Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarının kültürel unsurlar bağlamında incelenmesi
An analysis of middle school social studies textbooks in the context of cultural elements
- Tez No: 967129
- Danışmanlar: PROF. DR. EBRU GENÇTÜRK GÜVEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 206
Özet
Kültür, toplumların kimliğini oluşturan maddi ve manevi unsurların bütünüdür ve bireylerin yaşamlarıyla iç içedir. Bu değerlerin korunması ve gelecek nesillere aktarılması eğitim kurumları aracılığıyla gerçekleşir ve bu süreçte okullar ile ders kitapları önemli bir rol oynar. Özellikle Sosyal Bilgiler ders kitapları, öğrencilerin toplumsallaşmasını, kültürel mirası tanımasını ve milli bilinç kazanmasını sağlayan içerikler barındırmalıdır. Ders kitaplarında kültürel unsurların ne ölçüde ve nasıl yer aldığı, eğitim süreçlerinin etkinliği ve kültürel aktarımın sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla ders kitapların kültür aktarımında yeterli olması gerekmektedir. Bu araştırmada 2024-2025 eğitim-öğretim yılında okutulan ortaokul Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki kültürel temsiller incelenmiştir. Ders kitapları oluşturulan kültürel unsurlar tablosuna göre incelenmiştir. Bu kültürel tablo ulusal ve uluslararası alanyazın taranarak oluşturulmuştur. Kültürel unsurların sınıflandırılmasında en çok kullanılan kültürel kategoriler ve kodlar incelenmiş (Tomalin & Stempleski, 1993; Moran, 2001; Yuen, 2011; Razi, 2012) ve yeni bir tablo ortaya konulmuştur. Veriler nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Bu analiz ders kitaplarının metinler, etkinlikler, görseller ve ölçme değerlendirme bölümleri dikkate alınarak yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, kültürel temsillere en yoğun şekilde 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında yer verildiği belirlenmiştir. Kategorik düzeyde ise en fazla kültürel temsile“ürünler”kategorisinde rastlanmıştır. Bu kategori içerisinde ise özellikle“mimari”kodunda kültürel temsillerin en yoğun şekilde bulunduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Culture is the entirety of tangible and intangible elements that constitute the identity of societies and is intertwined with individuals' lives. The preservation of these values and their transmission to future generations are achieved through educational institutions, with schools and textbooks playing a significant role in this process. In particular, Social Studies textbooks should include content that facilitates students' socialization, recognition of cultural heritage, and development of national consciousness. The extent and manner in which cultural elements are presented in textbooks are crucial for the effectiveness of educational processes and the sustainability of cultural transmission. Therefore, textbooks must be sufficient in conveying cultural knowledge. This study examines the cultural representations in middle school Social Studies textbooks used in the 2024–2025 academic year. The textbooks were analyzed based on a table of cultural elements created through a review of national and international literature. The most commonly used cultural categories and codes in literature were reviewed (Tomalin & Stempleski, 1993; Moran, 2001; Yuen, 2011; Razi, 2012), and a new table was developed. Data were analyzed using the qualitative research method of document analysis. The analysis considered the texts, activities, visuals, and assessment sections of the textbooks. As a result of the analyses, it was found that the 6th grade Social Studies textbook included the highest number of cultural representations. At the categorical level, the most frequent cultural representations were found under the“products”category, with the“architecture”code being the most prominent within this category.
Benzer Tezler
- Ortaokul temel ders kitaplarının eğitsel ve grafiksel açıdan değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
AYŞE DÜNDAR
- Ortaokul 5. sınıf eski ve yeni sosyal bilgiler ders kitaplarının kültürel miras unsurları açısından değerlendirilmesi
Evaluation of old and new social studies textbooks for 5th grade secondary school in terms of cultural heritage elements
NADİR YAGAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAksaray ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN OKUMUŞ
- 5.sınıf sosyal bilgiler ders kitabının türk kültür değerleri açısından incelenmesi
Examination of the 5th grade social studies textbook in terms of turkish cultural values
ADNAN AKIN TOSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiSosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MEYDAN
- 6.sınıf sosyal bilgiler ders kitabında önerilen edebi ürünlerin öğrenme alanlarında yer alan değerler açısından incelenmesi
Examination of literary works suggested in 6th grade social studies coursebook in terms of values in learning domains
AYŞE KAPAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FADİME SEÇGİN
- Die wirkung der pragmalinguistik auf den daf unterricht
Edimbilimin Almanca yabancı dil dersine etkisi
HATİCE KOÇ
Yüksek Lisans
Almanca
2022
Alman Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN YILMAZ