6-20 Şubat 2023 depremleri sonrası Antakya'dan zorunlu göç ve mekân-kimlik ilişkisinin incelenmesi
An examination of forced migration and the social space-identity relationship in Antakya after the February 6-20, 2023 earthquakes
- Tez No: 962182
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İLBEY DÖLEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Göç Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Bu tez, 6–20 Şubat 2023 tarihlerinde meydana gelen depremler sonrasında Antakya'dan zorunlu olarak göç eden bireylerin mekânla kurdukları ilişkilerde ve kimlik yapılarında meydana gelen dönüşümleri sosyolojik bir perspektifle incelemektedir. Depremler yalnızca fiziksel yıkıma değil, aynı zamanda Antakya'nın sosyal ve kültürel dokusunun sarsılmasına yol açmış; yaşam alanlarının kaybı göçü zorunlu hale getirmiştir. Bu süreç, bireylerin gündelik yaşam pratiklerini, yeni yerleşim alanlarındaki mekân deneyimlerini ve kimlik inşa süreçlerini doğrudan etkilemiştir. Bu bağlamda tez, afet sonrası göçün ardından bireylerin mekânsal aidiyetlerini ve gündelik yaşamlarını nasıl yeniden kurduklarını; bu yeniden kurulumun kimliklerini koruma ya da yeniden inşa etme süreçleriyle nasıl iç içe geçtiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmada nitel yönteme dayalı hazırlanmış; Kasım 2024 – Nisan 2025 tarihleri arasında farklı şehirlerde yaşayan 26 katılımcı ile derinlemesine görüşmeler ve katılımlı gözlemler gerçekleştirilmiştir. Tematik analiz yöntemiyle değerlendirilen bu veriler aracılığıyla, bireylerin göç öncesi ve sonrası yaşam öyküleri, mekânsal deneyimleri, gündelik yaşam pratikleri ve kimlik algılarındaki dönüşüm detaylı biçimde incelenmiştir. Kuramsal çerçevede çalışma, Everett Lee'nin itme-çekme modeli, sosyal ağ kuramı ve Henri Lefebvre'in mekânın toplumsal üretimi yaklaşımını temel almıştır. Lee'nin modeli, göç kararlarını itici (fiziksel yıkım, hizmetlerin çöküşü, ekonomik güvencesizlik) ve çekici (iş olanakları, eğitim, refah beklentileri) faktörler üzerinden açıklama imkânı sunmuştur. Sosyal ağ kuramı, göç edilen yerin seçiminde sosyal bağların (akraba, komşu, hemşehri) belirleyici rolünü vurgulamıştır. Lefebvre'in yaklaşımı ise mekânı sadece fiziksel bir yer olarak değil, aidiyetin ve kimliğin üretildiği toplumsal bir yapı olarak değerlendirerek göçmenlerin yeni mekânlarla kurdukları ilişkileri anlamayı mümkün kılmıştır. Bununla birlikte, bu kuramsal yaklaşımlar kimi zaman zorunlu göçün duygusal derinliğini ve bireysel çatışmalarını anlamakta yetersiz kalmıştır. Bu nedenle, bazı soruların yanıtları yalnızca kuramsal çerçevelerde değil; Antakya'ya duyulan derin mekânsal aidiyet ve yitirilen yaşam alanlarına bağlı duygusal bağlarla kavranabilmiştir. Sonuç olarak, bu tez, afet sonrası zorunlu göçün mekân, kimlik ve aidiyet ekseninde çok katmanlı bir dönüşüm süreci olduğunu ortaya koymakta; göç sosyolojisine güncel ve saha temelli bir katkı sunmayı hedeflemektedir. Gelecek araştırmalarda farklı toplumsal grupların deneyimlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi, uzun vadeli etkilerin izlenmesi ve bireylerin dönüş ya da kalma kararlarının zamanla nasıl şekillendiğinin ele alınması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines, from a sociological perspective, the transformations in spatial relationships and identity structures among individuals who were forced to migrate from Antakya following the earthquakes that occurred between February 6 and 20, 2023. The earthquakes not only caused physical destruction but also disrupted Antakya's social and cultural fabric, making displacement an inevitable outcome due to the loss of living spaces. This process directly affected individuals' daily practices, spatial experiences in new settlements, and identity construction processes. In this context, the study aims to reveal how, after the disaster-induced migration, individuals reconstruct their sense of spatial belonging and daily lives, and how this reconstruction is intertwined with efforts to preserve or rebuild their identities. The research adopts a qualitative methodology, involving in-depth interviews and participant observations conducted with 26 individuals residing in various cities between November 2024 and April 2025. Through thematic analysis, the study investigates the participants' pre- and post-migration life narratives, spatial memories, everyday practices, and shifts in their perceptions of identity in detail. The theoretical framework is grounded in Everett Lee's push-pull model, social network theory, and Henri Lefebvre's theory of the social production of space. Lee's model provides a lens to explain migration decisions through push factors (physical destruction, collapse of services, economic insecurity) and pull factors (job opportunities, education, welfare prospects). Social network theory highlights the decisive role of social ties (relatives, neighbors, fellow townspeople) in determining the destination of migration. Lefebvre's approach, which conceptualizes space not merely as a physical location but as a socially produced structure where belonging and identity are formed, allows for a deeper understanding of how migrants relate to new spaces. However, these theoretical approaches sometimes fall short in capturing the emotional depth and individual conflicts inherent in forced migration. This migration represents not only a relocation but also the destruction of a city, a memory, and a sense of belonging. Therefore, some questions can be understood not solely through theoretical lenses, but through the profound spatial attachment to Antakya and the emotional bonds tied to lost living environments. In conclusion, this thesis reveals that post-disaster forced migration entails a multilayered transformation process centered on space, identity, and belonging, offering a timely and field-based contribution to the sociology of migration. Future research is encouraged to explore comparative experiences of different social groups, monitor long-term impacts, and examine how decisions to return or stay evolve over time.
Benzer Tezler
- Tarihi kent peyzajlarında görsel peyzaj algısının değerlendirilmesi: Antakya tarihi kent merkezi
Evaluation of visual landscape perception in historical city landscapes: Antakya historical city centre
SEDA TAŞYÜREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Peyzaj MimarlığıHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLİN SALICI
- Morphological analysis of the formation and consolidation of the main street: The case of Kurtuluş Street, Antakya
Ana caddenin oluşum ve sağlamlaşmasının morfolojik açıdan incelenmesi: Antakya Kurtuluş Caddesi örneği
İREM DUYGU TİRYAKİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU
- Deprem sonrası Antakya: Afet yönetimi ve göç üzerine yerel deneyimler
Post-disaster Antakya: Local experiences on disaster management and migration
SEMRA KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
SosyolojiAdana Alparslan Türkeş Bilim Ve Teknoloji ÜniversitesiKent Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEVENT DUMAN
- Toplumsal bellek açısından enkaz altındaki bir kültürün belgesel filmler aracılığıyla aktarımı(deprem sonrasında NTV'nin Hatay belgeselleri üzerine bir inceleme)
The transmission of a culture burried under the rubble through documentary films in the context of collective memory (an analysis of NTV's documentaries on Hatay after the earthquake)
AHMET ŞEFİK YEŞİLTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İletişim Bilimleriİstanbul Aydın ÜniversitesiTelevizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ENGİN BAŞCI
- Doğal afetlerin kültürlerarası iletişim aracı olan gastronomiye etkileri: Antakya mutfağı üzerine bir çalışma
The effects of natural disasters on gastronomy as a tool of intercultural communication: The case of Antakya cuisine
EVREN KIRAN
Doktora
Türkçe
2025
Gastronomi ve Mutfak Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL KIZILIRMAK