Özerkliği destekleyici ve kontrol edici ebeveynlikle bağlantılı ebeveyn özellikleri ve ergenin uyumu arasındaki ilişkiler
The relations among parent characteristics as precursors ofabout autonomy supportive and controlling parenting and adolescents? adjustment
- Tez No: 308406
- Danışmanlar: PROF. DR. MELİKE SAYIL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Psikolojik kontrol, özerkliği destekleme, ebeveyn kişiliği, psikososyal uyum, ebeveynlik, ergenlik, Psychological control, autonomy support, parent personality, psychosocial adjustment, parenting, adolescence
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gelişim Psikolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Ebeveynlik uygulamaları, ergenlerin sağlıklı gelişimini olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu bağlamda, ebeveynliği belirleyen önemli kaynaklardan biri olduğu ifade edilen (Belsky, 1984; Barber, Bean ve Erickson, 2002) kişilik özelliklerinin, ebeveynlikle bağlantılarının incelenmesi önem kazanmaktadır. Bu çerçevede araştırmanın iki amacı bulunmaktadır. Amaçlardan biri, ergenin toplumsallaştırılmasında en önemli aktörlerden olan annenin, psikolojik kontrol ve özerkliği destekleme uygulamalarını kullanmasında rol oynayan kişilik özelliklerini ve bilişlerini ortaya koymaktır. Diğer amaç ise annenin birbirine zıt özellikler taşıyan bu ebeveynlik uygulamaları ile ergenin gelişimsel sonuç davranışları arasındaki ilişkileri incelemektir.Araştırmaya Ankara şehir merkezinde devlete ait üç lisenin 9., 10. ve 11. sınıflara devam eden 341'i kız, 254'ü erkek 595 ergen ve onların anneleri katılmıştır.Ebeveynlik uygulamaları ve annenin özellikleri arasındaki ilişkilerin incelendiği regresyon analizi sonuçları, annenin empati becerisi ve uyumsuz mükemmeliyetçiliğinin, her iki ebeveynlik uygulaması için de belirleyici kişilik özellikleri olduğunu göstermiştir. Buna göre empati becerisi yüksek anneler, daha çok özerkliği destekleme ve daha az psikolojik kontrol uygularken; uyumsuz mükemmeliyetçi özelliğe sahip annelerin söz konusu uygulamaları tersi yönde kullandıkları saptanmıştır. Ebeveynlik uygulamaları ve ergenin psikososyal uyum değişkenleri arasındaki ilişki, kız ve erkek ergenler için ayrı ayrı yapılan regresyon analiziyle incelenmiştir. Analiz sonuçları, annenin uyguladıkları psikolojik kontrol arttıkça, kızların hem içselleştirme hem dışsallaştırma sorun davranışlarının, erkeklerin ise sadece olumsuz nitelikte arkadaşlıklarının arttığını göstermiştir. Annelerin özerklik desteği arttıkça, kız ve erkek ergenlerin akademik yeterliklerinin ve olumlu nitelikte arkadaşlıklarının arttığı, ayrıca erkeklerin saldırganlıklarının azaldığı görülmüştür. Özerkliği destekleyici ve kontrol edici ebeveynlikle ilgili sonuçların uluslararası yazına katkıları tartışılmış ve geleceğe yönelik araştırmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Parenting practices may lead to both positive and negative influences on the healthy development of adolescents. In this context, the associations of parental personality characteristics with parenting (Belsky, 1984; Barber, Bean and Erickson, 2002) are of high importance. Within this frame, there are two aims of this research. The first aim is to explore the role of some personality characteristics and cognitions of mothers who are one of the most important actors of adolescent socialization, on parental psychological control and autonomy support which are two opposite aspects of parenting practices. The other aim is to explore the relations between the mother?s parenting practices and the psychosocial adjustment of the adolescent.The sample of the research consists of 595 adolescents in grade 9, 10 and 11 of three public high schools and their mothers. 341 participants are female whereas 254 are male.The regression analysis results concerning parenting practices and the characteristics of the mother revealed that maternal empathy and maladaptive perfectionism were distinctive personality characteristics on either of the parenting practices. According to this, it was found out that mothers high in empathy supported the adolescent?s autonomy more frequently and showed less psychological control whereas the maladaptive perfectionistic mothers did the opposite. The relationship between parenting practices and psychosocial adjustment variables of the adolescent is examined separately for female and male adolescents through regression analysis. It was seen that as the maternal psychological control increase, both the internalizing and the externalizing problem behaviour of the girls increase whereas for boys only negative friendships quality increase. As the maternal autonomy support increased, the academic competencies of both male and female adolescents and positive friendship quality increased, and aggressiveness of the males was decreased. Possible contributions of the study to the literature on autonomy supportive and controlling parenting were discussed and suggestions for future research were made.
Benzer Tezler
- Conceptions of parental authority and the roles of parent-adolescent conflict and parental control behaviors on adolescent adjustment
Ebeveyn otoritesinin kavramsallaştırılmasının, ebeveyn-ergen çatışmasının ve ebeveyn kontrol davranışlarının ergenin uyumu üzerindeki rolü
AYLİN EVRANKAYA
- The effect of a home visitation program on mother–infant interactions
Ev ziyaret programının anne–bebek etkileşimlerine etkisi
ZEYNEP BAŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
PsikolojiBoğaziçi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEYZA ÇORAPÇI
- Üniversite yöneticilerinin özerklik destekleyici davranışlar bağlamında çalışanlara karşı tutumlarının self determinasyon teorisi perspektifinden incelenmesi: Akdeniz Üniversitesi örneği
A study on attitudes of university administrators towards employees in the context of autonomysupportive behaviors from the perspective of self determination theory: A study at the Akdeniz University
EMİNE DEMİRKOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK DURNA
- Turkish EFL speaking course students' motivational orientations and their instructors' autonomy support
Yabancı dil olarak İngilizce konuşma sınıflarındaki Türk öğrencilerin motivasyon yönelimleri ve öğretmenlerinin özerklik desteği
ALİ DİNÇER
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
DilbilimAtatürk ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SAVAŞ YEŞİLYURT
- Sosyal bilgiler öğretiminde oyunlaştırmanın akademik başarıya, akademik risk alma eğilimine ve tutumlara etkisi
The impact of gamification in social studies teaching on academic achievement, academic risk-taking and attitudes
MEHMET AKİF İNESİ
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimUşak ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM SEZER