Öğretmenlerin yapay zeka farkındalık düzeyleri: Trabzon örneği
Teachers' artificial intelligence awareness levels: Trabzon example
- Tez No: 967030
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN KARAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, Trabzon ilinde görev yapan öğretmenlerin Yapay Zeka Farkındalık düzeylerini tespit etmek ve bu doğrultuda öneriler geliştirmektir. Araştırma kapsamında öğretmenlerin, cinsiyet, yaş, meslekte çalışma süresi, eğitim durumları, branşları ve görev yeri değişkenlerine göre Yapay zeka farkındalık düzeyleri incelenmiştir. Çalışmanın evrenini Trabzon ili oluşturmaktadır. Araştırmanın hedef kitlesi ise Trabzon ilinde görev yapan ilkokul ve ortartaokul öğretmenleri ile sınırlıdır. Bu çalışma, değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişkisel tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir. Gerekli denek sayısı yapılan hesaplama sonucunda 361 kişi olarak belirlenmiştir; ancak anket uygulamaları sırasında geçersiz yanıtların oluşma olasılığı dikkate alınarak veri toplama sürecine toplam 519 öğretmen dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri, Google Forms üzerinden çevrim içi ortamda toplanmıştır. Elde edilen verilere göre, 24-30 yaş grubundaki katılımcılar tüm alt boyutlar ve toplam öz-yeterlilik puanında diğer yaş gruplarına kıyasla anlamlı düzeyde daha yüksektir. Ayrıca İlişkilendirebilme boyutu açısından değerlendirildiğinde 31-40 yaş grubu da daha ileri yaş gruplarına göre daha yüksek puan almıştır. Öğretmenlerin mesleki deneyim süreleri, puanları anlamlı şekilde etkilerken, 1-5 yıl deneyimli öğretmenler teknolojiye daha yatkın olarak yüksek farkındalık göstermektedir. Buna karşın, 11-20 yıl arası deneyime sahip öğretmenlerin bazı boyutlardaki düşük puanları, geleneksel yaklaşımları sürdürmeleriyle ilişkilendirilebilir. Uygulama Bilgisi, İlişkilendirebilme, Teorik Bilgi, Öğretmenlerin Yapay Zeka Farkındalık Düzeyi Ölçeği alt boyutlarında, lisansüstü eğitim almış katılımcılar, lisans mezunlarına kıyasla anlamlı düzeyde daha yüksek puanlara sahiptir. Öğretmenlerin branşlarına göre öz-yeterlilik düzeylerinin anlamlı biçimde farklılaştığı, bu bağlamda Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin tüm alt boyutlar ve toplam puanda diğer branşlara kıyasla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek puanlar elde ettiği ortaya konmuştur. Öğretmenlerin Yapay Zeka Farkındalık Düzeylerinin artırılması için, hizmet içi eğitim programlarının uygulanması, branşlara özgü yapay zeka entegrasyon rehberleri hazırlanması, özellikle kırsal kesimde görev yapan öğretmenlere dijital pedagojik destek sağlanması ve teknolojiye erişim imkanlarının artırılması gerekli görülmektedir.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this study is to determine the Artificial Intelligence (AI) Awareness levels of teachers working in Trabzon province and to develop recommendations accordingly. Within the scope of the research, teachers' AI awareness levels were examined based on variables such as gender, age, years of professional experience, educational background, subject area, and workplace location. The population of the study consists of the Trabzon province. The target sample is limited to primary and secondary school teachers working in Trabzon. This study employed a relational screening model, one of the quantitative research methods. The required sample size was calculated as 361 participants; however, considering the possibility of invalid responses during the survey process, data collection included a total of 519 teachers. Data were collected online via Google Forms. According to the results, participants aged 24-30 scored significantly higher than other age groups in all sub-dimensions and the total self-efficacy score. Additionally, in terms of the Relatability dimension, the 31-40 age group also scored higher compared to older groups. Teachers' years of professional experience significantly affected their scores, with those having 1-5 years of experience demonstrating higher AI awareness, likely due to their greater familiarity with technology. Conversely, teachers with 11-20 years of experience scored lower in some dimensions, which may be related to their continued use of traditional approaches in their professional practice. Participants with postgraduate education obtained significantly higher scores than those with only undergraduate degrees in the Application Knowledge, Relatability, Theoretical Knowledge sub-dimensions, and overall AI Awareness Scale. Significant differences were also found in self-efficacy levels according to teachers' subject areas, with Information Technology teachers scoring significantly higher than those from other branches across all sub-dimensions and total scores. To enhance teachers' AI awareness levels, it is deemed necessary to implement in-service training programs, prepare subject-specific AI integration guides, provide digital pedagogical support especially for teachers working in rural areas, and increase their access to technology.
Benzer Tezler
- Öğretmenlerin yapay zekâ farkındalık düzeyleri ile yapay zekâ kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between teachers' artificial intelligence awareness levels and artificial intelligence anxiety levels
BANU AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. H. SOMUNCUOĞLU ÖZERBAŞ
- Eğitimde dijitalleşme ve yapay zeka kullanımı: Öğretmenlerin dijital yeterlikleri ile yapay zeka farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Digitalization in education and the use of artificial intelligence: An examination of the relationship between teachers' digital competencies and their awareness levels of artificial intelligence
KADİR ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEYHAN ZABUN
- Öğretmenlerin yapay zekâ farkındalığı ile bilgisayarca düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
An examination of teachers' artificial intelligence awareness and computational thinking skills in terms of various variables
MUHAMMET REMZİ KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimMardin Artuklu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İDRİS GÖKSU
- K-12 teachers' awareness and perceptions of artificial intelligence in education
K-12 öğretmenlerinin yapay zekaya yönelik farkındalıkları ve algıları
ŞÜKRİYE SENGER
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ SAMUR
- Öğretmen ve öğretmen adaylarının yapay zekâ farkındalıkları ile yapay zekâ okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi
Determining the artificial intelligence awareness and artificial intelligence literacy levels of teachers and teacher candidates
TAHA ÇAĞRI UÇARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP TURAN