Öğretmen adaylarının yapay zekâ kaygı düzeylerine ilişkin görüşleri
Teacher candidates' perspectives on artificial intelligence anxiety levels
- Tez No: 953984
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET NURİ GÖMLEKSİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 246
Özet
Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının yapay zekâ kaygı düzeylerine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmada nitel ve nicel verilerin bir arada kullanıldığı karma araştırma yöntemi kullanılmış, araştırma deseni olarak açıklayıcı sıralayıcı desen tercih edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda öğrenme, iş değişimi, sosyoteknik körlük ve yapay zekâ yapılandırması alt boyutlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, bölüm/program, günlük İnternet kullanım süresi ve yapay zekâ teknolojilerini kullanma sıklığına göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Nitel boyutunda ise öğretmen adaylarının yapay zekâ kaygı düzeylerine ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmak hedeflenmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2024-2025 Eğitim Öğretim Yılı Bahar Dönemi'nde Hatay Mustafa Kemal Üniversitesinin Eğitim Fakültesi bünyesinde öğrenim görmekte olan üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel boyutu, 330'u kadın ve 140'ı erkek öğretmen adayı olmak üzere toplam 470 katılımcı üzerinden yürütülmüştür. Nitel boyutunda ise bölüm/program, cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerinden birer katılımcı yer alacak şekilde toplamda 10 öğretmen adayı çalışma grubuna dâhil edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda veri toplama aracı olarak 'Kişisel Bilgi Formu' ile 'Yapay Zekâ Kaygı Ölçeği'; nitel boyutunda ise 'Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu' kullanılmıştır. Yapay zekâ kaygı düzeylerinin öğretmen adaylarının öğrenim gördükleri bölüm/program, günlük İnternet kullanması süresi ve yapay zekâ teknolojilerini kullanma sıklığı değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını değerlendirmek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Varyansların eşitliği varsayımının ihlal edildiği durumlarda ise geleneksel ANOVA testi yerine welch ANOVA Testi tercih edilmiştir. Öğretmen adaylarının yapay zekâ kaygı düzeylerinin cinsiyet ve sınıf düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla bağımsız örneklem t testi uygulanmıştır. Nitel veriler ise içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda elde edilen bulgular; öğrenme alt boyutuna ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri cinsiyet, sınıf düzeyi, bölüm/program, günlük İnternet kullanım süresi ve yapay zekâ teknolojilerini kullanma sıklığına değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaşmadığını göstermektedir. İş değişimi, sosyoteknik körlük ve yapay zekâ yapılandırması alt boyutlarına ilişkin aday öğretmenlerin görüşleri; sınıf düzeyi, bölüm/program, günlük İnternet kullanım süresi ve yapay zekâ teknolojilerini kullanma sıklığına göre anlamlı bir şekilde farklılaşmazken, cinsiyet değişkeni bakımından anlamlı bir farklılık göstermiştir. Bu bağlam içerisinde araştırma bulguları, kadın öğretmen adaylarının kaygı düzeylerinin, erkek öğretmen adaylarına kıyasla daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Nitel bulgular, öğretmen adaylarının yapay zekâya kaygı düzeylerine ilişkin görüşlerinin hem yapıcı hem de eleştirel özellikler taşıdığını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to determine teacher candidates' views on their artificial intelligence anxiety levels. A mixed research method combining qualitative and quantitative data was used, and an explanatory sequential design was preferred as the research design. In the quantitative dimension of the study, it was investigated whether the sub-dimensions of learning, job replacement, sociotechnical blindness, and artificial intelligence configuration differed according to gender, class level, department/programme, daily Internet usage time, and frequency of using artificial intelligence technologies. In the qualitative dimension, the aim was to reveal the views of teacher candidates regarding their artificial intelligence anxiety levels. The sample of the study consists of third and fourth-year students enrolled in the Faculty of Education at Hatay Mustafa Kemal University during the Spring Semester of the 2024-2025 Academic Year. The quantitative dimension of the study was conducted with a total of 470 participants, including 330 female and 140 male teacher candidates. In the qualitative dimension, a total of 10 teacher candidates were included in the study group, with one participant from each of the variables of department/programme, gender and class level. In the quantitative dimension of the research, the 'Personal Information Form' and the 'Artificial Intelligence Anxiety Scale' were used as data collection tools; in the qualitative dimension, the 'Semi-Structured Interview Form' was used. To assess whether artificial intelligence anxiety levels differed significantly according to the variables of the department/programme in which the teacher candidates were studying, the duration of their daily Internet use, and the frequency of their use of artificial intelligence technologies, a one-way analysis of variance (ANOVA) was used. In cases where the assumption of equality of variances was violated, the welch ANOVA Test was preferred instead of the traditional ANOVA test. The independent samples t test was applied to determine whether there was a statistically significant difference in the artificial intelligence anxiety levels of teacher candidates in terms of gender and class level. Qualitative data were analysed using the content analysis method. The findings obtained in the quantitative dimension of the study show that the opinions of teacher candidates regarding the learning sub-dimension did not differ statistically significantly according to the variables of gender, class level, department/programme, daily Internet usage time, and frequency of using artificial intelligence technologies. The opinions of teacher candidates regarding the sub-dimensions of job replacement, sociotechnical blindness, and artificial intelligence configuration did not differ significantly according to class level, department/programme, daily Internet usage time, and frequency of using artificial intelligence technologies, but they showed a significant difference in terms of gender. Within this context, the research findings reveal that female teacher candidates have higher anxiety levels compared to male teacher candidates. Qualitative findings indicate that teacher candidates' views on their anxiety levels regarding artificial intelligence exhibit both constructive and critical characteristics.
Benzer Tezler
- Fen bilimleri öğretmen adaylarının yapay zeka'ya ilişkin tutum ve kaygılarının incelenmesi
An investigation of pre-service science teachers attitudes and concerns about artificial intelligence
MÜGE KAHVECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilim ve TeknolojiGazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA BENZER
- Sınıf öğretmeni adaylarının yapay zekâ okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
An investigation of pre-service primary school teachers' artificial intelligence literacy levels in terms of various variables
UĞUR DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CELALETTİN ÇELEBİ
- Yapay zekâ uygulamaları eğitiminin öğretmen adaylarının dijital yeterliliklerine teknostreslerine ve yapay zekâ kaygılarına etkisi
The effect of artificial intelligence applications training on the digital competences, technostress and artificial intelligence anxiety of teacher candidate
FATMA BİLİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER ALPER
- Öğretmen adaylarının yapay zeka'ya ilişkin görüşleri
Pre-service teachers' perspectives on artificial intelligence
HAYDER GHALEB ALİ ALİ DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET NURİ GÖMLEKSİZ
- Exploring English language teachers' views on the use of artificial intelligence tools for promoting well-being
Yapay zeka araçlarının iyilik halini artırmadaki kullanımına ilişkin İngilizce dil öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi
MELİKE SORAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GALİP KARTAL