Türk dillerinde durum yükleme
Case assignment in Turkic languages
- Tez No: 159752
- Danışmanlar: DOÇ.DR. ENGİN UZUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 288
Özet
ÖZET Bu tezin amacı, İlkeler ve Değiştirgenler Kuramı çerçevesinde DURUM Kuramının Türk Dillerinde (TTnin yanı sıra, Azerice, Gagauzca, Türkmence, Kırgızca, Kazakça, (Kırım) Tatarca, Özbekçe ve Uygurca) nasıl işlediğini betimlemeli ve karşılaştırmalı olarak ortaya koymaktır. Bu çerçevede Türk Dillerinde durum türleri ve durum belirleyicilerin neler olduğu IDK çerçevesinde ad öbeği ile içtümce/yantümce yapısında benzerlikler ve farklılıklar ortaya konularak incelenmiştir. Örnek tümceler Veri Toplama Formundan (anadil konuşucularından), kitaplardan ve dergilerden sağlanmıştır. Aölere yüklenen DURUM ekleri bakımından benzerliğin en çok gözlendiği sözdizimsel yapı belirteç tümcesi olmuştur. Farklılıklara daha çok ad tümcesinde ve ilgi tümcesinde rastlanmıştır. Türk Dillerinin ad tümcesi ve ilgi tümcesi yapısında (özne) Aöler, TTnin aksine TAMLAyan değil YALIN DURUM da yüklenebilmektedir. Ayrıca Türk Dillerinin sözdizimsel yapısında Aönün bazı görünümleri TTden oldukça farklıdır. Bu görünüme örnek olarak çift yapısal durum yükleme, [-özgül] ve [-belirli] özellikli Bölerin tümce-başı konumda yer alabilmesi, edilgen yapıda nesne Aösünün yalin durum yerine BELiRTme durum ekinin yüklenmesi ve zaman bildiren Aölerin bazı Türk Dillerinde BELiRTme durum ekini yüklenmesi verilebilir. Bu bakımdan Türk Dillerinde tümce yapısı öne dizilimine sahip olsa da, Aöler aynı sözdizimsel yapıda yüklendikleri durum ekleri bakımından tek bir görünüme sahip değildirler. 259
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The aim of the thesis is to investigate how the Case Theory operates descriptively and comparatively in Turkic Languages (Azeri, Gagauz, Turkmen, Kazakh, Kirghiz, (Crimean) Tatar, Uyghur and Uzbek) within the Principles and Parameters Theory. Case types and the case assigners have been investigated outlining the similarities and differences via the noun phrases and subordinated clause structures within the theory. Sample sentences have been brought together through the Data Collection Form (from the native speakers), books and magazines. Syntactic structure in which the similarities have been observed mostly is the adverbial clause in respect to the case markers assigned to the nps. Differences have been witnessed in relative and noun clauses. In Turkic Languages (subject) nps in subordinated clauses (relative and noun clauses), which are to be assigned Genitive case in tt, are assigned Nominative case as well. Besides, some features of nps in Turkic Languages do not overlap with those of nps in tt: (i) double structural case assignment, (ii) the [-specific] and In definite] dps taking place at the sentence-initial position, (iii) the assignment of Accusative case to object nps instead of Nominative case in passive structures and (iv) the assignment of Accusative case to the nps that have an adverbial function (temporal). In this respect, though the sentence structure in Turkic Languages has a sov order, nps may not have a unique form in the same syntactic position in respect to the assigned case markers. 260
Benzer Tezler
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Tuva Türkçesinde çatı (karşılaştırmalı bir inceleme)
The voice in Tuvan Turkish (A comparative study)
TUĞBA SARIKAYA AKSOY
Doktora
Türkçe
2021
DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİGEN GÜNER DİLEK
- Türk ve Rus toplumlarında kullanılan beden dillerinin karşılaştırılması
Comparision of body languages used in Turkish and Russian societies
NÜKHET KALENDER
Doktora
Türkçe
2012
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE PAMİR DİETRİCH
- Türkiye'de ana okuluna devam eden Suriyeli çocukların iletişim becerileri: Bir durum çalışması
Communication skills in Syrian children attending kindergarten in Turkey: A case study
BAŞAK ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞENEL GERÇEK
- Cohesion in Turkish a survey of cohesive devices in prose literature
Başlık çevirisi yok
FUAT ALTUNKAYA
