Ergenlerde akran zorbalığının öz şefkat ve prososyal davranış açısından yordanması
Prediction of peer bullying in adolescents in terms of self compassion and prosocial behavior
- Tez No: 965191
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE SİBEL BİÇER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Bu araştırmanın amacı, ergen bireylerde akran zorbalığı davranışlarının öz şefkat ve prososyal davranış düzeyleriyle olan ilişkisini incelemek ve bu psikososyal değişkenlerin zorbalık ve mağduriyet üzerindeki yordayıcı etkisini belirlemektir. Çalışma, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Denizli ili Merkezefendi ilçesindeki resmi ve özel liselerde öğrenim gören 455 ergen birey ile yürütülmüştür. Araştırmada, Öz-Şefkat Ölçeği Kısa Formu, Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu ve Ergen Prososyallik Ölçeği kullanılmış; veriler SPSS 25 programı ile analiz edilmiştir. Analizler sonucunda, öz şefkat ile akran zorbalığı ve mağduriyet arasında negatif yönde; prososyal davranış ile zorbalık arasında ise yine negatif yönde anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Bununla birlikte, öz şefkatin hem zorbalık hem de mağduriyet düzeylerini anlamlı biçimde yordadığı; prososyal davranışların ise yalnızca zorbalık üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu bulunmuştur. Demografik değişkenlere göre yapılan analizlerde ise cinsiyet, sınıf düzeyi, ebeveyn tutumu, aile gelir düzeyi ve akademik başarı algısının bazı değişkenler üzerinde anlamlı farklılıklar yarattığı tespit edilmiştir. Özellikle demokratik ebeveyn tutumunun, düşük zorbalık ve mağduriyet düzeyleriyle ilişkili olduğu belirlenmiştir. Araştırma bulguları, ergenlik döneminde yaşanan zorbalık ve mağduriyet yaşantılarının yalnızca bireysel psikolojik özelliklerle değil, aynı zamanda bağlamsal ve sosyal faktörlerle birlikte değerlendirilmesi gerektiğine işaret etmektedir. Bu çalışma, literatürde sınırlı sayıda yer alan öz şefkat ve prososyal davranışın birlikte ele alındığı modellerden biri olması açısından önem arz etmekte; ergenlere yönelik önleyici ruh sağlığı çalışmalarına katkı sağlayabilecek nitelikte özgün bulgular sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the predictive role of self-compassion and prosocial behavior on peer bullying behaviors among adolescents, and to investigate the relationship between these psychosocial variables and both bullying and victimization. The study was conducted with 455 adolescents enrolled in public and private high schools in the Merkezefendi district of Denizli province during the 2024–2025 academic year. Data were collected using the Self-Compassion Scale–Short Form, Peer Bullying Identification Scale (Adolescent Form), and Adolescent Prosociality Scale, and were analyzed using SPSS 25 software. The results revealed significant negative correlations between self-compassion and both bullying and victimization, as well as between prosocial behavior and bullying. Furthermore, self-compassion significantly predicted both bullying and victimization levels, while prosocial behavior was a significant predictor of bullying only. Demographic analyses showed that gender, grade level, perceived parental attitudes, family income level, and perceived academic success created significant differences in certain variables. Notably, adolescents perceiving their parents as democratic demonstrated lower levels of bullying and victimization. These findings emphasize the importance of evaluating bullying and victimization experiences during adolescence not solely through individual psychological traits, but also within a broader contextual and social framework. This study contributes to the limited literature that simultaneously addresses self-compassion and prosocial behavior, and offers valuable insights for preventive mental health interventions targeting adolescents.
Benzer Tezler
- Ergenlerde akran zorbalığının yordayıcıları olarak bağlanma stilleri ve öz-kontrol
Attachment styles and self-control as predictors of peer bullying in adolescents
İLKAY TURGUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP ŞİMŞİR GÖKALP
- Ergenlerde öz-denetim becerileri ve sosyal duygusal öğrenme becerilerinin akran zorbalığı eğilimi ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between self-regulation skills and social-emotional learning skills with peer bullying tendencies in adolescents
CANSU KIZIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞİN SATAN
- Sosyal fobi tanısı alan ergenlerde akran zorbalığı ve ilişkili özelliklerin incelenmesi
Investigation of peer bullying and related characteristics in adolescents who have social phobia
YUSUF AY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Psikiyatriİstanbul ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEHİYE ALYANAK
- Ergenlerde akran zorbalığı ile başa çıkma stratejileriyle bilişsel çarpıtmalar ve öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between cognitive distortions and self-regulation in relation to coping strategies with bullying in adolescents
FURKAN KAŞIKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL SEÇER
- Ortaokul öğrencilerinde öz düzenleme temelli akran zorbalığı önleme programının etkisi
The effectiveness of a self-regulation based anti-bullying program for middle school students
NAZLI RENKLİÇAĞLAYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL HAMARTA