Geri Dön

Toplumsal yarar odakli kiyi canlandirmaya i̇lişkin kavramsal bir ajanda ve i̇stanbul örneğinde Türkiye üzerine değerlendirmeler

A conceptual agenda for a waterfront revitalization considering social benefit and evaluations on Turkey in case of i̇stanbul

PDF İndir

  1. Tez No: 339902
  2. Yazar: BİGE ŞİMŞEK İLHAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE SEMA KUBAT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Peyzaj Mimarlığı, Şehircilik ve Bölge Planlama, Landscape Architecture, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2012
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 418

Özet

ÖZETBu çalışmanın ana temasını; 1960'lı yıllarda Avrupa ve Kuzey Amerika'nın önde gelen liman kentlerinde ortaya çıkan ve günümüze kadar olan yarım asır içinde evrilerek küresel bir fenomen haline gelen kıyı canlandırma olgusu oluşturmaktadır. Liman ve limana dayalı endüstri işlevlerinin kent merkezindeki kıyı konumlarından çekilmesi sonucu, kentlerde bozulmaya ve çöküşe terk edilmiş kıyı arazilerinin; ekonomik, sosyal, ekolojik, mekansal, kültürel, imgesel açılardan yeniden kentin bir parçası haline getirilebilmesi için bir dönüşüm geçirerek yeni işlevler kazandırılması olarak tanımlanabilecek olan kıyı canlandırma; temelde, su ve kent arasında geleneksel olarak var olan ancak endüstriyel kullanımlar yüzünden uzun bir süredir kopmuş bulunan fiziksel ve sosyal ilişkiyi çağın gerektirdikleriyle ?yenilenen? şekliyle bir ?yeniden? üretme sürecidir. Dünyada gerçekleştirilen sayısız projelerdeki genel eğilim, kıyıyı; yeni konut, ticaret, iş, rekreasyon alanlarını birleştiren karma kullanımlar getirerek yeniden canlandırmaktır. Bu işlevlerden birinin daha baskın olduğu uç örnekler de bulunmakla birlikte, ideal olarak nitelendirilen kıyı canlandırmaların; ekonomik, ekolojik, toplumsal yararları dengeleyerek ?sürdürülebilir?lik kavramını gerçekleştirebilen çalışmalar olduğu genel bir kabuldür. Farklı çıkarların çatıştığı uzun soluklu kıyı canlandırma çalışmalarında bu yararları dengeleyebilmek için kamu, özel sektör, sivil toplum, akademi kurumları arasında eş-güdüm sağlayarak çok-aktörlü bir katılıma olanak verecek bir yeniden geliştirme örgütlenme birimi oluşturabilen kentsel yönetimlerin başarılı kıyı canlandırma projelerini hayata geçirebildikleri görülmektedir.Dünya çapında gerçekleştirilen projeler incelendiğinde, atıl kıyı alanlarına karma kullanım işlevleri getiren canlandırma stratejilerindeki genel yaklaşımın; yeniden- gelişimin katalizörü olarak, kıyı şeridine fiziksel erişim sağlayabilecek olan kamusal açık mekanlar yaratmak aracılığıyla, kıyıyı yeniden kentsel dokunun ve yaşamın bir parçası haline getirmek olduğu görülmektedir. Bu tezin temel bakış açısı; dönüşümü zorunlu hale gelen eski liman alanlarının canlandırılmasını; kıyıdaki bu endüstriyel bariyer yüzünden suya arkasını dönmek zorunda kalmış olan kentin suya yeniden yönlendirilmesi, su ile fiziksel ve sosyal olarak yeniden bütünleştirilmesi için büyük bir fırsat olarak değerlendiren ve kıyının ?coğrafya?sından ve ?kültür?ünden kaynaklanan özgün kentsel ve doğal değerleri ortaya çıkararak kıyı arayüzüne yeni bir kimlik ve imaj kazandırmaya çalışan çağdaş mekanlar ve etkinlikler dizisi sunmak yoluyla ?toplumsal yarar? sağlamaya odaklanan bir kentsel vizyona, görüşe dayanmaktadır.Türkiye'de ise kıyı canlandırma olgusunun dünyadaki gelişmeler ve deneyimlerle karşılaştırıldığında, yeni bir kentsel gündem olduğu söylenebilir. Özellikle 2000'li yılların başında, İstanbul'da ?Salıpazarı? ve ?Haydarpaşa? liman alanlarının işlevsel dönüşümlerinin sözkonusu olması ile ?kıyının yeniden geliştirilmesi? olgusu gündeme gelmiş; ancak, günümüzde hala süren oldukça tartışmalı bir süreci de beraberinde getirmiştir. Merkezi yönetime bağlı kurumlara ait olan bu kamusal alanların özelleştirilerek, salt ekonomik amaçlarla, kruvaziyer liman, iş ve ticaret merkezi, otel, konut işlevlerinin gelişimini sağlayacak şekilde düzenlenmesi ve yerel yönetimin bu alanların dönüşümü konusunda bir politika ve program geliştirmede devre dışı kalmasının söz konusu olması; kamuoyu, akademik çevreler, mesleki örgütler ve sivil toplum kuruluşları tarafından oldukça sert tepkilere, itirazlara, hukuki mücadelelere yol açmıştır. Tezin çıkış noktasını, İstanbul örnek olaylarındaki bu temel mesele oluşturmuştur.Bu olgunun Türkiye'de yeni bir gündem oluşu, kazanılmış küresel deneyimin olumlu olumsuz sonuçlarından yararlanmak açısından bir avantajdır. Bu bağlamda, tez çalışmasını biçimlendiren temel bakış açısı; dünya çapında sayısız uygulamalar ile küresel bir gündem haline gelen kıyı canlandırma olgusunu çözümleyerek, ekonomik, ekolojik/çevresel ve toplumsal yararları dengeleyen sürdürülebilir bir kıyı canlandırma çalışmasının formüle edilebilmesi için ajandasında yer alması gereken anahtar konu ve kavramları ortaya koymak yoluyla kuramsal bir çerçeve çizmek olmuştur. Bu çerçeve içinde; çağdaş kamusal mekanlar ve etkinlikler dizisi programlama ve tasarlamada öne çıkan güncel anahtar konu ve kavramların da saptamasına odaklanılmış ve bu sayede toplumsal yarar odaklı bir kıyı canlandırmaya ilişkin kavramsal bir ajanda geliştirilmiştir.Yedi bölümden oluşan tez çalışmasının ilk bölümü tezin konusu ve kapsamı, temel meseleleri, varsayımları, amaçları ve katkısı ve kullanılan yöntemin tanıtıldığı giriş bölümüdür. İkinci bölümde, kıyı canlandırma olgusunun yapısı çözümlenerek teze kuramsal bir altyapı oluşturulmuş; üçüncü bölümde, dünyadan kıyı canlandırma örnek olay incelemelerine yer verilmiş, tez kapsamında oluşturulan künyeler aracılığıyla kıyı canlandırma uygulamalarından bir seçki sunulmuş; dördüncü bölümde ideal bir kıyı canlandırma sürecini oluşturan aşamalar ve aralarındaki bağlantılar ortaya konmuş; beşinci bölümde, kıyı canlandırma, kentsel tasarım, kentsel/kamusal mekan üretimi konularındaki güncel gelişmelere referansla ve örnek olay çözümlemelerine dayanarak toplumsal yarar odaklı kıyı canlandırmaya ilişkin anahtar konu ve kavramların yer aldığı bir ajanda geliştirilmiştir. Böylece çalışmanın dört bölümden oluşan ilk kısmı boyunca sürdürülebilir bir kıyı canlandırmaya ilişkin kuramsal ve kavramsal bir çerçeve sunulmuştur. Tezin ikinci kısmını oluşturan altıncı bölümde ise, Türkiye'de kıyı ve kıyı düzenlemeyi ilgilendiren yasal, yönetimsel, örgütsel duruma ilişkin genel saptamalar yapıldıktan sonra bu yapının getirdiği gelişmelerin İstanbul kıyıları üzerindeki etkilerine değinilmiş, İstanbul Haliç, Salıpazarı ve Haydarpaşa örnek olayları incelenmiştir. Tezin sonuç bölümü olan yedinci bölümünde; yapılan kapsamlı bir literatür araştırması sonucu çeşitli kaynaklardan sağlanan metinsel okumalar ile dünyadan çok sayıda örnek olay incelemelerinden elde edilen niteliksel verilerin, bilgilerin, bulguların biraraya getirilerek kodlanması ile elde edilen anahtar konu ve kavramlar, bir ?tümevarım uslaması? ile, vizyon ve hedefler, örgütleme, planlama, finanse etme ve kamusal mekan üretimine ilişkin ?temel ilkeler? seti formatında düzenlenmiş; bu temel ilkelerden yola çıkılarak oluşturulan değerlendirme ölçütlerinin yer aldığı ?kontrol listeleri? hazırlanmıştır. Tezde oluşturulan kuramsal ve kavramsal çerçeveye referansla oluşturulan bu kontrol listeleri aracılığıyla İstanbul örnek olaylarının eleştirel bir değerlendirmesi yapılmış ve tez süresince elde edilen bulgulara dayanarak, Türkiye'deki olası kıyı canlandırma çalışmalarının örgütlenmesi için yapılması gerekenler açısından ulaşılan sonuçlara ve bu sonuçlara dayanarak getirilen önerilere yer verilmiştir.Küresel bir perspektiften bakılarak dünya deneyimlerinden olumlu ya da olumsuz dersler çıkarabilme ve İstanbul örnek olayları üzerine değerlendirmeler yapabilme olanağı sunan bu tez çalışması; toplumsal, çevresel ve ekonomik yararları dengemeye çalışan sürdürülebilir bir kıyı canlandırma çalışmasının ajandasını oluşturan güncel konu ve kavramları saptayarak, ölçütler elde etmek yoluyla bir katkı sağlamaktadır. Bu sayede, Türkiyede kıyıda kamusal mekanlar yaratabilmenin lehine bir kıyı canlandırma sürecini, yerel bir süzgeçten geçirerek, örgütleyebilmek için gerekli temel bileşenleri ortaya koyan çalışma, Türk liman kentlerindeki olası kıyı canlandırma çalışmalarına ışık tutacak kılavuz bir kaynak sunmaktadır.

Özet (Çeviri)

SUMMARYThe main theme of this study is the ?waterfront re-vitalization? which emerged firstly the main industrial cities of Europe and North America and then has became the global phenomenon all over the world, elolving in the fifty years up to now. Waterfront re-vitalization can be defined as the transformation of waterfront lands, confronted decay and decline due to the retreat period of the industry and port-related industry from downtown waterfronts, in terms of economical, ecological, social, spatial, cultural aspects by bringing new functions to be able to become a part of the city again. That is, waterfront re-vitalization is basically the process of re-producing the social and physical relationship between the water and the city, which had been traditionally existed but then interrupted by industrial uses for a long time, as a way of being renewed by the necessities of the era.When the projects realized all over the world are examined, it is seen that the general tendency offering mixed uses to the waterfront areas is the production of public spaces along the waterfront as the catalyst of the revitalization scheme, making this interface be the main destination of the city for all citizens again. Although, there are extreme cases in which one of these functions dominance others, it is generally accepted that the projects which realize sustainability by balancing the economical, ecological, social benefits are regarded as successful waterfront revitalization projects. In realized projects all over the world, it can be observed that local governments establishing the re-development organization unit which can enable participation of several actors by coordinating public and private institutions, non-governmental organizations, academia have achieved the successful waterfront projects.The general tendency of the projects realized all over the world is to revitalize the waterfront by bringing mixed uses which combine residential, commercial, business, and recreational areas. Generally, the catalyst of the projects offering mixed uses is the production of public spaces along the waterfront, making this interface be the main destination of the city for all citizens again. This thesis is based on the vision that the waterfront revitalization should focus on providing a social benefit via introducing the series of contemporary spaces and activities which will give a new image and identity to the interface of the city and the sea by revealing the urban and natural values derived from the geography and culture of the waterfront.Turkey has been confronting with waterfront re-vitalization newly in comparision with the developments and experiences through the world. Beginning from the 2000?s, with the necessity of the functional transformation of old port areas, namely the ?Salıpazarı? and ?Haydarpaşa?, waterfront re-development, re-vitalization has been put on the agenda of İstanbul, leading to considerably contraversial process still continuing at the present day. To be the case of the privatization of these public properties owned by central government and the re-organization of these waterfront areas as such residential, business, hotel, cruise port functions which will be developed solely with economical purposes and thus, the local authority?s out-of-service to produce any policy and program has led to sharp reactions, objections, and legal struggles by public opininon, academical, non-governmental, and professional organizations. The starting point of the thesis is this problematic existing in İstanbul cases.Being this phenomenon a new issue in Turkey is an advantage that the global experience will be benefit in terms of concluding the negative and positive consequences of this experience for Turkey. Thus, the vision forming the thesis study is to draw a theoretical framework via providing the key concepts necessary to formulate a sustainable waterfront revitalization scheme which will balance the economical, ecological and social aspects by analyzing this global phenomenon. Within this framework, the main focus is to determine key concepts for programming and designing contemporary series of public spaces and events; in this way, a conceptual agenda for a waterfront revitalization considering social benefit.The thesis study consists of seven chapters. The first chapter is the introduction in which the issues, hypotheses, purposes and contributions, and the method used in the study are described. In the second chapter; a theoretical framework is formed by analyzing the waterfornt revitalization phenomenon. In the third chapter; case studies selected from the projects realized all over the world are included and a selection of waterfront projects is placed via tags formulated in this thesis. In the fourth chapter; the phases and interrelations of these phases forming an ideal waterfront revitalization are expressed. In the fifth chapter; a conceptual agenda for a waterfront revitalization considering social banefit is formed with the reference of contemporary developments related to waterfront revitalization, urban design, the production of urban/public space and of the findings obtained from the case study analyses. Thus, in the first part of the study consisting of these four chapter, the theoretical and conceptual framework is displayed.In the second part of the study consisting of the sixth chapter; making general determinations on legal, managerial, and organizational situation related to waterfront legislation in Turkey, the results of their effets on the coasts of İstanbul are expressed, and Haliç, Salıpazarı, and Haydarpaşa case studies are examined.In the third part consisting of the seventh chapter; consulting the relevant literature on the waterfront revitalization and basing the case study analyses, the key concepts are obtained by coding the qualitative datas and findings. With an inductive reasoning, these key concepts are formulated as ?a frame of reference? related to visions and targets, organization, planning and design, financing, and the production of public space. Evolving out this frame of reference, the check lists consisting of evaluation criteria are formed. A critical evaluation of İstanbul case studies are made via these check lists formed with the reference of this theoretical and conceptual framework; and conclusions and proposals made by basing on these conclusions for the organization of the waterfront revitalization which will be realized in Turkish port cities are expressed.Looking from a global perspective provides the opportunity which enables to review on İstanbul cases by drawing upon learnings from these world experiences. In this way, the study displays main components to organize a waterfront revitalization process through the production of public spaces to provide a social benefit. In this way, this study aims to provide a guiding source which will light the way for further waterfront re-vitalization schemes for Turkey to be able to organize a waterfornt revitalization process taking into consideration the production of public spaces along the waterfront.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    399917

    The State Oil company of The Azerbaijan Republic (SOCAR) and its European regional partnerships: 1992-2015

    Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve SOCAR'ın Avrupa bölgesel yatırımları: 1992-2015

    CEMİLE ASKER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    EnerjiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OKTAY FIRAT TANRISEVER

  2. Tez No

    241231

    Sosyal pazarlama yöntemi olarak karşılıklı yarar odaklı sponsorluk (neden ilişkili pazarlama) uygulamalarının tutumlar üzerine etkisi

    The effects of transaction based sponsorship (cause-related marketing) practices on attitudes as a method of social marketing

    PELİN HÜRMERİÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Halkla İlişkilerMarmara Üniversitesi

    İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FİLİZ BALTA PELTEKOĞLU

  3. Tez No

    836500

    Sosyal girişimcilerin fayda sağlayabileceği alanlar ve toplum yararı konusundaki fikir analizlerinin bütünleştirilmesi

    Integrating idea analyses on areas where social entrepreneurs can create benefits and contribute to societal welfare

    ŞEYMA NUR ÇOLAK AKGÜL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    SosyolojiMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Yeniilikçilik ve Girişimcilik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ ÇIMAT

  4. Tez No

    852041

    Toplum-5.0 ile birlikte e-ticarete yapay zekâ etiği açısından bakış: Çerçeve, ihlaller ve çözüm önerileri

    A perspective on e-commerce with society 5.0 from the view of artificial intelligence ethics: Framework, violations and solution suggestions

    ESRA KOPARAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Bilgi ve Belge YönetimiDokuz Eylül Üniversitesi

    Bilgi Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ONUR DOĞAN

  5. Tez No

    870901

    Küreselleşme ve yükseköğretimde ulusötesi aktörlere ilişkin akademisyen görüşleri

    Perspective of academics on globalization and transnational actors in higher education

    KADRİYE BEGÜM DOĞRUYOL ALADAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞEN BAKİOĞLU

Geri Dön