Yeşil ekonomide stratejik bir aktör: Nadir toprak elementleri–ekonomik büyüme ilişkisi
A strategic actor in the green economy: Rare earth elements-the relationship with economic growth
- Tez No: 961818
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FERDA NAKIPOĞLU ÖZSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Enerji, Economics, Energy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 292
Özet
Bu çalışma, nadir elementlerin rezerv ve üretim boyutlarıyla ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini analiz etmek amacıyla, 1994-2023 dönemi için Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Brezilya, Kanada, Çin, Hindistan, Güney Afrika ve Rusya'dan oluşan sekiz ülkeyi kapsayan panel veri seti kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ampirik analizlerde panel veri ekonometrisi çerçevesinde hareket edilmiş; öncelikle serilerin durağanlık özellikleri, panelde yatay kesit bağımlılığını dikkate alan Cross-sectionally Augmented IPS (CIPS) testi aracılığıyla sınanmıştır. Daha sonra model tahminleri için panel OLS, sabit etkiler (fixed effects) modeli, rassal etkiler (random effects) modeli, kümelenmiş standart hatalar yöntemi ve Driscoll–Kraay direçli tahmincisi gibi çeşitli ekonometrik yöntemlerden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular, nadir element üretiminin ekonomik büyüme üzerinde rezerv bulundurmaktan daha güçlü ve anlamlı bir etki yarattığını ortaya koymaktadır. Öte yandan, ithalatın ekonomik büyümeyi istatistiksel olarak anlamlı ve negatif etkilediği, doğrudan yabancı yatırımların ve dağıtılan banka kredilerinin büyüme üzerindeki etkilerinin de benzer biçimde negatif yönlü olduğu tespit edilmiştir. Buna karşın, Ar-Ge harcamalarının büyüme üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi bulunurken, patent başvurularının etkisi istatistiksel olarak anlamlı çıkmamıştır. Türkiye özelinde değerlendirildiğinde, ülkede nadir element rezervlerinin mevcut olmasına karşın üretim kapasitesinin bulunmaması, bu potansiyelin ekonomiye katkı sağlamasına engel teşkil etmektedir. Bu bağlamda, çalışmada yer alan bulgular, özellikle üretim odaklı politikaların, stratejik sektörlerde yerli girdilere dayalı sanayi yapılarını güçlendirme ve sürdürülebilir büyüme hedefleri açısından kritik olduğunu göstermektedir. Çalışmada kullanılan ekonometrik analiz modeli Muñoz (2024)'ün çalışması temel alınarak oluşturulmuştur. Sosyal bilimler alanında nadir elementlerin ekonomik büyümeye katkısı üzerine herhangi bir ekonometrik analiz çalışmasına rastlanmamıştır. Fen bilimlerinde teknik ve kimyasal alanlarda çalışılmış olmasına rağmen, iktisadi anlamda ekonomik büyümeye katkı sağlayacak herhangi bir çalışmaya rastlanılmaması bu çalışmanın tamamen özgün bir yapıda olduğunu göstermekte ve literatüre bu anlamda katkı yapması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
This study has been carried out using a panel data set covering eight countries, namely the United States, Australia, Brazil, Canada, China, India, South Africa, China, India, South Africa and Russia for the period 1994-2023 in order to analyze the effects of rare elements on economic growth with their reserve and production dimensions. The empirical analyses are conducted within the framework of panel data econometrics; first, the stationarity characteristics of the series are tested through the Cross-sectionally Augmented IPS (CIPS) test, which takes into account cross-sectional dependence in the panel. Then, various econometric methods such as panel OLS, fixed effects model, random effects model, clustered standard errors method and Driscoll-Kraay robust estimator are utilized for model estimations. The findings reveal that rare element production has a stronger and more significant effect on economic growth than reserve holding. On the other hand, imports have a statistically significant and negative impact on economic growth, while the effects of foreign direct investment and bank loans on growth are similarly negative. Conversely, while R&D expenditures have a positive and significant effect on growth, the effect of patent applications is not statistically significant. In the case of Turkey, although there are rare element reserves in the country, the lack of production capacity prevents this potential from contributing to the economy. In this context, the findings of the study show that production-oriented policies are critical for strengthening industrial structures based on domestic inputs in strategic sectors and sustainable growth goals. The econometric analysis model used in the study is based on the work of Muñoz (2024). In the field of social sciences, there is no econometric analysis study on the contribution of rare elements to economic growth. Although it has been studied in technical and chemical fields in the sciences, the fact that there is no study that will contribute to economic growth in the economic sense shows that this study has a completely novel framework and is expected to contribute to the literature in this sense.
Benzer Tezler
- The potential of green jobs in Turkey
Türkiye'de yeşil işlerin potansiyeli
GÜLCAN ORAK ORUÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜZİN BAYCAN
- Avrupa Yeşil Mutabakatı'nın Türkiye iklim politikalarına etkileri
The effects of the European Green Deal on Turkish climate policies
NURTEN AZRA YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerAltınbaş ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOLGA DEMİRYOL
- Çin'in uluslararası düzeyde yayılmacı politikalarının sanayi politikaları kapsamında PESTLE analizi
PESTLE analysis of China's expansionist policies at the international level within the scope of industrial policies
CEMİL YALMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Uluslararası Ticaretİstanbul Ticaret ÜniversitesiSanayi Politikaları ve Teknoloji Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SABRİ ÖZ
- Turkey's green economic transformation and energy efficiency of buildings in İzmir
Türkiye'nin yeşil ekonomik dönüşümü ve İzmir'deki binaların enerji verimliliği
MERVE SEREN GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
EnerjiYaşar ÜniversitesiUluslararası İlişkiler (İngilizce) Bilim Dalı
PROF. DR. EMRE İŞERİ
DOÇ. DR. DEFNE GÜNAY ULUBAY
- İklim değişikliği, risk yönetimi ve sigortacılık: Kocaeli örneği
Climate change, risk management and insurance: The case of Kocaeli
SİNEM DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
EkonomiKocaeli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERHAT PEHLİVANOĞLU