Berdi Kerbabayev'in Aygıtlı Adım romanı (inceleme-metin-sözlük)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 133857
- Danışmanlar: DOÇ. DR. M. FATİH KİRİŞÇİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 708
Özet
695 ÖZET Bereli Kerbabayev, Sovyet Türkmen Edebiyatı'nın kurucularından ve en önde gelen yazarlarından biridir. Yazarın Ayğıtlı Âdim(Azimli Adım) adlı romanı ise Türkmen edebiyatı sahasında yazılmış ilk romanlarındandır, hatta basım tarihi itibarıyla ilk Türkmen romanıdır. Yazar 1915-1920 yıllan arası Türkmenistan'ını anlattığı bu tarihî romanını yirmi yıla yakın bir sürede tamamlamıştır. Berdi Kerbabayev bu eseriyle en önemlisi SSCB Bakanlar Kurulu'nun kararıyla verilen 1947 yılının 2. Dereceli Stalin Ödülü olmak üzere birçok ödül kazanmıştır. Eser, başta eski Sovyetler Birliği ülkelerinin dilleri olmak üzere, İngilizce ve Hintçe gibi birçok dillere çevrilmiştir. Ayğıtlı Âdim“Türkmenlerin Çalıkuşusu”olarak adlandırılabilir. Çünkü tıpkı Reşat Nuri Güntekin'in Çalıkuşu romanı gibi, birçok yabancı dile çevrilip birçok ülkede tanınmıştır. Ayrıca romanın aynı adı taşıyan sinema filmi ve piyesi de bulunmaktadır. Biz bu çalışmamızda Ayğıtlı Âdim romanı üzerine bir dil ve üslûp incelemesi yaptık. Anlatma esasına dayalı bir eser olduğu için önce kısaca romanın unsurları (biçim ve muhteva) üzerinde durulmuştur. Romanı tanıtmaya yönelik bu kısa tahlilden sonra çalışmanın esasını oluşturan dil ve üslup incelemesine geçilmiştir. Dilbilimsel anlamda üslûp incelemelerinin kelime ve cümle olmak üzere iki yönü vardır. Eser bu yönlerden incelendikten sonra, tekrarlar üzerinde durulmuştur. Son olarak da, eserin anlam bilimi açısından incelemesi yapılmıştır. Çalışmanın sonuna romanın transkripsiyonlu metni ve eserde geçen kültür kelimelerinin bulunduğu bir sözlük de eklenmiştir. İnceleme sonuçlarına göre, yazarın zengin ve hareketli bir üslûba sahip olduğu, eserinde yalın bir dil kullandığı tespit edilmiştir. Aldığı iyi eğitim sayesinde kazandığı zengin kültür birikimini sanat yeteneğiyle birleştiren yazar edebi bir dille yazdığı eserinde yüksek bir üslûp kullanmıştır. Zengin hayal gücüyle yarattığı orijinal benzetme ve mecazlar yardımıyla ifadesini güçlü ve etkili kılmayı başarmıştır.
Özet (Çeviri)
696 ABSTRACT Berdi Kerbabayev, is the one of the founders of the Soviet Age Turkmen Literature and the most important writers. His novel, named Ayğıtlı Âdim (Resolute Step) is the one of the first novel in the Turkmen Literature, even according to publication date, is the first Turkmen Novel. The Writer had completed this historical novel in which he described the Turkmenistan between the dates 1915-1920 for approximately 20 years. Berdi Kerbabayev with this novel had many awards, the most important ones of that were 2nd degree Stalin Award which was given by SSSR Ministry Committee Decision in 1947. the novel was translated to many languages, especially into Former Soviet Union Countries Languages, English and Indian. Ayğıtlı Âdim can be rated as“Çalıkuşu of Turkmens”. Because like Çalıkuşu Novel of Reşat Nuri Güntekin. It was translated into many languages and became well-known in many countries. Moreover, there are the theater play and movie, named same as the novel. In this work, we have done language and style study on the novel, Ayğıtlı Âdim. Because the novel is based on tale narration, at first, the elements of novel (form and content) are introduced. After the short study to introduce the novel, we studied the language and style those are the fundamental of the work. Linguistically stylistic studies have two side, the styles of words and sentence. These sides are examined. Then, repeats on the. novel were studied. At last, the novel is semantically examined. At the end of the study, a transcripted text of novel and a dictionary consisting of cultural, geographic names on the novel are attached. According to Results of the study, the writer has a rich and axiomatic style and uses simple language in the novel. Due to well-education, he has a rich culture and combined this with art talent. So he uses a comprehensive style on the novel, written in literary language. He made his expression powerful and effective by the imitations and metaphor that he created by his rich imagination power.
Benzer Tezler
- Türkmen Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde fiilimsi ekleri -Aygıtlı Adim romanı üzerine karşılaştırmalı bir inceleme-
Gerund suffixes in Turkish of Turkmen and Turkish of Turkey - comparative study on the novel of Aygitli Adim-
NURAY KAYADİBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. AHMET KARADOĞAN
- Berdi Kerbabayev'in 'Batır' ve 'Ihlasa Mırat' adlı hikâyeleri üzerine dil incelemesi (İnceleme-metin-aktarım)
A linguistic study of 'Batır' and 'Ihlasa Mırat' written by Berdi Kerbabeyev (Linguistics analysis-text-translation)
MİNE AKYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN DİNÇ
- Berdi Kerbabayev'in 'Täsinje Oglan', 'Pioner Öý Hojalygynda', 'Meleje', 'Närahat Gylyk' ve 'Atasynyň Ogly' adlı uzun hikâyeleri üzerine dil incelemesi
Linguistic analysis on Berdi Kerbanyev's long story 'Interesting Child', 'Pioneer in Domestic Service', 'Melece', 'Naughty Child' and 'Father's Son'
ENEJAN HUDAYBERDIYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN DİNÇ
- Berdi Kerbabayev'in 'Öten Günler' adlı eseri (Dil incelemesi-transkripsiyonlu metin-aktarma-dizin)
Berdi Kerbabayev's work called 'Öten Günler' (Language study-transcribed text-transfer-index)
BETÜL ÖZALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYATİ YILMAZ
- Berdi Kerbabayev'in 'Capbaklar' adlı uzun hikâyesi üzerine dil incelemesi (inceleme-metin-aktarım)
A linguistic study of 'Capbaklar' written by Berdi Kerbabayev (linguistics analysis-text-translation)
SERAP ÇALIKUŞU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN DİNÇ