Hacı Bektaş Müzesi'ndeki keşkül ve teberler
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 159494
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. GÜL TUNÇEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
ÖZET Kültürümüzün şekillenmesinde önemli roller oynayan tasavvuf akımları edebiyat, ve musikinin yanı sıra Sanat Tarihi açısından da önemli veriler sunmaktadır. Bektaşilerin vazgeçilmez eşyalarından olan keşkül ve teberlerden, Hacı Bektaş Müzesindeki 17 keşkül ve 19 teber incelenmiştir. Söz konusu eserler 18 yüzyıl sonu, 19.yüzyıl başına tarihlenmektedir. Malzeme olarak keşküllerde bakır, pirinç ve gümüş kullanılmıştır. Keşküllerin tümü çekik göz şeklinde bir ağız, gemi teknesi şeklinde bir gövdeden oluşmaktadır. Çoğu keşküller düz dipli olmasına rağmen, bazı örneklerde kaide vardır. Kulplar ejder başı yada kuş gagası şeklindedir. Keşküller dövme tekniği ile yapılmış olup, üzerlerinde kakma,kazıma, niello, dövme kabartma, kalıpla kabartma ve aplike teknikleri ile yapılan süslemeler dikkati çekmektedir. İnceleme konumuzu oluşturan teberler ise, dışa bombeli bir ağız, hilal şeklinde bir gövde ve sap kısmından oluşur. Bazılarında tepelik kısmı bulunmaktadır. Bazı teberlerde ise topuk kısmı bulunurken, bir kısmında sadece gönderin geçirildiği bir sap kovanı mevcuttur. Çoğunun sapı ahşaptan, bazılarınınki demirden yapılmış olup, az sayıda teberin ise sapı mevcut değildir. Teberlerin tamamına yakını dövme tekniği ile yapılmış olup az sayıda teber döküm olarak yapılmıştır. Süsleme tekniği olarak bazılarında kazıma, bir kaçında ajur ve aplike tekniklerinin uygulandığı görülür. Teberlerde malzeme olarak çoğunlukla demir, az sayıda eserde pirinç kullanılmıştır. Değişik forma sahip teberler de vardır. İç bükey hilal şeklindeki gövde ile karga bumu adı verilen bölümden oluşan, Halbert denilen tarzdaki teber şeklinin yanı sıra, gövde yüzeyi dört bölümden oluşan ucu sivri, bir kabza şeklinde ahşap göndere tutturulan teber formuna da rastlanmaktadır. İncelediğimiz eserler arasında sap kısmına çakmaklı tüfek mekanizmasınınyerleştirildiği tüfek- teber formuna da rastlanmıştır. İki ağızlı, simetrik gövdeli teber olarak tek örnek mevcuttur. Eserlerin bezemesinde bitkisel, geometrik, figürlü süsleme ve yazıya yer verilmiştir. Yazılarda Bektaşi kültürüne özgü 12 imam isimleri, ayetleri hadisler, şiirler, tarih ve usta isimlerine yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY Sufism, bearing essential roles in the formation of our culture, presents also important data about history of art as well as literature and music. Among the keşküls and tebers which are indispensable objects for the Bektaşis, 17 keşküls and 19 tebers have been examined in this study from the Hacı Bektaş Museum. These objects are dated to the late 18th and early 19th centuries. Keşküls are made of copper, brass and silver. All of the keşküls have boat-shaped bodies with mouths in the form of almond-eye. Although most of the keşküls have flat bases, some of the samples have flanged bases. Handles are either dragon-head or beak shaped. Keşküls are made by forging technique decorated by inlaying, engraving, niello and applique techniques and forged or moulded reliefs. Tebers, the other subject of this study, have convex-shaped cutting edges, crescent-shaped bodies and staffs. Some staffs have cap-like endings in various forms. Some tebers have hammer parts whereas some others have only staff holes. Staffs of the majority of the tebers are wooden, while some are made of iron. Only a few have no handles. Almost all of the tebers are made by forging, except a few made by casting techniques. Decorations are made by either engraving, open-work or applique techniques. Iron is mainly used in the production of tebers while a few are made of brass. There are some tebers having different forms. Halbert is a style in which tebers have concave crescent-shaped bodies and beak-shaped hammers. There are also tebers which are four-faced with pointed ends and butts into which the staffs are stuck. Among the objects examined in this study gun-teber form can also be seen with flintlock guns attached to their staffs.There is also one single sample with symmetrical body, having two cutting edges. The objects are ornamented with plant motifs, geometrical patterns, animal figures and inscriptions. In these inscriptions are found the names of the 12 imams peculiar to the Bektaşi culture, their verses and sayings, poems, the names of the craftsmen who made the objects and the dates of production.
Benzer Tezler
- Göreme Açık Hava Müzesi ve UNESCO'nun periyodik raporlarında göreme ve Kapadokya kayalık sit alanı raporlarının incelenmesi ve değerlendirilmesi
A study on Goreme Open Air Museum and reviewing and evaulating Goreme and rock sites of Cappadocia in periodic reports of UNESCO
MEHMET AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzecilikNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiKültürel Miras Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE BUDAK
- Nevşehir Müzesi'nden bir grup mezar örneği; Lahit, ostotek ve pişmiş toprak lahitler
A group of grave samples from Nevşehir Museum; Sarcophagi, ostotecs and terracotta sarcophagi
YASİN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLSEN ŞERİFE ÖZDEMİR
- Okul dışı öğretim bağlamında müzelerin rolü: Kapadokya Yaşayan Miras Müzesi örneği
The role of museums in the context of out of school education: Cappadocia Living Heritage Museum example
MEHTAP KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RECEP KÜREKLİ
- Uygulamalı halk bilimi müzelerinin kültürel miras farkındalığına etkisinin incelenmesi: Kapadokya Yaşayan Miras Müzesi örneği
Investigation of the effect of applied folklore museums on cultural heritage awareness: Cappadocia Living Heritage Museum example
AYNUR YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUGBA GÖNEL SÖNMEZ
- Müze deneyim değerinin ziyaretçi memnuniyetine etkisinde ziyaretçi ilgileniminin rolü: Göreme Açık Hava Müzesi örneği
The role of visitor involvement in the effect of experience value of museum on visitor satisfaction: The case of Göreme Open Air Museum
HAKAN BENEK
Doktora
Türkçe
2022
MüzecilikNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM YILMAZ