Eski Mezopotamya mitolojisi ile Kur'an kıssaları arasındaki paralel motiflerin karşılaştırılması
Comparison of parallel motifs between ancient Mesopotamian mythology and Quranic stories
- Tez No: 965392
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ CABİR OSMANLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Araştırmamız eski Mezopotamya Mitolojisindeki mitsel hikayelerle Kur'an'da anlatılan bir kısım Peygamber kıssaları arasındaki benzerliklerin karşılaştırılmasından oluşmaktadır. Eski Mezopotamya tarihi ve mitolojisi Sümer, Akad, Babil ve Asur uygarlıklarından oluşmaktadır. Bu toplumların düşünce dünyasının temelerinden biri olan evrenin ve insanın yaratılışı, öteki dünya inancı ve bazı mitsel hikayeler, Kur'an'da anlatılan kıssalarla benzer motifler içermektedir. Çalışmamızda öncelikle Mezopotamya tarihi ve mitolojisi ele alınmış, ardından insanın ve evrenin yaratılışı , Hz. Adem'in Cennetten çıkarılma kıssası Sümer mitolojisindeki“Enki ve Ninhursag'ın Su İşleri”miti ile karşılaştırılmış, ayrıca Cennet ve Cehennem inancı, Kur'an'daki ilgili anlatılarla karşılaştırılarak benzer motifler üzerinde değerlendirilmiştir. Mezopotamya mitolojisinde anlatılan Tufan felaketi ise Kur'an'daki Nuh Tufanı kıssası ile karşılaştırılarak benzer unsurlara değinilmiştir. Ayrıca Akad Kralı Sargon'un doğduktan sonra bir sepete konularak nehre bırakılma hikayesi ile Kur'an'da anlatılan Hz. Musa'nın kıssasının benzer yönleri ele alınmıştır. Asur mitolojisinde yarı insan yarı balık biçiminde tasvir edilen, denizden çıktıktan sonra insanlara bilgeliği öğreten Oannes ile Kur'an'da balığın karnından kurtulan Hz. Yunus'un inananları doğru yola iletme çabaları arasındaki parallelikler karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Aynı zamanda iki olayın figürleri olan Oannes ve Yunus isimleri arasındaki dilsel benzerlikler ele alımıştır. Son olarak ise Sümer mitolojisindeki '“Acı Çeken Adam”ın ya da“İnsan ve Tanrı”şiirinde anlatılan talihsizliklere uğrayan ve Tanrı'ya yalvararak bu beladan kurtulan kişinin hikayesi ile Kur'an'daki Hz. Eyüp'ün sabırla imtihanı kıssası arasındaki benzer motifler ele alınmıştır. Mezopotamya mitolojisi ile Kur'an kıssaları arasında evren ve insanın yaratılışı, Cennet ve Cehennemin yanı sıra Hz. Adem, Hz. Nuh. Hz. Musa, Hz. Yunus ve Hz. Eyüp'ün kıssalarının tematik, nesnel ve yapısal benzerlikleri Kur'an Tefsirleri ile ilgili yerli ve yabancı kaynaklardaki bilgilerden araştırılarak temellendirilmeye çalışılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Hz. Adem, Hz. Eyüp, Hz Musa, Hz. Nuh, Hz. Yunus, Kur'an Kıssaları, Mezopotamya Mitolojisi,
Özet (Çeviri)
Our research consists of a comparative study between mythical stories found in ancient Mesopotamian mythology and certain prophetic narratives recounted in the Qur'an. The history and mythology of ancient Mesopotamia are composed of the Sumerian, Akkadian, Babylonian, and Assyrian civilizations. Fundamental aspects of these societies' worldviews—such as the creation of the universe and humankind, belief in the afterlife, and certain mythical narratives— contain motifs that are similar to those found in the Qur'anic stories.In our study, we first examine Mesopotamian history and mythology, followed by a comparison of the creation of the universe and humankind and the story of Adam's expulsion from Paradise with the Sumerian myth“Enki and Ninhursag's Water Works.”Additionally, the beliefs in Heaven and Hell are analyzed by comparing them with relevant Qur'anic narratives, focusing on similar motifs. The flood catastrophe described in Mesopotamian mythology is compared with the story of Noah's Flood in the Qur'an, highlighting common elements. Similarly, the tale of Akkadian King Sargon, who was placed in a basket and set adrift on a river after birth, is compared with the story of Prophet Moses in the Qur'an, focusing on shared narrative features. In Assyrian mythology, the figure of Oannes, depicted as half-human and half-fish, who emerged from the sea to teach wisdom to mankind, is evaluated alongside the story of Prophet Jonah, who was delivered from the belly of a fish and sought to guide his people to the right path. Parallels between their missions and a linguistic comparison of the names“Oannes”and“Yunus”are also discussed. Lastly, the Sumerian myth of“The Suffering Man”or the poem“Man and His God,”which tells the story of a man afflicted by misfortune who prays to the gods for relief, is compared to the Qur'anic account of Prophet Job's trial and his patient endurance. Through this study, thematic, objective, and structural similarities between the Mesopotamian myths and Qur'anic narratives—particularly those concerning the creation of the universe and humanity, the concepts of Heaven and Hell, and the stories of Prophets Adam, Noah, Moses, Jonah, and Job—have been examined using both local and international sources from Qur'anic exegesis literature. KEYWORDS: Adam, Job, Jonah, Mesopotamian Mythology, Moses, Noah, Qur'anic Stories.
Benzer Tezler
- Babillerin dini tarihi
Religious history of the Babylonists
AYŞE TÜRKMEN KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKilis 7 Aralık ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ALTUNCU
- Orta Tunç Çağı'ndan Roma dönemine Anadolu müzik kültürünün analizi
From The Middle Bronze Age to the Roman period, analysis of music culture of Anatolia
CENK CELASİN
- Yeni kazılar ışığında MÖ 3. binyıl'ın sonunda ve MÖ 2. binyıl'ın başında Kültepe mühür ve mühür baskıları
Kültepe seal and seal impressions at the end of the 3rd millennium BC and early 2nd millennium BC in the light of new excavations
GÜZEL ÖZTÜRK
- Eski Mezopotamya ve Anadolu toplumlarında kutsal meyveler
Sacred fruits in Old Mesopotamian and Anatolian societies
MELTEM IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SUZAN AKKUŞ MUTLU