Tip 2 diyabetli hastalarda diyabet sağlık okuryazarlığı ve diyabet sağlığını geliştirme öz bakımı
Diabetes health literacy and diabetes health promoting self care in patients with Type 2 diabetes
- Tez No: 963439
- Danışmanlar: PROF. DR. ASİYE KARTAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bankacılık, Halk Sağlığı, Hemşirelik, Banking, Public Health, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Tip 2 Diyabet, Diyabet Sağlık Okuryazarlığı, Diyabet Öz Bakımı, Sağlığı Geliştirme, Type 2 Diabetes, Diabetes Health Literacy, Diabetes Self-Care, Health Promotion
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Pamukkale Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Sağlığı Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Tip 2 Diyabet, 21. yüzyılın en hızlı büyüyen küresel sağlık sorunlarından biridir. Hastalığın komplikasyonlarını, hastalıkla ilişkili fizyolojik ve psikolojik etkilerini azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak etkili ve sürdürülebilir diyabet öz bakım yönetimi ile sağlanabilir. Hastaların diyabet öz bakım yönetimini etkileyen faktörlerden biri sağlık okuryazarlığıdır. Bu araştırma Tip 2 diyabetli bireylerde diyabet sağlık okuryazarlığı ve diyabet sağlığını geliştirme öz bakımı arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel nitelikte bir araştırmadır. Pamukkale Üniversitesi Hastanesi'nin Endokrin Polikliniğine başvuran araştırma kriterlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 321 Tip 2 diyabet hastası araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Veri toplama zamanı Nisan-Haziran 2024 tarihleri arasındadır. Veri toplama araçları olarak, hastaların sosyo-demografik, sağlıkla ilgili ve hastalığına ilişkin bilgilerini içeren“Kişisel Bilgi Formu”,“Diyabet Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği”ve“Diyabet Sağlığını Geliştirme Öz Bakım Ölçeği”kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde, sayı ve yüzde dağılımları, ortalama ve standart sapma, basıklık ve çarpıklık değerleri, Kolmogorov-Smirnov normallik testleri, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi ve Sperman korelasyon analizi kullanılmıştır. Diyabet sağlığını geliştirme öz bakımının belirleyicilerini saptamak için çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda Diyabet Sağlık Okuryazarlığı toplam ölçek puan ortalaması 2,47± 0,66 ve Diyabet Sağlığını Geliştirici Öz Bakım toplam ölçek puan ortalaması 3,33±0,60'dır. Tip 2 diyabetli hastaların diyabet sağlık okuryazarlığı ile diyabet sağlığını geliştirmeye yönelik öz bakım davranışları arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, Tip 2 diyabetli hastaların genel diyabet sağlık okuryazarlığı düzeyleri düşük düzeyde, diyabet sağlığını geliştirmeye yönelik öz bakım düzeyleri orta düzeydedir. Linear regresyon analizine göre sağlık okuryazarlığının diyabet sağlığını geliştirme öz bakımı davranışını etkileyen en önemli değişken olduğu belirlenmiştir (β=0,59). Diyabetli hastaların diyabet sağlık okuryazarlık düzeylerinin arttırılması ve diyabet sağlığını geliştirimeye yönelik öz bakım davranışlarının geliştirilmesi için özel eğitim programları düzenlenmeli, hemşirelik girişimleri planlanmalıdır. Hastaların sağlık okuryazarlığını ve öz bakım davranışlarını arttırmaya yönelik randomize ve kontrollü araştırmaların yapılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Type 2 Diabetes is one of the fastest-growing global health problems of the 21st century. Effective and sustainable diabetes self-care management can mitigate the complications of the disease, reduce its physiological and psychological effects, and improve quality of life. One of the factors influencing patients' diabetes self-care management is health literacy. This study was conducted to examine the relationship between diabetes health literacy and self-care in promoting diabetes health among individuals with Type 2 diabetes. The research is descriptive and cross-sectional in nature. The study sample consisted of 321 Type 2 diabetes patients who met the inclusion criteria and agreed to participate, all of whom were admitted to the endocrinology outpatient clinic of Pamukkale University Hospital. Data collection took place between April and June 2024. Data collection tools included the“Personal Information Form,”which collected socio-demographic, health-related, and disease-related information; the“Diabetes Health Literacy Scale”; and the“Self-Care in Promoting Diabetes Health Scale.”Data analysis was performed using the SPSS 21.0 statistical package. In the analysis of the data, number and percentage distributions, mean and standard deviation, kurtosis and skewness values, Kolmogorov-Smirnov normality tests, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test and Spearman correlation analysis were used. Multiple linear regression analysis was conducted to identify predictors of self-care in promoting diabetes health. As a result of the analyses, the mean total score of the Diabetes Health Literacy Scale was 2.47±0.66, and the mean total score of the Diabetes Health-Promoting Self-Care Scale was 3.33±0.60. A moderately positive and statistically significant relationship was found between diabetes health literacy and health-promoting self-care behaviors in patients with Type 2 diabetes. In conclusion, the overall diabetes health literacy level of patients with Type 2 diabetes was found to be low, while their healthpromoting self-care level was moderate. According to the linear regression analysis, health literacy was identified as the most significant variable affecting diabetes healthpromoting self-care behavior (β=0.59). It is recommended that specific educational programs be developed and nursing interventions be planned to increase the diabetes health literacy levels of diabetic patients and to enhance their health-promoting self-care behaviors. Further randomized and controlled studies are recommended to improve patients' health literacy and self-care behaviors.
Benzer Tezler
- Tip 2 diyabetli hastalarda diyabet bilgi düzeyi, sağlık okuryazarlığı ve diyabet öz yönetiminin glisemik kontrole etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effect of diabetes knowledge level, health literacy and diabetes self-management on glycemic control in patients with type 2 diabetes
AZİZ SOYSAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Halk SağlığıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED FATİH ÖNSÜZ
- Diyabetli bireylerde sağlık okuryazarlık, ilaç uyumu ve siberkondria düzey ilişkisi
Relationship between HEALTH literacy, medication compliance and cyberchondria level in people with diabetes
ŞEYMA ÖCAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikÇankırı Karatekin ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HURİ SEVAL GÖNDEREN ÇAKMAK
- Bir aile sağlığı merkezine başvuran tip 2 diabetes mellitus tanılı hastalarda tedaviye uyum ile sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Relationships between treatment compliance and health literacy for individuals with type 2 diabetes mellitus referral to a family health center
ECE ÖZONUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Hemşirelikİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEDİNE YILMAZ
- Tip 2 diyabet hastalarında sağlık okuryazarlığı ile beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişki
Başlık çevirisi yok
TOLGA IŞIKYER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiManisa Celal Bayar ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ELBİ
- Bir üniversite hastanesi endokrinoloji polikliniğine başvuran tip 2 diyabet hastalarında sağlık okuryazarlığı ile diyabet öz yönetimi ve metabolik kontrol ilişkisi
The relationship between health literacy and diabetes self-management and metabolic control in type 2 diabetes patients applying to the endocrinology outpatient clinic of a university hospital
KÜBRA YILDIRIM KARALAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Halk SağlığıDokuz Eylül ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİFE REYHAN UÇKU