Kırgızca 'iyelik, aitlik' kategorisinin işlevsel-anlamsal alanı
Functional-semantic field of the meaning of possessiveness in the Kyrgyz language
- Tez No: 967656
- Danışmanlar: PROF. DR. BURUL SAGINBAYEVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Belirtilmemiş.
- Anahtar Kelimeler: language, functional grammar, functional-semantic field, category of possession, semantics
- Yıl: 2025
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Бул диссертациялык иш кыргыз тилинде таандык категориясын функционалдык грамматиканын алкагында изилдөөгө арналат. Эмгектин негизги максаты тил илиминде тилдик бирдиктерди түзүлүшүнөн маанисине карата изилдеген салттуу грамматикадан айырмаланып, аларды маанисинен түзүлүшүнө карата изилдеген функционалдык грамматика теориясынын негизинде кыргыз тилиндеги таандык категориясын терең изилдөө болуп саналат. Таандык категориясы жалпы дүйнө тилдерине мүнөздүү универсалдуу категориялардын бири. Андыктан дүйнө тилдеринде таандык маанини туюндурууда ар кандай каражаттар колдонулат. Изилдөөнүн алкагында кыргыз тилинде таандык маанинин табиятын ачып берүү, семантикасын аныктоо менен бирге анын тилдин ар кандай денгээлине (морфологиялык, синтаксистик, лексикалык, семантикалык) таандык каражаттар аркылуу туюндуруу жолдору аныкталды. Бул илимий эмгек киришүү, үч бөлүм жана корутундудан турат. Киришүү бөлүмүндө изилдөөнүн максаты, изилдөө объектиси, теманын актуалдуулугу, колдонулган илимий изилдөө ыкмалары тууралуу маалымат берилет. Биринчи бөлүм изилдөөнүн теориялык негизин түзгөн функционалдык грамматика жана таандык категориясынын жалпы мүнөздөмөсү тууралуу теориялык маалыматтарды камтыйт. Бул бөлүмдө диссертациялык иштин темасына байланыштуу изилдөө жүргүзгөн окумуштуулардын пикирлери изилденип, алардын салыштырмалуу анализи жүргүзүлөт. Диссертациялык иштин экинчи бөлүмүндө изилдөөнүн алкагында колдонулган илимий методдор, жалпы илимий методдор, функционалдык грамматикада колдонулган ыкмалар жана функционалдык-семантикалык алкак методу иликтенди. Эмгектин үчүнчү бөлүмүндө таандык маанини чагылдырган каражаттарды морфологиялык, синтаксистик жана семантикалык жактан классификациялоо жүргүзүлдү. Мында таандык маанини туюндурган таандык мүчөлөрдүн түрк тилдеринде жалпы өнүгүү этаптары чагылдырылды. Ачкыч сөздөр: тил, функционалдык грамматика, функционалдык-семантикалык алкак, таандык категориясы, семантика.
Özet (Çeviri)
This dissertation is devoted to the study of the category of possession in the Kyrgyz language within the framework of functional grammar. The primary objective of the research is to conduct an in-depth analysis of the possession category, based on the principles of functional grammar, which—unlike traditional grammar—examines linguistic units from meaning to form. The category of possession is considered a universal linguistic phenomenon present across the world's languages. Accordingly, different languages employ various linguistic means to express possessive relations. This study aims to reveal the nature of possessive meaning in the Kyrgyz language, define its semantic features, and identify the linguistic levels (morphological, syntactic, lexical, semantic) through which it is expressed. The dissertation consists of an introduction, three main chapters, and a conclusion. The Introduction outlines the aim and object of the study, the relevance of the topic, and the research methods employed. Chapter One presents the theoretical foundations of the study, focusing on functional grammar and the general characteristics of the category of possession. This chapter also includes a comparative analysis of scholarly perspectives on the subject. Chapter two examines the research methodology, including both general scientific methods and those specific to functional grammar, particularly the method of functional-semantic field analysis. Chapter three provides a classification of linguistic means that express possessive meaning from morphological, syntactic, and semantic perspectives. The main objective of this chapter is to construct the functional-semantic field of possessive expressions in the Kyrgyz language. The conclusion summarizes the analytical findings and the main results of the study.
Benzer Tezler
- Манас» эпосундагы жаныбарлардын кѳркѳм чагылдырылышы жана тотемдик белгилери
Manas destanındaki hayvanların sanatsal tasviri ve totemik imgeleri
ZARİNA KULBARAKOVA
Doktora
Kırgızca
2017
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAEVA
- Türkçe-Kırgızca kalıp sözlerin psikolojik ve kültürel boyutunun incelenmesi
The investigation of psychological and cultural dimension of Kyrgyz Turkish stereotype words and their place in education
TURAN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. KADİYAN BOOBEKOVA
- Sokağa yansımış iş yeri isimleri: Bişkek ulaşım ana arterlerine yönelik ideolojik ve analitik bir çözümleme
Workplaces's names which are reflected in the streets: Analytical and ideology analysis toward Bishkek transportation main artery
NİYAZİ AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
İletişim BilimleriKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM KAYA
- Оксид Наноматериалдарды Медицинада Колдонуу
Oksit Nanomateryallerin Tıpta Kullanımı
MEERIMGÜL RAVŞANBEKOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2024
Kimya MühendisliğiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMIL ÖMÜRZAK UULU
- Metarhızıum spp. энтомопатогендик козу карындарынын биоинсектициддик, биофунгициддик жана биостимулятордук касиеттерин изилдөө
Metarhızıum spp. entomopatojenikmantarlarının biyoinsektisidal,biyofungisidal ve biyostimülatörözelliklerinin incelenmesi
SAGINIÇ TÖLÖNBEK KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2024
ZiraatKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TİNATİN DÖÖLÖTKELDIEVA