The potential of green jobs in Turkey
Türkiye'de yeşil işlerin potansiyeli
- Tez No: 512773
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜZİN BAYCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bölge Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
İklim değişikliğinin yol açtığı çevresel sorunların yanı sıra, Dünya Ekonomik Forumu tarafından 2017 yılında yapılan ve çeşitli yaş grupları, ülkeler ve sektörler ile gerçekleştirilen Küresel Risk Algısı anketine göre, işsizlik ve eksik istihdam eğilimleri gelecek 10 yılın en zorlayıcı sorunları arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Yeşil işler, işsizlik sorununa cevap vermek ve yeşil ekonomiye geçişin zorluklarını aşmak için kilit çözüm önerilerinden biri olarak görülmektedir. Yeşil işlerin tanımı konusunda bir fikir birliği bulunmamakla birlikte, uluslararası gündemde yeşil işlere dair birçok girişim de bulunmaktadır. Gelişmiş ülkeler kendi ulusal perspektifini oluşturmuş, gelişmekte olan ülkeler ise yerel bakış açısı ve politika çerçevesi ile kendi tanımlarını oluşturmaya çalışmaktadırlar. Gelişmekte olan bir ülke olan Türkiye'de ise, yeşil vizyon oluşturma çabaları hem özel şirket strateji raporlarında hem de ulusal kalkınma planlarında popüler bir yaklaşım olarak göze çarpmaktadır. Yeşil ekonomi ve yeşil işler, Türkiye'nin de ulusal ve yerel düzeyde geliştirmek için araştırmalar yaptığı oldukça yeni yaklaşımlardır. Yeşil ekonomi ile ilgili hedefler, ulusal ve yerel gelişme planlarında ve stratejik dokümanlarda yer almaktadır, ancak yeşil işler konusundaki çalışmalara yönelik hedefler henüz gelişmemiştir. Bu çalışma, ülkenin yeşil girişimlerine yönelik politikalara katkı sunmak amacıyla, Türkiye'nin bu bağlamdaki potansiyelini vurgulayarak, yerel ve ulusal düzeyde yeşil işler konusunda literatür oluşmasına katkı sağlamaktadır. Türkiye'de ulusal düzeyde sektörel odaklı yeşil iş potansiyelini sayısal olarak araştıran bir çalışma olmaması, bu çalışmanın temel motivasyonunu oluşturmaktadır. Tezin içeriği 5 ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde yeşil işleri araştırma konusu olarak seçme amacı ile yeşil işler konusunun dünya genelinde bulunduğu konum ve öneminden bahsedilmektedir. Tezin içeriğini şekillendiren araştırma soruları, yeşil işler kavramını anlayarak, kavramın Türkiye uygulaması deneyimi için ışık tutmaya yöneliktir. Tezin ikinci bölümü literatür taramasına dayanarak, yeşil işler olgusunun ortaya çıkış sürecini, dayandığı sürdürülebilirlik esaslarını ve geliştirdiği diğer kavramları kronolojik olarak sunmaktadır. Bölüm, her kavramı tek tek ele alarak, literatürde yer alan farklı tanımları ve kavramlar arası etkileşimi vurgulamaktadır. Yeşil işler konusunda lider bir aktör konumunda olan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) konuya ışık tutan teorik altyapıya katkıda bulunmakta ve pratiğe yönelik örnek çalışmalar sunmaktadır. Şimdiye kadar hem gelişmekte olan hem de gelişmiş olarak nitelendirilen 30'dan fazla ülke için yeşil işler değerlendirme raporu yayınlamıştır. Bu tez çalışması kapsamında, yeşil işler kavramı için ILO'nun geliştirdiği en kapsamlı tanım benimsenmektedir. ILO, yeşil işleri hem çevre dostu ekonomik aktiviteleri hem de insana yakışır iş kavramını birleştiren bir tanım ile savunmaktadır. Tezin üçüncü bölümü, yeşil işler konusuna odaklanmaktadır. Bu bölümde yeşil ekonomi ve yeşil işler kavramları ile ortaya çıkan ekonomik aktiviteler ve iş kolları örneklendirilmektedir. Ek olarak, yeşil işleri sektör ölçeğinde sınıflandıran çalışma örneklerine yer verilmektedir. Bu çalışmalar ile birlikte üçüncü bölüm, yeşil işlerin gelişimini desteklemeye yatkın sektörleri belirleyerek, ekonomik aktivitelerin yeşil iş yaratabilme potansiyelini sorgulamaktadır. Yeşil işler konusunda anahtar sektörler, enerji, inşaat ve ulaşım olarak öne çıkmaktadır. Enerji sektöründe özellikle yenilenebilir enerji yeşil iş yaratma potansiyelinde öncüdür. Çevreye en az zararı olan iki yenilenebilir enerji kaynağı, rüzgâr ve güneş, ayrı olarak ele alınmaktadır. Mevcut durumda bu iki enerji kaynağına dayanan sektörlerin dünya genelinde üretim ve tüketim rakamları ile yaratmış olduğu iş kapasitesi aktarılmaktadır. İnşaat ve ulaşım sektörleri de aynı şekilde belirtilmektedir. Ayrıca, bölüm içerisinde literatüre katkıda bulunan çalışmaların yeşil işler için kapasite belirlemek ya da öngörüde bulunmak üzere kullandıkları analiz yöntemleri de araştırılmıştır. Buna göre, dünya genelinde en çok kullanılan dört analiz yaklaşımı detaylandırılmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri bu konuda ilk çalışmaları başlatan ülkeler arasındadır. Ülkenin işgücü üzerine çalışan kurumlar tarafından benimsenmiş olan yeşil işler, faaliyet alanlarına göre sınıflandırılmakta ve ülkenin veri tabanına işlenmektedir. Bu veri setine dayalı iki sınıflandırma yaklaşımı sunulmaktadır. İlk sınıflandırma çevre dostu üretim sürecine sahip olanlar ve çevre dostu ürün üretenlerdir. İkinci sınıflandırma yaklaşımı, işgücünün becerileri üzerinden, yeni ve gelişmekte olan becerilere sahip meslekler, talebi artan meslekler, yeşil becerisini geliştirebilecek meslekler olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer bir yöntem olan, Asya İş Konseyi tarafından geliştirilen ve Çin, Kore, Endonezya, Tayland, Singapur gibi Asya kıtası ülkeleri üzerinde uygulanan analiz, indeks çalışması ile yeşil işleri değerlendirmektedir. Bu indeks, dört ana kategoriye dayanmaktadır. Son yaklaşım olarak, ILO tarafından geliştirilen yaklaşım beş görev üzerinden şekillenmektedir. Beş görev üzerinden ilk olarak ülkenin ekonomi ve işgücü dinamikleri araştırılmaktadır. İkinci adımda, çevre dostu iş kollarının belirlenmesi üzerine atılacak adımlara yer verilmektedir. Üçüncü adımda, bulunan çevre dostu iş kolları yine ILO tarafından geliştirilmiş olan insana yakışır meslek ölçütleri ile değerlendirilmektedir. Bu adımla yeşil işler belirlenmektedir. Hâlihazırda bulunan veri setlerine göre yeşil işleri belirleme adımı için farklı matematiksel modeller de önerilmektedir. Son olarak, bölüm kapsamında diğer ülke deneyimleri aktarılmaktadır. Yeşil işleri destekleme ve geliştirme konusunda Amerika, Çin ve Almanya örnekleri detaylı olarak açıklanmıştır. Tezin dördüncü bölümü Türkiye'nin yeşil işler konusunda değerlendirilmesi üzerine yoğunlaşmaktadır. İlk olarak Türkiye'nin sürdürülebilirlik ve yeşil ekonomi üzerine yaptığı çalışmalar, bulunduğu konum araştırılmaktadır. Ekonomi ve işgücünün genel durumuna kalite kapsamında bakılmakta, çeşitli sürdürülebilirlik ve yeşil ekonomi indeksleri ile mevcut durum ortaya koyulmaktadır. Mevcut durum dikkate alındığında, işsizlik oranlarının OECD ülkelerine göre yüksek, işgücü oranlarının ise genele göre düşük seyrettiğini söylemek mümkündür. İşgücünün, işsizlik sorunlarının yanı sıra sosyal hak ve güvencelerinin sağlanması, cinsiyet eşitsizliği gibi sorunları olduğu da belirtilmektedir. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri çalışmalarında 2017 ölçümlerine göre 150 ülke içerisinde 68.sırada olmasına rağmen, hedeflere yönelik ilerlemelerin istenen düzeyde olmadığı görülmektedir. OECD İyi Yaşam İndeksi'ne göre ise özellikle iş alanlarında çalışanların eşitlik, sosyal hak gibi konularda mutsuz oldukları ve diğer ülkelere göre standartların altında olduğu aktarılmaktadır. Bununla birlikte bölüm kapsamında, ülkenin geliştirmeye çalıştığı sürdürülebilirlik ve yeşil ekonomi odaklı çalışmaların stratejik ve yasal boyutu incelenmektedir. Bu doğrultuda, ülkenin beş yıllık kalkınma planları, ulusal strateji planları, sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik geliştirilen dokümanlar ve en son çıkan yasal düzenlemeler dikkate alınmaktadır. İncelemeler sonucunda, yeşil işler kavramının ifade edilmediği ve kavramın belirli ortak bir tanımlamaya sahip olmadığı görülmektedir. Ancak, yasal çerçevede yeşil ekonomi, yeşil binalar ve enerji verimliliği konusunda faaliyetler desteklenmektedir. Mevcut durumu ortaya koyduktan sonra, Türkiye için henüz uygulanmamış olan ILO'nun beş görev metodu benimsenerek ülkenin yeşil işler konusunda potansiyeli değerlendirilmektedir. ILO, önerdiği analiz yaklaşımını hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelere uygulamaktadır. Farklı veri setleri için görevlerin yöntemleri adapte edilmektedir. Bu çalışma da Türkiye'nin erişilebilir veri setlerine göre ILO yöntemini uygulamaktadır. Ülke ölçeğinde veri kullanılan çalışmada, yayınlanan raporlardan ve ulusal istatistiki veri tabanından yararlanılmaktadır. Türkiye için adapte edilen görevlerin ilki, Türkiye dinamiğini anlamaya yöneliktir. İkinci adım, Türkiye'nin yasal boyutu, uluslararası standartlar ve çalışmalar temel alınarak, Türkiye için yeşil iş gelişimini hızlandırabilecek ana sektörleri tanımlamaktadır. Bu sektörler tarım, enerji, inşaat ve ulaşım olarak belirlenmiştir. Üçüncü adım olarak, bu sektörler içerisinde çevre dostu olarak tanımlanabilecek alt faaliyet alanları araştırılmaktadır. Bu kapsamda da uluslararası standartlar ve çalışmalar ile ülkenin stratejik hedefleri dikkate alınmaktadır. Görev sonucunda, organik tarım, rüzgâr ve güneş enerjisi, yeşil binalar ve toplu taşıma önemli alt sektörler olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu alt sektörler, ILO'nun insana yakışır iş göstergeleri arasında yer alan kayıt dışı istihdam, ortalama çalışma saatleri, kadın-erkek oranı ve bağlı bulundukları sendikalara kayıt oranları ile değerlendirilmekte, değerlendirme sonucu yeşil işler kategorisi oluşturulmaktadır. Belirlenen alt sektörler veri seti yetersizliği nedeniyle insana yakışır iş kriterleri ile ölçülememiştir. Ana sektörler ölçeğinde yapılan insana yakışır iş analizi ile çalışanların, özellikle kayıt dışı istihdam ve cinsiyet eşitsizliği konusunda sorunlar yaşadığını tespit edilmektedir. Uluslararası çalışmalardan alınan referansla yapılan varsayımlar doğrultusunda organik tarım, rüzgâr ve güneş enerjisi, yeşil binalar ve toplu taşıma alt sektörleri yeşil işler sınıfında ele alınmaktadır. Yeşil işler olarak belirlenen faaliyetler, ülke strateji vizyonu ile paralel olarak 2023 yılını hedef almaktadır. Alt sektörlerin 2023 yılına kadar geliştirebilecekleri yeşil iş kapasitesi iki yöntem aracılığı ile değerlendirilmektedir. Organik tarım, rüzgâr ve güneş enerjisi faaliyetleri istihdam faktörü ile yeşil binalar ve toplu taşıma yatırımının yaratacağı istihdam faktörü ile hesaplanmaktadır. Organik tarım, kullanılan tarım arazisinin artmasına karşılık yaratacağı istihdam faktörü ile 2016-2023 yılları arasında yaklaşık 50.000 yeşil iş yaratmaktadır. Rüzgâr ve güneş enerjisi, kurulu gücün yaratacağı istihdam faktörü ile 2016-2023 yılları arasında yaklaşık 430.000 yeşil iş öngörmektedir. Yatırımın yaratacağı istihdam faktörü için 2023 yatırım hedefleri dikkate alınmaktadır. Bu doğrultuda, yeşil binalar 2013-2023 yılları arasında yaklaşık 7 milyon, toplu taşıma yatırımları ise 2013-2023 yılları arasında yaklaşık 2 milyon yeşil iş yaratmaktadır. Sonuçlar, Türkiye'nin 2023 yılına kadar yaklaşık 10 milyon f yeşil iş yaratma potansiyeli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışma Türkiye'nin sürdürülebilirlik ve yeşil işler konusunda gelişmeye açık yönlerini vurgulamakla birlikte zorluk yaşayabileceği yönlere de ışık tutmaktadır. Çalışma sonucunda ortaya çıkan umut verici yeşil iş potansiyeli, Türkiye için oldukça yeni olan yeşil işler konusunda atılacak adımları desteklemektedir. Son bölüm kapsamında, yeşil ekonomi ve yeşil işler kavramlarının ulusal ve yerel düzeyde geliştirilmesi için önerilerde bulunulmaktadır. Elde edilen sonuçlar, diğer ülkelerin deneyimlerine bağlı olarak gelişen standartları referans aldığı için sınırlandırma oluşturmaktadır. Ulusal kapasiteye yönelik standartların oluşturulması ve gerekli verilerin ulusal düzeyde toplanması gelişmeye açık olan bu konuyu destekleyecektir. Atılacak adımlar, öncelikle ulusal düzeyde yapılacak mevcut durum analizleri ile aktör ve paydaş şemaları çıkartmaya, etkileşimli çalışmalar yapmaya yönelik olmasında fayda vardır. Bu çalışmalara paralel olarak ulusal veri tabanı oluşturmaya yönelik girişimlerin desteklenmesi, yeşil işler kavramının tanımı ve kapsamının ulusal düzeyde üretilmesi, uzun soluklu çalışmalarla tüm sektörleri kapsayan, uygulanabilir politikalar sunan, iyi bir yeşil iş gelişim yol haritasının üretilmesi önem taşımaktadır. Yeşil işler, istihdamı tehdit eden bir senaryo değildir. Doğru kurgulanan ve atılan adımlarla yeşil işler, ülkeleri uluslararası alanda daha üretken ve rekabetçi bir düzeye taşıyabilecek güce sahiplerdir.
Özet (Çeviri)
Besides to environmental issues caused by climate change, according to Global Risk Perception survey which is carried out by the World Economic Forum in 2017, with a range of various age groups, countries and sectors, unemployment and underemployment trend take the first line as the most challenging trend over the next 10 years. Creating green jobs is seen as the key solution to respond to unemployment threat especially for youth and to meet the challenges of transition towards a green economy. Although there is no consensus about the definition of green jobs, attempts have been taken in international agendas and developed countries have already created national perspective whereas developing countries are struggling to build their own definition with local perspective and policy framework. In Turkey, as an emerging country, the intention of creating a green vision is also popular that some big private companies are trying to adapt their strategic plans as well as national development plans. Relatedly, green economy and green jobs are the brand-new concepts that Turkey tries to dig into for developing its own national and local framework. Following to green economy, green jobs take place in legal policies indirectly. It is observed that the transition process from green economy policies into reality is straggling especially for developing countries. To facilitate the establishment of green jobs development path, this study intends to focus on figuring out the potential of Turkey, while the green economy and green jobs strategies are ongoing. While addressing all green key concept evaluation through a literature review, the study internalizes the International Labor Organization's (ILO) conceptual framework and methodology to classify sectors and to assess the green job potential via decent work criteria. The study illustrates the existing and potential level of economic activities related to green sectors of Turkey under the ILO's conceptual and methodological framework. Although green jobs can be created in many sectors, some employment areas potentially serve as more advantageous for accelerating the steps of the national green economy roadmap. Focusing on the selected areas shed light on the capacity of Turkey's labor force. This thesis is motivated to be a leader in this field to reveal green jobs notion for Turkey. Furthermore, making estimation in number looking through sector-based employment is the essential point to comprehend a green jobs roadmap. This study intends to fulfill the gap and takes a further step to calculate the current situation and makes assumptions for future developments. In addition, this study finalizes the research highlighting further steps that should be taken. Regarding the meaning of green jobs and green economy implications in the labor market context, further steps are recommended to comprise all sectors analysis regarding actors and stakeholders. Solving the data collection system can lead to make an accurate estimation and to apply the right policies. Within rational implications and green jobs roadmap, social welfare, as well as environmental protection, can be observed. Powerful and conscious green employment will lead the nation to be more productive and competitive.
Benzer Tezler
- Şişli İlçesinde mevcut yeşil dokunun irdelenmesi ve yeşil alan planlamasına yönetlik öneriler
Başlık çevirisi yok
ESMA TUFANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE ÇIRACI
- Dünyada ve Türkiye'de yeşil ekonomi sürecinde yeşil işler ve istihdam politikaları
Green jobs and employment policies in the green economy process in Turkey and the world
GÖKÇEN SAKALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriKaradeniz Teknik ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURÇİN ESER
- Green entrepreneurship as a driving force for the green economy: A case study on green entrepreneurship in Istanbul
Yeşil ekonominin itici gücü olarak yeşil girişimcilik: İstanbul'da yeşil girişimcilik üzerine bir vaka çalışması
ECE TURNA
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜZİN BAYCAN
- Türkiye'nin istihdam potansiyelinin artırılmasında yeni bir fırsat yeşil meslekler: TRB1 örneği
Green jobs as a new opportunity to increase Turkey's employment potential: A case of TRB1 region
FURKAN DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeFırat Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ESRA PEKER