Kolektif yatırım kuruluşlarının pay sahibi oldukları halka açık anonim ortaklıkların yönetimine katılmaları
Engagement of collective investment undertakings in the management of publicly traded joint stock companies in which they hold shares
- Tez No: 954513
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BURÇAK YILDIZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 361
Özet
Kolektif yatırım kuruluşları, pay sahibi olarak veya pay sahibinin vekili olarak halka açık anonim ortaklıkların yönetimine katılma hakkı elde etmektedirler. 2000'li yılların başlarına kadar, kolektif yatırım kuruluşlarının faaliyetlerinin portföy işletmekten ibaret olduğu, dolayısıyla kolektif yatırım kuruluşlarının pay sahibi oldukları halka açık anonim ortaklıkların yönetimini kontrol amacı gütmemeleri, yönetimine müdahale etmemeleri gerektiği kabul edilmekteydi. Ancak kolektif yatırım kuruluşlarının portföy işletmeciliği faaliyetini yerine getirirken pay sahibi oldukları halka açık anonim ortaklıkların yönetimine katılmamaları gerektiğine ilişkin bu yaklaşımdan 2007-2009 yılları arasında yaşanan küresel ekonomik krizle birlikte vazgeçilmiştir. Ekonomik kriz sonrasında kolektif yatırım kuruluşlarının da içerisinde bulunduğu pay sahiplerinin büyük bir kısmının halka açık ortaklıkların uzun vadede elde edebilecekleri başarılara ve karşılaşabilecekleri risklere yeteri kadar önem vermedikleri, ortaklık paylarını kısa vadede alıp satarak aradaki fark üzerinden kâr elde etmeyi tercih ettikleri gözlemlenmiştir. Pay sahiplerinin kısa vadeci davranmaları halka açık anonim ortaklıklar, kısa vadeci davranmayan diğer pay sahipleri, ortaklık yöneticileri, genel ekonomi ve çevre bakımından birtakım olumsuz sonuçları da beraberinde getirmektedir. Pay sahipliğinde kısa vadeciliğe karşı birçok çözüm önerisi getirilmiştir. Bu önerilerden biri de halka açık anonim ortaklıklarda pay sahibi olan kolektif yatırım kuruluşlarının, oy hakkı, bilgi alma ve inceleme hakkı, dava hakkı gibi pay sahipliği haklarını ve kişisel görüşmeler, kamuoyu baskısı ve diğer pay sahipleriyle iş birliği gibi hukuken düzenlenmemiş bazı araçları ortaklıkların uzun vadeli daha iyi yönetilmesi için kullanarak ortaklıkların yönetimine katılmasını ifade eden katılımcı pay sahipliğidir (shareholder engagement). Katılımcı pay sahipliği kolektif yatırım kuruluşlarının, pay sahipliği haklarını ve diğer yöntemleri aktif bir şekilde kullanarak ortaklığın işleyişini sağlayan iş ve işlemleri gözetmesi anlamına gelmektedir. Kolektif yatırım kuruluşlarının pay sahibi oldukları halka açık anonim ortaklıkların yönetimine katılmasını sağlamak için çeşitli düzenleme önerileri sunulmuş ve bunlar arasından kolektif yatırım kuruluşlarının halka açık anonim ortaklıkların yönetimine katılmaları konusunda kamuyu aydınlatması yaklaşımı tercih edilmiştir. Kamuyu aydınlatma düzenlemeleri aracılığıyla kolektif yatırım kuruluşlarının, katılım politikalarını, katılım politikalarını nasıl uyguladıklarını ve yatırım stratejilerini kamuya açıklamaları beklenmektedir. Kolektif yatırım kuruluşlarının pay sahibi oldukları halka açık anonim ortaklıkların yönetimine katılması için, SPKr Kurul Karar Organı 16.02.2024 tarihinde Sorumlu Yönetim İlkeleri'ni (SYİ) kabul etmiştir. Ayrıca SPKr Kurul Karar Organı'nın 21.11.2024 tarihli kararıyla Sorumlu Yönetim İlkeleri Rehberi (SYİ Rehberi) kabul edilerek, sorumlu yönetim ilkelerine ilişkin uygulamaların raporlanmasında esas alınacak raporlama standartları söz konusu rehberde açıklanmıştır. Kolektif yatırım kuruluşlarının hukuken düzenlenen ve düzenlenmeyen araçları kullanarak halka açık anonim ortaklıkların yönetiminde, sahip oldukları sınırlı pay ve oy hakkının ötesinde bir etki yaratmaya çalışmaları ticaret hukukunda ve sermaye piyasası hukukunda geçerli olan bazı kuralları ve ilkeleri ihlal edebilecek niteliktedir. Bu kapsamda hakkın kötüye kullanılması yasağı, eşit işlem ilkesi, pay alım teklifinde bulunma zorunluluğunun doğması ve bilgiye dayalı piyasa dolandırıcılığı suçunun oluşması kolektif yatırım kuruluşlarının halka açık anonim ortaklıkların yönetimine katılırken kullandıkları pay sahipliği hakları bakımından genel bir sınır oluşturmaktadır. Bu çalışmada söz konusu hukuki sınırlar detay bir şekilde ele alınmaktadır. Türk hukukunda SYİ'nin kabul edilmesinin halka açık anonim ortaklıkların kurumsal yönetimi, Türk sermaye piyasalarında kolektif yatırım kuruluşlarına yatırım yapan yatırımcılar ve ülke ekonomisi bakımından yararlı olacağı kanaatindeyiz. Zira ülkemizin ekonomik gücünde önemli bir çarpan olan halka açık anonim ortaklıkların, pay sahibi olan kolektif yatırım kuruluşlarınca gözetilmesi ortaklıkların daha iyi yönetilmesini amaçlamaktadır. Halka açık anonim ortaklıkların iyi yönetilmesi ortaklıklar ve pay sahiplerinin yanı sıra çalışanların, ortaklık alacaklılarının, ülke ekonomisinin yararınadır. Buna karşılık, SYİ'ye yönelik bazı eleştirilerimiz ve önerilerimiz de bulunmaktadır. Bu çalışmada söz konusu eleştirilerimiz ve önerilerimiz açıklanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Collective investment undertakings acquire the right to participate in the management of publicly traded joint stock companies as shareholders or as proxies of shareholders. Until the early 2000s, it was generally accepted that the activities of collective investment undertakings were limited to portfolio management, and therefore, collective investment undertakings should not seek to control or interfere with the management of publicly traded joint-stock companies in which they held shares. However, this approach, which held that collective investment undertakings should not participate in the management of publicly traded joint-stock companies, was abandoned following the global economic crisis of 2007-2009. After the economic crisis, it was observed that a large portion of shareholders, including collective investment undertakings, did not give sufficient importance to the long-term successes and risks that publicly traded companies could achieve, and preferred to buy and sell company shares in the short term to earn profits from the difference. The short-term behavior of shareholders has negative consequences for publicly traded corporations, other shareholders who do not engage in short-term behavior, corporate managers, the general economy, and the environment. Many solutions have been proposed to address short-termism in shareholding. One such solution is shareholder engagement which grant collective investment undertakings that hold shares in publicly traded corporations the same rights as individual shareholders, including the right to vote, information and inspection rights, and litigation rights, as well as certain unregulated tools such as personal meetings, public pressure, and cooperation with other shareholders, to participate in the management of the company for its long-term better management. Shareholder engagement refers to the monitoring of the operations and transactions of publicly traded joint-stock companies by collective investment undertakings, which actively exercise their shareholder rights and other methods. Various regulatory proposals have been put forward to enable collective investment undertakings to participate in the management of publicly traded joint-stock companies in which they hold shares, and among these, the approach of requiring collective investment undertakings to disclose information to the public regarding their participation in the management of publicly traded joint-stock companies has been preferred. Through disclosure regulations, collective investment undertakings are expected to disclose their participation policies, how they implement these policies, and their investment strategies to the public. To enable collective investment undertakings to participate in the management of publicly traded joint-stock companies in which they hold shares, the Capital Markets Board of Türkiye (CMBT) Board Decision-Making Body adopted the Responsible Management Principles (RMP) on February 16, 2024. Additionally, CMBT Board Decision-Making Body adopted the Responsible Management Principles Guide (RMP Guide) on November 21, 2024, which outlines the reporting standards to be followed in reporting on the implementation of responsible management principles. The use of legally regulated and unregulated instruments by collective investment undertakings in the management of publicly traded joint-stock companies, with the aim of exerting influence beyond the scope of their limited share and voting rights, may constitute a violation of certain rules and principles applicable under commercial law and capital markets law. In this context, the prohibition of abuse of rights, the principle of equal treatment, the obligation to make a share purchase offer and the offense of insider trading based on information constitute a general limit on the shareholding rights exercised by collective investment undertakings when participating in the management of publicly traded joint-stock companies. This study examines the aforementioned legal limits in detail. We believe that the adoption of RMP in Turkish law will be beneficial for the corporate governance of publicly traded joint-stock companies, investors in collective investment undertakings in the Turkish capital markets, and the national economy. This is because publicly traded joint-stock companies, which are an important multiplier in our country's economic strength, are monitored by collective investment undertakings that hold shares, aiming to ensure better management of the companies. The proper management of publicly traded joint-stock companies benefits not only the companies and their shareholders but also employees, company creditors, and the national economy. However, we also have some criticisms and recommendations regarding RMP. These criticisms and recommendations are discussed in this study.
Benzer Tezler
- Türkiye'de yatırım fonlarının getirileri açısından karşılaştırılması ve performanslarının değerlendirilmesi
Comparisan in terms of return and performance evaluation of Turkish mutual funds
BURÇAK MÜGE TUNAER
- Kollektif yatırım kuruluşlarının portföy kazançlarının vergilendirilmesi ve portföy değeri üzerine etkisi
Başlık çevirisi yok
EKREM MERİÇ
