Türkçeden Rusçaya yapılan çevirilerde deyimlerin eşdeğerlik sorunları
Equivalence problems of proverbs in the translations from Turkish into Russian
- Tez No: 383410
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİNÇ ÜÇGÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Dilbilim, Western Linguistics and Literature, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Slav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rus Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 288
Özet
Bu çalışma, Türkçeden Rusçaya yapılan edebi metin çevirilerinde Türkçe deyimlerin eşdeğerlik sorunlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Tezin Giriş Bölümü'nde, genel olarak farklı diller arasında yapılan çevirilerin tarihçesi, benimsenen çeviri politikaları üzerine araştırmalara yer verilmiştir. Birinci bölümde“Teorik Bölüm”başlığı altında temel çeviri ve çeviribilim kavramlarına yer verilecek, çeviri ve çeviribilimle ilgilenen bilim insanlarının görüşleri incelenecektir. Bu bölümü çeviribilimin ve çevirinin tarihçesi izleyecek, ilk çalışmalardan itibaren günümüze kadar çevirilerin geçirdiği süreç irdelenmiştir, çeviri ve çeviribilimin edebiyat bilimi ve dilbilimdeki yeri, çeviri kuramları ve çeviri kuramlarının uygulama alanında kullanımına yönelik araştırmalar yapılmış, temel deyimbilim ve deyimbilim kavramlarına yer verilecek, deyimbilimle ilgilenen bilim adamlarının görüşleri incelenmiştir. İkinci bölüm“ Türkçeden Rusçaya Yapılan Çevrilerde Deyimlerin Eşdeğerlik Sorunları ”başlığıyla yer alan ve incelemeye aldığımız Türkçe eserler ve onların Rusçaya çevirileri hakkında bilgi verildiği Pratik bölümdür. Daha sonra bu eserlerde elde edilen deyimsel ifadelerin ve çevirilerinin incelemesi yapılmıştır. Burada izlediğimiz yol, eserlerin Türkçe orijinallerinde bulabildiğimiz deyimsel ifadelerin Rusçaya çevirileri, çeviri kuramlarına uygun olarak çeviri eleştiri yöntemleriyle incelenmesidir. Elde edilen sonuçlarla karşılaştırma yöntemi izlenmiş ve bu deyimlerin Rusçaya çeviriye nasıl yansıtıldığı ve anlamsal ve yapısal olarak ne gibi değişikliklere uğratıldığı tespit edilmiştir. Türkçe deyimlerin Rusça karşılıklarının veriliş şekillerine göre dört guruba ayırdık: • Türkçe deyimin çevirideki karşılığının tek kelime ile verilmesinden doğan eşdeğeri olmayan, • Türkçe deyimin çevirideki karşılığının açıklama cümleleri ile verilmesinden doğan eşdeğeri olmayan, • Türkçe deyimin çevirideki karşılığının başka anlama sahip deyim ile verilmesinden doğan eşdeğeri olmayan. • Türkçe deyimin çevirideki karşılığının kelimesi kelimesine çeviri ile verilmesinden doğan eşdeğeri olmayan Deyimler kullanıldıkları metin içerisinde verilmiş ve ardından her bir deyimin sırasıyla sözlük anlamı ve deyimsel anlamı verilmiştir. Bunun da doğrudan deyimler anlam açısından tahlil edilmeye çalışılmıştır. Çalışma boyunca elde edilen verilerin değerlendirildiği ve bir dizi çıkarımlarda bulunulduğu“sonuç”yazısıyla bitirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine equivalence problems of Turkish idioms in translations of literary texts from Turkish to Russian. İntroduction part of this thesis covers history of translation between different languages in general and research on adopted translation policies. The first“Theoretical Section”contains concepts of basic translation and translation studies, examines opinions of scientists interested in translation and translatology. This section is concerned with history of translation and translatology; the process, translation has gone through up to now; place of translation and translatology in literary science and linguistics; translation theories and research on field of translation theories applications; basic Phraseology and Phraseology concepts, opinions of scientists dealing with Phraseology. The second section, which is practical and named“ Equivalence problems of Turkish idioms in translations of literary texts from Turkish to Russian ”deals with Turkish works, examined by us, and provides information about their translations into Russian. İdiomatic expressions and their translations, obtained from these works, were studied. Russian translations of idiomatic expressions, found in the Turkish originals, were studied in accordance with the translation theories by means of methods of translation criticism. Comparison method was applied to obtained results; meanings reflection and semantic and structural changes of these idiomatic expressions in Russian translations were identified. We divided Turkish idioms into four groups according to the forms of their Russian translational equivalents: • not equal, due to being translated by means of a single word • not equal, due to being translated by means of a descriptive sentence • not equal, due to being translated by means of an idiom with different meaning • not equal, due to being translated by means of word to word translation İdioms are given in the context together with their dictionary and idiomatic meanings. İdioms were directly analyzed in terms of meaning. Evaluation of data obtained from the study and some conclusions are made in the“results”part of this thesis.
Benzer Tezler
- İnançlarla ilgili Rusça deyimlerin incelenmesi ve Türkiye Türkçesindeki karşılıkları
Analysis of Russian idioms about belief and equivalences in Turkish language
SELİN TEKELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Batı Dilleri ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiRus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİNÇ ÜÇGÜL
- Rus dilinde hareket fiillerinin incelenmesi
Research on verbs of motion in Russian language
FİLİZ KARAKALE
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE PAMİR DİETRİCH
- Перевод и анализ культурных реалий изпроизведения чынгыза айтматова«материнское поле»
Cengiz Aytmatov'un 'Toprak Ana' eserindeki kültürel ögelerin çevirisi ve analizi
KANIŞAY BAKTIBEK KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEYHUN VEDAT UYĞUR,
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Türkçe–Rusça-Ukrayna dili öykü çevirileri ve karşılaşılan sorunlar
Story translations and problems in translating between Turkish Russian and Ukrainian
IULIIA PUSHKINA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıAnadolu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA PİLANCI