Parlamenter hükümet sistemlerinde ve 1982 anayasasında başbakanın konumu
Prime minister?s situation according to parliamentary government systems and 1982 constitution
- Tez No: 207292
- Danışmanlar: PROF.DR. HASAN TUNÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Kamu Yönetimi, Siyasal Bilimler, Law, Public Administration, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 430
Özet
1982 Anayasası her ne kadar otoriteye ağırlık veren, yürütmeyi güçlendiren, parlamenter hükümet sisteminin mantığını zorlayacak şekilde Cumhurbaşkanının yetkilerini genişleten bir Anayasa olsa da hükümet sistemi olarak parlamenter hükümet sistemini benimsediğini kabul etmek gerekir. Çağımızdaki gelişmeler takip edildiği zaman anlaşılmaktadır ki, parlamenter hükümet sisteminde hâkim unsur tereddütsüz Başbakandır. Bu durum özellikle tek parti iktidarının görüldüğü hallerde daha belirgin hale gelmektedir. Bir siyasi parti, parlamentoda tek başına hükümeti kurabilecek bir sandalye sayısına sahip olduğu takdirde, Başbakan, hem yürütme organında hem de yasama organında istediği kararların çıkmasını sağlayabilmektedir. Özellikle disiplinli partilerin bulunduğu bir sistemde bu sonuç daha rahat görülebilir. Hal böyle olunca, parlamenter hükümet sisteminde kişiselleşmiş bir iktidarın Başbakanın şahsında toplanacağını söylemek mümkündür. Bu şartlar altındaki bir Başbakan, başkanlık hükümeti sistemindeki başkandan daha güçlü bir konuma sahip olacaktır. 1982 Anayasasının kurduğu sistem içinde Başbakan, merkezi idarenin doğrudan, yerel yönetimler ve kamu iktisadi teşebbüslerinin de dolaylı olarak başı konumuna gelmiştir. Artık 1982 Anayasasının kurduğu sistemde Başbakanın İngiltere'de olduğu gibi Bakanlar Kurulu içindeki konumu belirginleşmiş ve Bakanlar Kurulunun gerçek lideri haline gelmiştir. Parlamenter hükümet sisteminde en önemli aktör Başbakandır. Başbakan, hükümeti kurar ve işlemesini sağlar. Başbakan, Bakanlar Kurulunun başkanıdır; hükümet üyelerinin görev alanını belirler ve yürütme içinde görev dağılımını yapar. 1982 Anayasası da Başbakanın hükümet içindeki konumunu parlamenter hükümet sistemine göre şekillendirmiştir. Anayasanın 112. maddesine göre Başbakan, Bakanlar Kurulunun başkanı olarak, Bakanlıklar arasında işbirliğini sağlar ve hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetir. Bakanlar Kurulu, bu siyasetin yürütülmesinden birlikte sorumludur. Her bakan, Başbakana karşı sorumlu olup ayrıca kendi yetkisi içindeki işlerden ve emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden de sorumludur. Başbakan, bakanların görevlerinin Anayasa ve kanunlara uygun olarak yerine getirilmesini gözetmek ve düzeltici önlemleri almakla yükümlüdür.
Özet (Çeviri)
Turkey?s system of government is a parliamentary system. The underlying objective of the 1982 Constitution was to create a strong state and strong executive. A much more important novelty of the 1982 Constitution, designed to solve governmental instability. When the development of our century followed it should be understood that the Prime Minister is the dominant actor in the parliamentary government. This can be obviously seen especially when there is a single-party government. If a party has enough member to be able to establish a government, the Prime Minister can provide the desicions which he wants both in executive and legislative. This result can be seen especially at disciplined party system. In this case it is possible to say that a personilised power will be concentrated at Prime Minister. In this condition the Prime Minister is stronger than the president in the presidential system. Prime Minister in the system of 1982 Constitution came to the position of direct headmaster of central autority and indirect headmaster of local autority and state economic enterprice. Now in 1982 Constitution the situation of the Prime Minister has been clear in Council of Minister and became the real leader of Council of Minister as in England. In parliamentary system, the Prime Minister is the most important actor. He form the government and keep it running. He appoint and dismiss ministers; chair the cabinet; order the distribution of function of ministers and departments. This provision grants important power to the prime minister. According to Article 112 of 1982 Constitution, the prime minister is the chairman of the Council of Ministers, and the member of Council of Ministers are jointly responsible for the implementation of the government?s policy. Each ministers also responsible to the Prime Minister. In this way, the Prime Minister?s primacy is emphasized in the Constitution.
Benzer Tezler
- ABD başkanlık siteminde ve Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde yasama ve yürütme ilişkileri
Legislative and executive relations in the US Presidential government system and the Presidential government system
ÖZDEN KAYA BERKAY
Doktora
Türkçe
2024
HukukErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN DÖNER
- Bakanlar kurulunun görev ve yetkileri ile çalışma usulü
Assignments and power of cabinet and its working principles
AYŞEGÜL DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
HukukGazi ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. MURAT SEGİNER
- Anayasa Hukuku bağlamında Türkiye'de ABD'de devlet başkanının atama yetkisi
Presidential appointment powers in Turkish and American constitutional orders
ÜLKÜ OLCAY UYKUN ALTINTAŞ
- 'Sui Generis' bir Başkanlık sistemi olarak Kanada'nın Başkanlık sisteminin ve devlet yapısının incelenmesi
The review of the governmental structure and the Presidental system of Canada as a 'Sui Generis' Presidental system
ELİF KAYMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Hukukİstanbul Aydın ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YAŞAR SEVÜK
- Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde cumhurbaşkanının sorumluluğu
Responsibility of the president in the presidential system
TUBA AYKANAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
HukukNecmettin Erbakan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAN KOYUNCU