Türk ninnilerindeki toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme
A evalation on gender roles in Turkish lullabies
- Tez No: 965107
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA DUMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Bu çalışma Türk ninnilerinde sunulan kadınlık ve erkeklik beklentilerini toplumsal cinsiyet bağlamında tespit, tasnif ve tahlil etmeyi esas almaktadır. Toplumsal cinsiyet, biyolojik cinsiyetten farklı olarak toplum tarafından inşa edilen ve bireylerin kadın ya da erkek olmalarına göre belirli roller üstlenmesini öngören bir kavramdır. Bu roller, bireyin yaşamının çok erken dönemlerinden itibaren çeşitli yollarla öğretilir. Bu yollardan biri de ninnilerdir. Genellikle anneler tarafından çocuklarını uyutmak için söylenen bu kültürel ürünler, sadece birer uyutma aracı olmakla kalmaz; aynı zamanda toplumsal değerlerin, normların ve cinsiyet rollerinin erken yaşta bireylere aktarılması rolünü üstlenir. Ninnilerde anneler toplumun sözcüsü olarak görev alır ve ninniler aracılığıyla toplumun beklentilerini çocuklarına yansıtırlar. Burada annenin ne söylediğinden ziyade geleneğin anneye ne söylettiği önem taşımaktadır. Kadınlık ve erkeklik görünümleri ile davranışlarının nasıl olması gerektiği, kadınlara ve erkeklere düşen roller, anne ve babanın görev paylaşımı gibi pek çok konuda ninniler; masallar, türküler ve diğer sözlü kültür ürünleri gibi önemli ipuçları sunmaktadır. Annelerin kız ve erkek çocuklarına farklı hitap ve farklı temalarda ninniler söylemeleri çocukların kendilerinden beklenen kadınlık ya da erkeklik kimliklerini benimsemelerine zemin hazırlamaktadır. Toplumsal cinsiyet rollerinin ilk olarak ailede öğrenildiği ve içselleştirildiği göz önünde bulundurulduğunda genellikle aile ortamında icra edilen ninnilerin kadınlık ve erkeklik rollerini tespit etmek için faydalanılabilecek önemli bir izlek olduğu düşünülmüştür. Mevcut literatürde ninniler ve toplumsal cinsiyet ilişkisini ele alan çalışmaların sınırlı sayıda olması ve mevcut çalışmalarda sabit bir yöntemin takip edilmemesi nedeniyle tez içerisinde sunulan verileri tespit, tasnif ve tahlil etmek için üç aşamalı bir yöntemsel işleyiş tasarlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to identify, classify, and analyze the gender expectations presented in Turkish lullabies within the context of gender roles. Unlike biological sex, gender is a socially constructed concept that prescribes specific roles for individuals based on whether they are considered female or male. These roles are taught through various means from a very early age, one of which is lullabies. These cultural products, typically sung by mothers to lull their children to sleep, serve not only as tools for soothing but also as mediums through which social values, norms, and gender roles are conveyed at an early stage. In lullabies, mothers act as spokespersons of society and reflect societal expectations onto their children. What matters here is not so much what the mother says, but what tradition makes the mother say. Lullabies, like fairy tales, folk songs, and other oral cultural products, offer significant clues about how femininity and masculinity should be portrayed and performed, the roles assigned to women and men, and the division of duties between mothers and fathers. The fact that mothers sing different lullabies with different themes and forms of address to their daughters and sons lays the groundwork for children to internalize the gender identities expected of them. Considering that gender roles are first learned and internalized within the family, and lullabies are typically performed in this context, lullabies are considered a valuable tool for tracing gender roles. Due to the limited number of existing studies addressing the relationship between lullabies and gender in the current literature, and the absence of a consistent methodological approach in those studies, a three-stage methodological process was designed in this thesis to identify, classify, and analyze the presented data.
Benzer Tezler
- Türk dünyasında ninni
Lullaby in the Turkish world
EMİNE UĞURLU
Doktora
Türkçe
2012
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN ÖZARSLAN
- Cizre yöresi ninnilerinde tematik çeşitlilik
Thematic diversity in the lullabies of Cizre region
SEVİL DOLAŞIR AKTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiGeleneksel Türk Müzikleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖNENÇ HONGUR
- Türk ninnilerinde İslami motifler
The ıslamic motives on Turk's lullabies
AYŞE FARSAKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinAtatürk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NACİ OKÇU
- Türkiye Türkçesi ninnilerinin linguistik poetikası ve sınırdaş alanlarla etkileşimi
Linguistic poetics of Turkish languages of Turkey and their relationship with bordering areas
ELİF KUYUMCU
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZİM YETİŞ
- Türk halk edebiyatında turna motifli türküler
Ballads which hace crane motifs in the Turk folk literature
İNAN SELVİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KADİR GÜLER