Metapragmatics of (im)politeness in Turkish: An exploratory emic investigation
Türkçe?de meta-edimbilimsel kibarlık/kabalık olguları: Kültüre bağımlı bir inceleme
- Tez No: 228470
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞÜKRİYE RUHİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Kibarlık/kabalık, Kibarlık/kabalık değerlendirmelerinin temelleri, Meta-edimbilimsel kibarlık/kabalık, İncelik/kabalık kuramları, Kibarlık/kabalık kavramlaştırmaları, Türkçe, Kültüre bağımlı (Emik), (Im)politeness, Bases of (im)politeness evaluations, Metapragmatic(im)politeness, (Im)politeness theories, (Im)politeness conceptualizations, Turkish, Emic
- Yıl: 2008
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yabancı Dil Öğretimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 381
Özet
Bu araştırma kibarlık/kabalık1 olgularının kültüre bağımlı (Eng. emic) bir bakış açısı ile Türkçe'deki anlam oluşturma süreçleri içerisinde ele alınmasını amaçlamaktadır. Çalışma, Türkçe'deki kibarlık/kabalığa teorik bir açıklama getirme amacı ile anadili Türkçe kişilerin örtülü kibarlık/kabalık bilgilerini, algılarını ve değerlendirmelerini araştırmıştır. Bu tez Türkçe'deki kibarlık/kabalık ile ilgili kültürel-kavram sistemini şu üç yöntemi kullanarak incelemiştir: (a) dildeki yedi kibarlık (KİBAR, İNCE, NAZİK, DÜŞÜNCELİ, SAYGILI, GÖRGÜLÜ, TERBİYELİ) ve sekiz kabalık (KABA, NEZAKETSİZ, DÜŞÜNCESİZ, SAYGISIZ, GÖRGÜSÜZ, TERBİYESİZ, PATAVATSIZ, KÜSTAH) belirten sözcüğü kullanarak anadili Türkçe kişilerin kibarlık/kabalık karşılaşmaları anlatımlarını soruşturan bir açık-uçlu meta-edimbilimsel kibarlık/kabalık kavramlaştırması anketi verileri, (b) KİBAR ve KABA sözcüklerinin derlem analizi, (c) anadili Türkçe kişiler ile sözlü kişisel kibarlık/kabalık yaşantı anlatı görüşmeleri. Bu çalışma öncelikle Türkçe konuşucuların neleri kibar/kaba bulduklarını, kibarlığı/kabalığı ne şekilde ifade ettiklerini, ve günlük iletişimde ne şekilde yorumladıklarını, ayrıca, anadili Türkçe kişilerin kibarlığı/kabalığı dildeki kibarlık/kabalık belirten sözcükler ile ne şekilde değerlendirdiklerini ve değerlendirme temellerinin ne olduğunu, ve kibarlığı/kabalığı kullanma motivasyonlarının neler olduğuna dair fikirlerini araştırmak için tasarlanmıştır. Anket verileri üzerine (1211 kibarlık anlatısı ve 1306 kabalık anlatısı) niteliksel tema-analizi uygulanarak kibarlık için altı ve kabalık için başlıca sekiz değerlendirme temeli ortaya çıkarılmıştır. Türkçe'de kibarlık eylemlerinin öncelikle `karşıdakinin duygu, ihtiyaç ve amaçlarına dikkatlilik' ve `toplumsal kalıplara itaat' temelinde değerlendirildiği, kabalık eylemlerinin ise `özellik yüzü saldırıları' ve `eşitlik hakları ihlalleri' `temelinde değerlendirildiği bulgulanmıştır. Derlem analizi ve sözlü görüşme verilerinin de bu bulguları teyit ettiği görülmüştür. İncelik/kabalık temaları ile sözcüklerinin niceliksel karşı-eşleştirmesi bazı sözcüklerin temalara bazı temaların ise sözcüklere farklı boyutlarda eğilimleri olduğunu ortaya koymuştur. İnceliğin/kabalığın motivasyon tabanlı ve stratejik kullanımlarının daha çok ben-merkezci temelleri olduğu, ve kibarlığın ağırlıklı olarak kendini-destekleme/yükseltme, imaj yönetimi ve amaç erişimi için, kabalığın ise daha çok güç kurmak/pekiştirmek, karşıdakine güç gösterimi, duygusal tepki vermek, karşısındakini kırmak ve diğerlerinin yaptığı kabalığa karşılık vermek için kullanıldığı saptanmıştır. İlerisi için, Türk kültüründeki kibarlık/kabalık kavramı ile ile içtenlik, amaçlılık, geçmişlilik, karşısallık kavramları arasındaki ilişkilerin ve özel ve umumi alanların etkileri üzerine yapılabilecek olan araştırmaların değerli olacağı düşünülmektedir. Sonuç olarak, bu çalışma daha sonraki karşılaştırmalı kültür araştırmalarında kullanılmak üzere Türkçe ve Türk kültürü için referans veri niteliği taşımaktadır ve kibarlık/kabalık1 kavramlaştırmalarının kibarlık/kabalık2'nin teorize edilmesine ne derece katkı sağlayacağını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The research at hand maintains an emic approach to understanding (im)politeness1(i.e. in its folk sense) within the meaning making processes involved in Turkish.With the intention of reaching an ethnopragmatic theoretical account of(im)politeness, this study investigates tacit knowledge native speakers of Turkishhave on (im)politeness and their related perceptions and evaluations. The thesisexplores the cultural-conceptual system of (im)politeness in Turkish utilizing threesources: (a) data from an open-ended metapragmatic conceptualizationquestionnaire probing Turkish native speakers? politeness encounter narrativesthrough seven key metapragmatic politeness terms (i.e. KBAR, NCE, NAZK,DÜSÜNCEL, SAYGILI, GÖRGÜLÜ, TERBYEL) and eight key impolitenessterms (i.e. KABA, NEZAKETSZ, DÜSÜNCESZ, SAYGISIZ, GÖRGÜSÜZ,TERBYESZ, PATAVATSIZ, KÜSTAH), and (b) corpus analyses for the lexicalitems KBAR and KABA, (c) (im)politeness encounter narrative interviews withnative speakers of Turkish. This research study has been designed mainly as anexploration of what Turkish people consider to be (im)polite, how they expressthey become (im)polite, and how (linguistic) (im)politeness is interpreted by othersin everyday communication, as well as how Turkish native speakers evaluate(im)politeness through the key (im)politeness lexemes available in the language,what their `bases of evaluation? are and what views they hold concerningmotivations underlying the want to be (im)polite in Turkish. The qualitativethematic analysis conducted on the questionnaire data yielded six bases ofevaluation for (the total of 1211) politeness narratives, and eight bases ofevaluation for (the 1306) impoliteness narratives. It was revealed that the bases ofevaluation for a polite act in Turkish were primarily `attentiveness to other?semotions, needs and goals? and abidance by `custom?, whereas they were `(quality)face-attack? and `(equity) rights violations? for impoliteness. The corpus analysisand interview data also corroborated these findings. The quantitative crossmappingof (im)politeness lexemes to (im)politeness themes suggested biases oflexemes for certain themes and themes for lexemes. The motivational and strategicuses of (im)politeness were related more to egocentric tendencies with politenessbeing motivated predominantly for self-promotion and image management, andgoal attainment, and impoliteness motivated mainly by the desire to establishpower and project power on to other, to perform an emotive reaction, to hurt otherand to reciprocate others? impolite acts to self. The relationship between(im)politeness and the concepts of sincerity, intentionality, historicity, reciprocityand public versus private domain influences are worth pursuing further research onfor the Turkish culture. All in all, this study provides Turkish baseline data for latercross-cultural (im)politeness research and suggests that (im)politeness1 (lay)conceptualizations can aid the (scientific) theorizing of (im)politeness2 to a greatdegree.
Benzer Tezler
- Extracting and analyzing impoliteness in corpora: A study based on The British National Corpus and The Spoken Turkish Corpus
Derlem çalışmalarında kabalığı tespit etmek ve incelemek: İngiliz Ulusal Derlemi ve Sözlü Türkçe Derlemi üzerine bir inceleme
HATİCE ÇELEBİ
Doktora
İngilizce
2012
DilbilimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALE IŞIK GÜLER
PROF. DR. ŞÜKRİYE RUHİ
- A metapragmatic account of madilik, madikoli and gullüm in Turkish queer communication
Madilik, madikoli ve gullüm'ün Türk kuir toplumundaki meta pragmatik anlatımı
GALİP KARABACAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
DilbilimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİngiliz Dili Öğretimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALE IŞIK GÜLER
- The effects of metapragmatic and conventional instruction of pragmatics on Turkish EFL learners' pragmatic competence and the use of apology strategies
Meta-edimbilimsel ve geleneksel uygulama yöntemlerinin İngilizceyi yabancı dil olarak öğrenen Türk ilkokul öğrencilerinin edimbilim yeterlilik ve özür dileme stratejileri üzerindeki etkileri
HÜSEYİN CANER CANBOLAT
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA POLAT
- Türkçe ve Türk kültürü ders kitaplarının edimbilim açısından ı̇ncelenmesi
An analysis of pragmatic content in Turkish and Turkish culture textbooks
ZEKİYE DURMUŞKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ FUAT ARICI
DOÇ. DR. YUSUF GÜNAYDIN
- Devotion and friendship through Facebook: An ethnographic approach to language, community, and identity performances of young Turkish-American women
Başlık çevirisi yok
ASLIHAN AKKAYA
Doktora
İngilizce
2012
AntropolojiSouthern Illinois University, CarbondaleDR. JANET M. FULLER
DR. ANTHONY K. WEBSTER