Anadolu'da Kybele-Attis kültü
The cult of Cybele-Attis in Anatolia
- Tez No: 207283
- Danışmanlar: DOÇ.DR. S. YÜCEL ŞENYURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 346
Özet
Kybele, bitkiler ve hayvanlar âleminin yöneticisi, sahibesi; kent koruyuculuk özelliğinden dolayı ülkeleri ve kentleri koruması için Anadolu'dan Yunanistan ve Roma'ya taşınmış; kökeni Paleolitik Çağ Venüsleri'nden Neolitik, Kalkolitik ve Tunç Çağı Ana Tanrıçaları'na kadar uzanan evrensel bir anne anlayışının Frigya'da modifikasyona uğramış halidir. Attis, mevsimlerin değişimini simgeleyen bir bitki tanrısıdır. Onun bu özelliği, Mezopotamya, Mısır, Anadolu, Yunanistan ve Roma'daki bazı tanrılarda görülür ve bundan dolayı bu tanrının kökeni araştırılırken, Dumuzi, Temmuz, Baal, Adonis, Osiris, Horos, Telepinu ve bunlar gibi adını sayamadığımız birçok tanrı incelenmiştir. Bu tanrıların hepsinin ortak özelliği, ilkbaharda bitkilerin yeryüzüne çıkması ile birlikte canlanmaları, yazın sıcakları ile bitkilerle birlikte ölmeleridir. Ayrıca bu tanrıların yanında onları bekleyen, arayan, canlanmasını sağlayan bir de tanrıça vardır. Bu tanrıça onların annesi, sevgilisi veya eşidir. Bu tanrı ve tanrıçaların birlikteliğini anlatan mitoslar vardır. Bu mitoslar isim olarak her toplumda farklı olsa da anlatılış şekilleri bakımından hep birbirlerine benzemektedir. Bu mitoslardan biri de Frigler'e ait olduğu söylenen Kybele ve Attis'in aşkını yansıtan mitostur. Mitosun Frigya'daki kökeni bilinmez; ancak Yunan ve Roma yazarlarına dayanarak bu aşkın içeriğini ve Kybele'nin hadım rahiplerinin (Gallus) kült uygulamalarının dayanağını anlayabiliyoruz. Söz konusu kültün ve mitosun içeriği, Frig yazı sisteminin tam olarak çözülememesi ve kaya anıtlarındaki metinlerin kısalığı nedeniyle şimdilik tam anlamıyla çözümlenebilmiş değildir. M.Ö. 9. yüzyıldan itibaren Frigya'da, M.Ö. 5?4. yüzyıllarda Yunanistan'da; M.Ö. 2. yüzyılda da Roma'da ilk varlığını gösteren (M.Ö. 204) 345 Kybele-Attis kültü, tüm öncülleri ve benzerleri ile şekillenerek Yunanistan ve Roma dinleri içerisinde önemli bir yer edinmiştir.
Özet (Çeviri)
Cybele, the manager and proprietress of plant and animal world who moved away from Anatolia to Rome and Greece in order to defend countries and cities due to her city-protection properties, is an universal mother concept modified in Phrygia, which has roots lying from Paleolithic-Age Venus to Neolithic-, Calcolithic- and Bronze-Age Goddess. Attis is a vegetation God which resembles climate change. His property is also seen in several Gods found in Mesopotamia, Eygpt, Anatolia, Greece and Rome and thus when his origin is studied, many Gods are assessed including but not limited to Dumuzi (Dumu-zid), Tammuz, Baal, Adonis, Osiris, Horos, Telepinu. Common property of these Gods is that they get alive when plants start to grow in spring and that they die together with plants as of summer heat. Moreover, there is also a Goddess associating these Gods who waits, protects, looks for them and make them alive. This goddess may be his mother, lover or his wife. There are also mythos which whispers relation of these Gods and Godesses. Although name of these mythos are different in each population, they are all same regarding their way of communication. Among them, one is thought to belong Phrygians, that reflects love between Attis and Cybele. Origin of the myth in Phyrigia is not known, but we know content of this love and also basis of cult applications performed by castrated priests of Cybele (Gallus) depending on Greek and Roman authors. Content of mentioned cults and mythos is not settled completely yet as Phyrigian scripts are not apprehended completely and also due to shortness of articles found on rock monuments. Getting final form by pioneering and similar myths, Cybele-Attis cult had gained an outstanding significance within Greek and Roman religions, 347 which had first appeared as of B.C. 9th century in Phyrigia, of B.C. 5-4th years in Greece and of 2nd century in Rome (B.C. 204).
Benzer Tezler
- Mysia Bölgesi'nde Kybele Kültü
The Kybele Cult in the Mysia region
TUBA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ArkeolojiAtatürk ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KORKMAZ MERAL
- Kyzikos'da 'metroon' olarak tanımlanan yapı: 'mimarisi, bezemeleri ve plastik eserleri'
Başlık çevirisi yok
NURETTİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
ArkeolojiAtatürk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ABDULLAH YAYLALI
- Eski Çağ mimarlığında kadın figürlü taşıyıcılara ve Vitruvius'un karyatid tanımına yeniden bakış
Looking again at female-figured supportive columns and Vitruvius' caryatid definition in ancient architecture
ŞÜKRİYE SEVİL ÇONKA ERACAR
Doktora
Türkçe
2018
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
- Anadolu uygarlıklarında pişmiş topraktan yapılmış kybeleler
Cybele, the Anatolian civilizations made of baked clay
ÖZLEM ERGÜN