Tercüme bürosu et la revue tercüme: De l'enjeu textuel a l'objet culturel et intellectuel/Une etude sur l'apport de la traduction a la restructuration culturelle de la Turquie moderne
Tercüme bürosu ve tercüme dergisi: Bir metin sorunsalından kültürel ve entellektüel bir olgu olarak çeviriye/çevirinin modern Türkiye'nin yeniden yapılanmasına katkısı üzerine bir çalışma
- Tez No: 132908
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL ÖZMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Fransız Dili ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, French Linguistics and Literature, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Fransızca
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 257
Özet
Modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu izleyen yıllardan başlayarak her alanda yaşama geçirilen modernleşme çabaları çerçevesinde, dünya kültürlerine açılma, büyük oranda, giderek bir“Devlet Politikası”olarak benimsenen çeviri etkinlikleri sayesinde gerçekleşmiştir. Bu bağlamda, 1939 yılında ilk Ulusal Neşriyat Kongresi'ni takiben kurulan“Tercüme Bürosu”ve onun yayın organı Tercüme dergisi yaklaşık 25 yıl içinde kültürümüze tüm dünya kültürlerinden 850 dolayında eser kazandırmıştır. Tercüme dergisi bir yayın olmanın ötesinde bir“Tercüme Okulu”gibi işlev görmüş; Türkiye'nin çok sayıda seçkin yazarı, bilim ve sanat adamı, aydını bu dergi aracılığıyla, modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş felsefesi ve çağdaşlaşma amaçlarına uygun olarak dünya dillerinden çeşitli eserlerin Türkçeye kazandırılmasını sağlamış; Tanzimattan bu yana kopuk ve sistemsiz biçimde sürdürülen çeviri çalışmalarını bilimsel bir temele oturtarak dünyada bir başka benzeri olmayan bir etkinliği geniş kitlelere yaygınlaştırmıştır. Yayımlandığı süre içinde, 18 cilt, 87 sayı ve toplam 7722 sayfadan oluşan Tercüme dergisinde, dünya edebiyatından bir çok yabancı dilden hepsi Türkçe olmak üzere yüzlerce parça çeviri, kitap tanıtım yazısı, çeviri eleştirileri, çeviri ile ilgili kuramsal yazılar, çeviri yarışması duyuruları, çeviri tarihi içerikli yazılar, yabancı dergilerden özetler, bilimsel incelemeler yayımlanmıştır. Tercüme Bürosu ve Tercüme Dergisi: Bir metin sorunsalından kültürel ve entelektüel bir olgu olarak çeviriye / Çevirinin Modern Türkiye'nintil Yeniden Yapılanmasına Katkısı Üzerine Bir Çalışma adlı tez dört bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın“Cumhuriyet Dönemi Türkiye'si: Kültürel Değişimin Farklı Yönleri”adını taşıyan birinci bölümünde, modern Türkiye'nin kuruluş yıllarında ekonomik ve hukuki yapı kısaca değerlendirilip özellikle eğitim ve dil reformları öne çıkarılarak yaşanan kültürel değişimin temelleri ortaya konmaya çalışılmıştır.“Çeviri Aracılığıyla Evrensel Kültüre Yönelme Politikası”başlıklı ikinci bölümde, bir Devlet politikası olarak Birinci Türk Neşriyat Kongresi'nde alınan kararlar, bu kararların uygulanışı ve bunun sonucunda Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Tercüme Bürosu'nun kuruluşu ve Tercüme dergisinin yayımlanması incelenmiştir.“Bir Çeviri Etkinliğinin Kültürel Dayanağı”adlı üçüncü bölümde, Tercüme dergisinden hareketle Tercüme Bürosu'nun izlediği politikalar, bağlı kaldığı ilkeler ve amaçları ortaya konularak, 87 sayılık Tercüme dergisi biçim ve içerik olarak tüm ayrıntılarıyla incelenmiştir.“Bir Çeviri Politikası Oluşturmak: Kuram, Araçlar, Uygulamalar”başlıklı dördüncü ve son bölümde ise, Tercüme dergisinde yer alan Türkçe'ye çevrilmiş metinlerden yola çıkılarak Türk dilinin 1940'lı, 1950'li yıllara ait kimi özellikleri artzamanlı ve eşzamanlı bir dil çalışması ışığında ortaya konmaya çalışılmış; Tercüme dergisinin ikinci dilden çevrilere yaklaşım», çevirmenin biçemi ve ana çalışma ve araştırma konusu olarak Tercüme dergisinin eğitici yönü değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Following the establishment of Turkish Republic, within the frame work of modernism, an opening towards other cultures became possible to a great extent with translation activities which also became a“state policy”. To achieve this goal, Translation Bureau was established in 1939 following the First National Congress of Publication. It started to publish Translation Journal" and paved the way to more than 850 translations from other cultures and their literature. Apart from being just an outlet for the Translation Bureau, the Journal also acted as a Translation Academy by employing many famous authors, scientists and intellectuals of the period and lead them to translate works from different cultures and traditions needed by the newly founded Turkish Republic to streght its foundations and became a civilised nation. By doing so, it provided a strong and scientific base for translation activities which were continuing since Tanzimat period and spread the results to the people. During its life-span, which consists of 18 volumes, 87 issues and a total 7722 pages, the Translation Journal published hundreds of translations from many languages from literature, book reviews, translation criticism, translation theories, held translation contests, published articles dealing with the history of translation and also offered summaries of foreign magazines and scientific researches. Short translations and other pieces related to translation activity published in Translation Journal mainly covered the literary works from Greece, France, England, Germany, Russia, Hungary, Middle-East andVH India. The main motive behind the Translation Bureau was the improve Turkish language and to create an interaction between Turkey and other cultures. In Translation Journal, there were evalutions of foreign texts and their different versions translated by a single or multiple translators based on the characteristics of Turkish language. In many issues of the Journal, one could find many contributions and contributors (especialy French) by numerous authors and critics dealing with the technical aspects and applications of translation activity. In our present study, they are carefully examined as well. Hundreds of translations published in Translation Journal reflect the characteristics of Turkish language between 1940-1966. Many such characteristics and usages do not exist anymore and this is a very important point in our dissertation since we also wanted to show the development of Turkish language in the past 60 years as well.
Benzer Tezler
- Türk çeviri tarihinde Tercüme dergisi ve Metis Çeviri dergisinin yeri
La Place des revues 'Terüme' (traduction) et 'Metis Çeviri Dergisi' (Revue de traduction Metis) dans l'histoire de la traduction en Turquie
NAZİK GÖKTAŞ
Doktora
Türkçe
2005
Batı Dilleri ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiFransız Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. NEMCİ YAŞAR
- Kültür ve çeviri/ Bir örnek: Fransızca'dan Türkçe'ye yapılan çeviriler ve 'Tercüme' dergisi
Culture et traduction/ un exemple: Les traductions en Turc d'oevres Francaises et la revue 'Tercüme'
ENGİN BEZCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Fransız Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiFransız Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL ÖZMEN
- An assessment of the Translation Bureau and the cultural politics of Turkey (1940-1946)
Tercüme Bürosu ve Türkiye'nin kültür politikası üzerine bir değerlendirme (1940-1946)
SENA YAPAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Kamu Yönetimiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ETIENNE EUGENE CHRISTIAN CHARRIERE
- Ulus-devlet inşasında çeviri ve ideolojinin rolü çerçevesinde 'Tercüme Bürosu' ve 'Tercüme' dergisi
'Translation Bureau' And 'Tercüme' journal within the framework of the role of translation and ideology in building the nation-state
EVREN BARUT
Doktora
Türkçe
2020
Mütercim-TercümanlıkAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUNA AĞILDERE
- Enrichment of national literature through translation: Significance of the translation bureau in the Turkish Republic's social and cultural life, as well as Turkish translation history
Ulusal yazının çeviri yoluyla zenginleştirilmesi: tercüme bürosunun Türkiye Cumhuriyeti?nin toplumsal ve kültürel yaşamındaki ve Türk çeviri tarihindeki önemi
SEMRA KUNT AKBAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
DilbilimHacettepe ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERRİN AKSOY