Baumgarten'ın Metafizik isimli eserinin Kant'ın Saf Aklın Eleştirisi'ne etkileri
The influence of Baumgarten's Metaphysica on Kant's Critique of Pure Reason
- Tez No: 965810
- Danışmanlar: PROF. DR. KAAN HARUN ÖKTEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 217
Özet
Bu çalışma, Immanuel Kant'ın 1781 tarihli Saf Aklın Eleştirisi eserinin ortaya çıkış sürecini, dönemin düşünce atmosferi ve Kant'ın ders kitabı olarak okuttuğu Alexander Baumgarten'ın Metaphysica adlı eseri üzerinden yeniden kurgulamayı amaçlamaktadır. Bu eserde vurgulanmak istenen Kant'ın Saf Aklın Eleştirisi'nin öne çıkan özelliği, Baumgarten'ın Metaphysica üzerindeki eleştirel etkileşimler yoluyla yalnızca o geleneği sürdüren değil, aynı zamanda onu dönüştüren ve felsefede yeni bir paradigma oluşturan devrimci bir kopuş niteliği taşımasıdır. Metaphysica ile ilişkisi bağlamında incelenen Saf Aklın Eleştirisi felsefe tarihi içinde hem sürekliliği hem de kopuşu bir arada sunan özgün bir başyapıt olarak ele alınmıştır. Araştırmanın ilk adımı, Metaphysica'nın dördüncü baskısında yer alan ve Saf Aklın Eleştirisi'nin ilk kaydı olarak değerlendirilen 1772/73 yıllarına tarihlendirilen Kant'a ait el yazısı notların da aralarında bulunduğu el yazıları ile, bu erken süreçte iki metin arasındaki kavramsal etkileşimi izlemektir. İkinci adımda ise Kant'ın eleştirel felsefesini şekillendiren konular Baumgarten'ın metafiziğiyle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırmada ağırlıklı olarak literatür taraması ve metin incelemesi yöntemleri benimsenmiş; Kant ve Baumgarten'ın orijinallerine ek olarak çağdaş felsefî aktörlerin çalışmaları değerlendirilmiş, kavramsal haritalama tekniğiyle sistematik karşılaştırmalar yapılmıştır. Elde edilen bulgular, Baumgarten'ın metafiziğinin sunduğu çerçevenin Kant tarafından nasıl eleştirel bir zemine taşındığını ve dönüştürüldüğünü ortaya koymaktadır. Bu tez, Baumgarten'ın Metaphysica'sının ontoloji bölümünü ve Kant'ın bu bölüm boyunca kitap üzerine aldığı notlarını ilk kez Türkçe felsefe literatürüne kazandırarak, Kant araştırmaları için doğrudan başvurulabilecek yeni bir kaynak oluşturmuştur. Böylece erken modern metafizik geleneğinin iki önemli temsilcisi arasındaki düşünsel köprü, hem kavramsal hem de yöntemsel açıdan özgün bir katkı sunacak biçimde belgelenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to reconstruct the genesis of Immanuel Kant's 1781 work Critique of Pure Reason through the intellectual milieu of its time and, in particular, via Alexander Baumgarten's Metaphysica, which Kant employed as a textbook. The central thesis advanced here is that Kant's Critique of Pure Reason, through critical engagement with Baumgarten's Metaphysica, represents not merely a continuation of that tradition, but a radical rupture that transforms it and establishes a new paradigm in philosophy. Within this framework, the Critique is treated as a unique masterpiece that simultaneously embodies both continuity and rupture in the history of philosophy. The first phase of this thesis traces the conceptual interplay between the two texts, including examination of Kant's autograph notes—dated from 1772/73 and preserved in the fourth edition of Metaphysica—which are regarded as the earliest record of the main argument in the Critique of Pure Reason. The second phase involves a comparative analysis of the key concepts shaping Kant's critical philosophy in relation to Baumgarten's metaphysics. Methodologically, the study relies principally on literature review and close textual analysis, supplemented by relevant contemporary scholarship and systematic concept mapping. The findings reveal how Kant appropriated and then reoriented the ontological framework offered by Baumgarten's metaphysics on a critical foundation. By presenting, for the first time in Turkish philosophical literature, a Turkish-language edition of the ontological section of Baumgarten's Metaphysica together with Kant's 1772/73 autograph notes on that section, this thesis furnishes Kant scholarship with newly accessible primary materials. In so doing, it documents an original contribution—both conceptual and methodological—to the dialogical bridge between two leading representatives of the early modern metaphysical tradition.
Benzer Tezler
- Estetikte iki modern görüş: Benedetto Croce ve Frank Sibley'de bir kavram olarak güzellik
Two modern views in aesthetics: Beauty as a concept in Benedetto Croce and Frank Sibley
ALPER ELVAN POLAT
Doktora
Türkçe
2024
FelsefeBursa Uludağ ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR ÇÜÇEN
DOÇ. DR. CANER ÇİÇEKDAĞI
- Rancière'in estetik anlayışı üzerine bir inceleme
A study on Rancière's sense of aesthetic
SELDA BIÇAK
- Çirkinin estetiği ve Ahmet Hâşim şiirlerinin çirkinin estetiği bakımından incelenmesi
Aesthetics of the ugly and analysis of Ahmet Haşim's poems in terms of the aesthetics of the ugly
KERİM KARAYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
FelsefeBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALUK ÖNER
- A. G. Baumgarten'da duyusal bilginin bilimi olarak estetik
A. G. Baumgarten?s aesthetics as the science of sensitive cognition
NESRİN ATASOY SINMAZ