and co-authors of viral content, reshaping how we understand cultural agency in digital spaces. The rise of short video-based platforms such as 4chan, Vine, and Snapchat set the stage for this evolution, but TikTok has emerged as a uniquely influential actor in this digital space. Its success is not only technical but also cultural, as it builds carefully constructed environments of constrained creativity. Users are encouraged to participate through features such as duet, remix, and sound libraries. However, this invitation comes with structural limitations, as the platform's algorithms and editorial templates channel creative acts into specific aesthetic patterns and content strategies. In this sense, TikTok represents a key example of what scholars describe as“configurable culture”a media environment in which creativity is enabled yet simultaneously directed through platform affordances. These affordances shape not only what is produced but also how it is distributed and interpreted. Users are empowered to manipulate sound and image, yet this manipulation occurs within curated, trackable, and monetizable pathways. The platform's built-in logic, privileging short-form, emotionally engaging, and loopable content, influences the very form and rhythm of what is produced. A central factor in TikTok's global diffusion is its sound-oriented design, particularly its integration of music into the core of user interaction. Engagement on the platform is shaped not only through visual creativity but also through the participatory affordances enabled by sound. The platform's strong dependence on audio elements is such that one could speculate users would respond negatively to any potential removal of its music functionality. This illustrates how sound operates as a structural and experiential axis of the platform, reinforcing its distinction from traditional web-based social media environments. TikTok's emergence within a mobile-first technological context further strengthens this dynamic, as it aligns the development of platform features with evolving user practices centered around mobile media. The app's interface embeds sound directly into the viewing and creation experience, notably through features such as the spinning vinyl icon on the content feed, which links users to the sound source and invites reuse. This mechanism functions independently of whether the audio is classified as music or speech, foregrounding the role of sound in user navigation and creative production. Audio thus becomes both a medium and a driver of interaction, shaping not only how content is experienced but also how it circulates algorithmically. In this framework, TikTok does not merely facilitate music consumption; it transforms sound into a modular and manipulable asset that fosters user creativity and contributes to platform value generation. This sound-based architecture is most apparent in the proliferation of meme formats on the platform. Repeated phrases, vocal patterns, and rhythmic expressions are frequently replicated and modified by users, evolving into shared audio templates. These fragments are recontextualized through performance and timing, generating a musically inflected form of digital expression. In this way, TikTok operates as a participatory sonic environment where cultural meaning is co-produced through the creative manipulation of sound. In order to examine these cultural dynamics, this research adopts a qualitative methodology grounded in content analysis and supported by case studies. Unlike ethnographic immersion or interview-based methods, qualitative content analysis allows for the systematic study of meaning patterns embedded in user-generated digital artifacts. This approach is particularly effective in identifying recurring formats, creative strategies, and aesthetic decisions that define the culture of musical memes. In this study, both manifest and latent content analysis strategies are employed: manifest analysis focuses on observable user actions such as lip-syncing, duet performances, and remixing; latent analysis explores the underlying intentions, aesthetic inclinations, and social affiliations expressed through those actions. Musical memes were identified through a combination of keyword and hyperlinkbased searches within the TikTok interface. Keywords were drawn from titles, descriptions, and hashtags provided by users, while additional content was discovered through TikTok's“related videos”suggestion algorithm. The sample was expanded using a snowball sampling strategy, whereby each discovered meme led to new content paths. During this process, no user accounts were created, and no interaction with content creators occurred. The researcher maintained a“lurker”position, observing user behavior from the platform's public interface without interfering in the content ecology. The analysis revealed that musical memes function not merely as entertainment but as culturally resonant digital performances. These memes often combine sound clips, visual gestures, and platform-native textual elements into compact, expressive formats. Multimodality, an essential feature of digital content today; is not just a stylistic choice but a necessity for visibility and circulation within the algorithmic logic of the platform. This aesthetic, grounded in synchronization between audio and visual cues, fast-paced editing, and affective punchlines, defines much of what is considered“viral”on TikTok. Examples such as Harlem Shake, Savage Love, Oh No (Kreppa), and Dreams by Fleetwood Mac highlight how users transform fleeting sound bites into participatory phenomena. These examples demonstrate the active role of users in shaping not only the spread of media but its very form. Through editing, staging, and performing with sound, users render audio content musical, rhythmic, and memetic. These creative decisions are informed by the platform's features, trends, and social incentives, making each meme a site of negotiation between personal expression and platform logic. A central case study in the research is the“It's Corn”phenomenon. Originating from a spontaneous interview with a child, the soundbite was musically remixed and disseminated across TikTok by users and musicians. This case reveals how everyday speech can be transformed into musical and viral content. It also raises critical questions about ethical concerns, such as privacy, creative labor, and the commodification of user-generated content. The transformation from casual comment to musical meme illustrates how digital tools allow users to elevate mundane moments into collective cultural memory, yet this process often obscures original authorship and appropriates unpaid creative labor. Additional examples like“Bing Bong”and“My money don't jiggle jiggle”demonstrate similar transformations, where casual spoken phrases are remixed into rhythmic, shareable audio memes. These processes reflect not only user creativity but also the power of platforms to frame what is heard, shared, and remembered. In such cases, users become agents of cultural production, but their visibility and credit are contingent upon platform mechanics and viral trajectories. The study also analyzes TikTok's relationship with the music industry. On one hand, the platform facilitates discovery and virality, giving new life to music tracks. On the other hand, it reveals tensions around copyright, labor, and ownership. While users contribute significantly to the spread and reinterpretation of music, their efforts are rarely compensated or formally recognized. The platform profits from these interactions, translating user labor into economic value through attention metrics and advertising models. The viral circulation of uncredited original works, as seen in the case of artist Fousheé, points to the fragility of attribution and intellectual ownership in platform environments. Moreover, the cost and complexity of synchronization licenses make it difficult for average users to navigate the legal frameworks surrounding creative reuse. These tensions expose the asymmetries between platform, industry, and user, particularly regarding control over cultural meaning and economic value. The study introduces the concept of the“short song,”a new musical form shaped by TikTok's algorithmic preferences and aesthetic logic. These songs are designed to be loopable, concise, and easily manipulable, favoring platform compatibility over traditional compositional structures. The rise of these bite-sized, trend-oriented musical forms reflects a deeper restructuring of musical production aligned with digital strategy and engagement metrics. Rather than existing as full-length works, songs increasingly function as modular components of platform expression, encouraging users to remix, reinterpret, and redistribute them in diverse contexts. This study offers a comprehensive view of how users on short video platforms creatively engage with sound and music. By analyzing musical memes as cultural units, it sheds light on digital creativity, participatory culture, and platform-driven transformations in the music industry. These findings reveal the dual nature of such platforms as spaces of distributed creativity that simultaneously structure, guide, and commodify user labor, offering opportunities for expression, while shaping and constraining the very forms that creativity may take.
Benzer Tezler
- Topoğrafyanın biçimsel ve mekansal katmanlarının mimarlıktaki açılımları üzerine bir yeniden okuma
Reading the unfoldings of topography in architecture through the lenses of formal and spatial layers
NAZMİYE NURDOĞAN
- Narsisizmle yaratıcı düşünce arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between narcissism and creative ideas
EBRU KAYABAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMİT COŞKUN
- Almanya'da yaşayan Türkiyelilerin gündelik hayat pratikleri ve taktikler; Almanya Aachen örneği
Everyday life practices of Turks living in Germany and tactics: Germany - Aachen as a case study
FATMA GAYE GÖKALP YILMAZ
Doktora
Türkçe
2015
SosyolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER TUNA
- Designing in a state of distraction: The Wild fields of architecture
Dağılma halinde tasarlamak: Mimarlığın vahşi tarlaları
BİHTER ALMAÇ
- Empati ve hızın beyin fırtınasında yaratıcılığa etkisi
The influence of empathy and velocity on creativity in brainstorming
YASEMİN ERTAN KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMİT COŞKUN
