İhracatçı birliklerinin hukuki rejimi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 144935
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ONGÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Kamu Yönetimi, Law, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
109 ÖZET 1936 yılında çıkarılan Ticarette Tağşişin Men'i ve ihracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında 1705 sayılı Yasaya Ek 3018 sayılı Yasa'nın 7. maddesinde yer alan;“Hükümet, lüzum gördüğü mıntıkalarda muayyen malların ihracıyla meşgul ruhsatnameli tacirlerin birlikler kurmalarını emredebilir.”hükmüne istinaden kurulmuş olan ihracatçı birlikleri faaliyetlerini halihazırda, 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 6/c maddesindeki“Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı kuruluşları; ihracatçı ve ithalatçı birlikleri ve bunların oluşturduğu Dış Ticaret Birlikleri üst kuruluşu ile ihracatı Geliştirme ve Etüd Merkezidir, ihracatçı Birlikleri, ithalatçı Birlikleri ve bunların üst kuruluşlarının teşkilatlanma, işleyişleri, gelirleri, gelirlerinin kullanım esasları, iştigal sahaları, denetimleri, organları ve üyeliğe ilişkin esasları ile üyelerinin hak ve yükümlülüklerini gösteren statüleri Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenir.”hükmüne dayanarak 5.7.1993 tarihli ve 93/4614 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı hükümleri çerçevesinde sürdürmektedirler. Anılan kanunlarda ihracatçı birliklerinin hukuki niteliği konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Öğretide bu hususta çeşitli görüşler bulunmakta olup, bunlara örnek olarak; mevzuatın ihracatçı birlikleri için öngördüğü organ, görev, yetki, gelir, malvarlığı, yaptırım ve usullere bakılmak suretiyle, bunları“tüzel kişiliğe sahip meslek teşekkülü”saymak gerektiğini belirten veya birlikleri“tüzelkişiliği olmayan kamu kurumu niteliğinde meslek teşekkülü”; kamu kurumu niteliğinde meslek teşekküllerinden farklı meslek kuruluşu ya da“kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarına benzer, kamu hukuku statülü meslek kuruluşu”şeklinde nitelendiren görüşler gösterilebilir. Diğer taraftan, bazı yüksek mahkeme kararlarında da konu hakkında birtakım tespitlere rastlamak mümkündür. Nitekim, Danıştay bir kararında; bu kurumların her ne kadar Anayasada kamu tüzel kişiliklerinin kurulması ve idaresine yönelik hükümlerle çelişen yönleri bulunsa da, yapılan işin kamu110 hizmeti ve bu kurumların da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları olduğunu ifade etmiştir. Uyuşmazlık Mahkemesi de bir kararında; 3247 sayılı Yasa gereği bunların Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın bağlı kuruluşu olmaları (4059 sayılı Kanunda ise İhracatçı Birliklerinin Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın bağlı kuruluşu olduğu hükme bağlanmıştır.) ve Bakanlar Kurulu kararı ile çıkarılan yönetmeliklerindeki düzenlemeler sonucu birliğin kamu kurumu olduğunu, genel kurul kararlarının da“idari işlem”niteliğinde bulunduğunu belirtmiştir. Kanımızca, ihracatçı birlikleri ve onların üst kuruluşu olan Türkiye ihracatçılar Meclisi (TİM) meslek kuruluşu olmakla birlikte,“tipik”kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu değildirler. Zira,“kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu”kavramı“anayasal”bir kavramdır ve bu kavramın içeriği 1982 Anayasasının 135 inci maddesinde belirtilen niteliklerle doldurulmuştur. Dolayısıyla, bir meslek kuruşunun kamu kurumu niteliğinde olması için, Anayasada sayılan ve yukarıda belirtilen niteliklerin hepsine birden sahip olması gerekmektedir. Bu nitelikler“anayasallık”özelliğine sahip olduğundan, tipik bir kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunda bu niteliklerin hepsi bulunmalıdır. Ancak, ihracatçı birliklerinde anılan niteliklerin hepsinin bulunmadığı görülmektedir. Bu itibarla, tarafımızca, ihracatçı birliklerini tipik kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları olarak değil, fakat“kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına yakın meslek kuruluşları”olarak kabul etmenin daha doğru olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
111 ABSTRACT The export unions established in accordance with the provision“The government may, in areas where it deems necessary, order the licensed merchants dealing with the exportation of special goods, to establish unions”, included under Article 4 of Law No.3018 Annexed to Law no.1705 Concerning the Prohibition of Commercial Fraud and Inspection and Protection of Exportation promulgated in 1936, carry out their activities within the framework of the Council of Ministers Resolution No. 93/4614 dated 5.7.1993, on the basis of the provisions of Article 6/c in Law no.4059 concerning the Organization and Tasks of Treasury Undersecretariat and Foreign Trade Undersecretariat which reads“The organizations attached to the Undersecretariat of Foreign Trade are the exporter and importer unions and the Foreign Trade Union as higher bodies established by these export/import unions, and the export development and studies center. The organization, operation, revenues, expenditures and spending regimes, fields of activity, inspection and auditing procedures, principles for the bodies and memberships thereof and the statuses of their members indicating their rights and responsibilities shall be determined with a Resolution of the Board of Directors.”There is no clarity as to the legal status of these export unions in the said laws. In the doctrine, there are various standpoints in this issue; some examples of these viewpoints can be sumarized as follows:“Considering the organs, tasks, jurisdictions, revenues, assets, sanctions and procedures laid down for export unions in the legislation, these export unions must be considered as professional associations with legal entity”; or“unions are professional associations with the status of a public institution with no legal entity”; or“professional organizations different from professional associations, with a public institution status”; or“professional organization subject to public law and similar to professional organizations that are public institutions.”On the other hand, in some Supreme Court decisions, it is possible to come by some establishments. Similarly, the Council of State, in one of its decisions has stated that“although these institutions have aspects that are in112 conflict with the constitutional provisions regarding their administration and the establishment of their legal entity, the activity carried out is a public service and therefore these institutions are professional organizations with a status of public institution.”Similarly, in one of its decisions, the Court of Jurisdictional Disputes states:“Based on the fact that these are line organizations of the Undersecretariat of Treasury and Foreign Trade as per Law No.3247 (in Law No. 4059, Export Unions are laid down as line organizations of the Undersecretariat of Foreign Trade) and in accordance with the arrangements stipulated in the regulations issued via decisions of the Council of Ministers, export unions are public institutions, and the decisions of their general assembly constitute 'administrative proceedings'”. In our opinion, the export unions and their higher body, the Turkish Exporters Assembly (TIM), are professional organizations, whereas not as the typical professional organizations which have a nature of a public institution.“Professional organization in the nature of a public institution”is a constitutional concept and the scope of this concept has been set out with specific characteristics laid down in Article 135 of the 1982 Constitution. Therefore, in order for a professional organization to have the nature of a public institution, it has to have all the qualities and characteristics specified in the Constitution and mentioned above. Since these characteristics have the quality of being“constitutional”, a professional organization with the nature of a typical public institution must have all these characteristics. However, it is seen that export unions do not have all these characteristics. In this regard, it is our opinion that export unions should be considered as“professional organizations similar to professional organizations in the nature of a public institution”, rather than“professional organizations in the nature of typical public institutions”.
Benzer Tezler
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Afganistan'da sınır güvenliği sorunları: Hukuki ve idari perspektifler
Border security problems in Afghanistan: Legal and adminsitrative perspectives
SAYED HAMED HAKİMİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Kamu YönetimiPolis AkademisiUluslararası Güvenlik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARİF AKGÜL
- Avrupa Topluluğu'nun ileri teknoloji ve yapısal değişim ağırlıklı sanayi politikası ve Türk sanayinin bu politikaya uyumu
Başlık çevirisi yok
AHMET ŞAHİNKAYA
- İhracatçı birliklerinin muhasebe sisteminde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri ile bir yönetmelik önerisi
Accounting related problems faced in exporters associations and recomandations for future regulations
MUHAMMED NURULLAH KABAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İşletmeİstanbul Arel Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKHAN ÖZER
- Role of Turkish exporters' associations in total export of Turkey case study: Turkish steel exporters' association
İhracatçı birliklerinin Türkiye toplam ihracatındaki rolü vaka çalışması: Çelik İhracatçıları Birliği
ABDULSAMET DAMAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Ekonomiİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET OĞUZ DEMİR