Küreselleşme ve esnek yönetim: Değişen iş organizasyonları üzerine bir inceleme
Globalization and flexible management: A study on changing work organizations
- Tez No: 125243
- Danışmanlar: PROF.DR. ÜLGEN OSKAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 354
Özet
ÖZET Ekonomik, politik ve kültürel boyutlarıyla küreselleşme, günümüz toplumlarını etkisi altına almaktadır. İletişim ve ulaşım alanında yaşanan hızlı teknolojik gelişmeler, üretim, yatırım ve ticaretin ulus-ötesi hareketliliğini çok boyutlu bir hale getirmiştir. Ekonomik küreselleşme ve teknolojik gelişmeler, işletmelerin yeni üretim ve organizasyon modellerini benimseyerek bir yeniden yapılanma süreci içine girmelerinde etkili olmuştur. Çünkü yeni dönem, değişen talep yapısı ve piyasa koşullarıyla birlikte farklı bir üretim paradigması ve sermaye birikim rejimine geçişi temsil etmektedir. Yeni üretim biçimi 'post-fordist üretim', 'tam-zamanlı üretim' ya da 'esnek üretim' olarak adlandırılabilmektedir. Sembolü esneklik olan bu üretim tarzı, kitle üretimine dayalı fordist/taylorist sisteme göre daha esnek ve yalın tarzdaki bir üretim biçimini ifade etmektedir. Son on yıldır ülkemizde de popüler olan Toplam Kalite Yönetimi, esnek üretim biçiminin örgütsel çatısı sayılabilir. TKY'nin işgörenleri ilgilendiren birçok unsuru söz konusudur. TKY organizasyonlarında, işgörenlerin fonksiyonel esnekliğinin onların vasıf ve beceri düzeylerinin artışına katkıda bulunduğu belirtilmektedir. TKY'nin işgören katılımı, yetkilendirme, işgörenlere otonomi ve takdir yetkisi verme gibi uygulamalarıyla işletmelerde demokratik ve hümanist bir iş ortamı yarattığı ileri sürülmektedir. Bu çalışmadaki amacımız; esneklik, yeni teknolojiler ve tipik TKY uygulamalarının işgörenler üzerindeki etkilerini eleştirel bir perspektiften harekede değerlendirmektir. Bu çerçevede tekstil sektöründen seçtiğimiz bir firmada, işgörenler ve yöneticilerden oluşturduğumuz iki farklı örneklem grubuyla yüz yüze görüşmeler gerçekleştirdik. Görüşmelere ek olarak firma içinde yapılan katılımlı gözlem ile muhtelif firma dokümanlarının incelenmesi, araştırmamızın tamamlayıcı tekniklerini oluşturmuştur. Bu araştırmadan elde edilen bulgulara göre; işgörenlerin fonksiyonel esnekliği, vasıf düzeyini geliştirici yönde sistematik bir iş rotasyonundan daha ziyade basit bir iş genişletme sürecine yol açan görev noktalarının değişimini temsil etmektedir. Firmada yeni teknolojilerin kullanımı, işgörenlerin yaptıkları işin niteliğinde, vasıf düzeylerini yükseltici yönde bir dönüşüme yol açmamaktadır. İşgörenler fordist dönemden kalan'makine hizmetkârı' konumlarım sürdürmektedirler. Yeni-bilgisayar bazlı teknoloji esas olarak, hataları minimize etmek, kaliteli üretim yapmak ve verimliliği arttırmak için kullanılmaktadır. Ayrıca üretim sürecinin etkin gözetimini sağlayan bilgisayarlı teknoloji, kontrolün merkezîleşmesine katkıda bulunmaktadır. Firmadaki tipik TKY uygulamaları olan öneri sistemi ve kalite çemberleri, görüntüsel bir katılım sağlamaktadır. Bağlamı ve sınırlan yönetim tararından belirlenen katılım, sınırlı bir alanda gerçekleşmektedir. Firmaya ilişkin stratejik konulardan soyutlanmış olan katılım; gündelik, görev-odaklı ve ufak çaplı iyileştirmeleri içeren operasyonel konularla bütünleşmiştir. İşgörenlerin verdikleri öneriler, onların icat ve deneycilik yeteneklerini harekete geçirici nitelikte, 'kalitenin arttırılmasına, üretim maliyetlerinin düşürülmesine ve verimliliğin geliştirilmesine katılma' anlamına gelmektedir. Bu biçimiyle katılım, endüstriyel demokrasiden daha ziyade teknik rasyonalitenin güçlenmesini temin etmektedir. Çemberler ise işgörenlerin stratejik konulardaki karar-alma sürecine, yani yönetime gerçek anlamda katılımlarını sağlayan bir mekanizma durumunda değildir. İşgörenler ise katılımın bu biçimini sorgulamak yerine 'sessizce kabullenmek' tavrını benimsemektedirler. Bu firmada kalite çemberlerinin, sendikaların rolünü zayıflatarak onun yerini alma olasılıklarını güçlendiren kanıtlara rastlanmamıştır.
Özet (Çeviri)
SUMMARY With its economical, political and cultural dimensions, globalization increasingly affects all societies. The rapid technological developments of communication and transportation have made the transnational mobility of production, investment and trade a multi-dimensional issue. Economic globalization and technological developments have been effective in the initiation of a process of restructuring in firms by adopting new models for production and organization. Because the new era represents a transition to a different production paradigm and a regime of capital accumulation with its changing structure of demand and market conditions. The new type of production may be called as 'post-fordist production', 'just-in-time' or 'flexible production'. This type of production, whose keyword is flexibility, means a more flexible and lean type of production than the fordist/taylorist system, which depends on mass production. Total Quality Management (TQM), which has also been popular in the last decade in our country, may be considered the organizational framework of flexible type of production. Many elements of TQM concern the employees. It is stated that in TQM organizations the functional flexibility of employees contributes to the improvement of their skill and talent. It is also claimed that a more democratic and humanist workplace is created by elements like employee involvement, employee empowerment and the rise in autonomy and the discretionary power. Our aim in this study is to evaluate, in a critical manner, the impact of flexibility, new technologies and typical TQM practices on the employees. Within this context, in a firm of the textile industry we chose, we made interviews with two different sample groups, one consisting of employees and the other of managers. In addition to the interviews, participatory observations in the workplace and examinations of various firm documents have formed our complementary techniques. According to the data collected from this study, the functional flexibility of employees represents a shift in working points which leads to a simple job enlargement process rather than a skill enhancing systematic job rotation. The use of new technologies in the workplace does not convert the content of work to make employeeslearn new functions. Employees continue their position as 'slaves of machines', which is peculiar to the fordist era. The new computer-based technology, above all, is used to minimize defects make quality production and raise production capacity. Besides computer technology, which provides an efficient monitoring of the production process, contributes to the centralization of control. Proposal system and quality circles, which are the typical TQM practices of the firm, provides a visual involvement Involvement whose content and limits are determined by the management appears in a limited field. Involvement that is isolated from strategic aspects concerning the firm covers operational issues including daily, task-based and small- scale improvements. The empolyees' proposals that stimulating their innovative and experimental skills mean involving in the raise of quality, reducing production costs and improving productivity. This kind of involvement puts the strengthening of technical rationality first rather than industrial democracy. And the circles are by no means a mechanism for providing employees' real involvement in the process of decision-making in strategic issues or more clearly their involvement in the management. The employees, however, adopt the attitude of 'quietly acceptance' rather than questioning this type of involvement. There is no evidence to strengthen the possibility that quality circles will, by weakening their role, take the place of labour unions.
Benzer Tezler
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Geography of social networks: The case of creative industries in Tomtom Neighborhood
Sosyal ağların coğrafyası: Tomtom Mahallesi'ndeki yaratıcı endüstriler örneği
ÖZLEM TEPELİ TÜREL
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAŞAK DEMİREŞ ÖZKUL
PROF. DR. SİLVİA MUGNANO
- Değişen paradigmalarda endüstri ilişkileri insan kaynakları yöntemimi ilişkisi
Relationships between industrial relations and human resource management in terms of changing paradigms
RECEP YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriKocaeli ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. SAYIM YORGUN
- Yatay organizasyon modeli olarak kendi kendini yöneten takımların yönetsel dönüşüm yönünden incelenmesi
Başlık çevirisi yok
AHMET ŞEN