Translation and ideology: A study of paratexts of Turkish translations of the Kurdish Mesnevi Mem û Zin in the Republican Period
Çeviri ve ideoloji: Kürtçe Mesnevi Mem û Zin'in Cumhuriyet Dönemi Türkçe çevirilerinin yan metin incelemesi
- Tez No: 407260
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. JONATHAN MAURICE ROSS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
17. yüzyılda yaşamış olan Kürt şair Ehmedê Xanî'nin en önemli eserlerinden olan Mem û Zin mesnevisi, hem Osmanlı hem de Cumhuriyet döneminde Türkçe'ye çevrilmiştir. Bu tezin amacı, Cumhuriyet döneminde Kürtçe'den Türkçe'ye yapılan Mem û Zin çevirilerinin yan metinlerini incelemek ve bu sayede ideolojinin çeviri üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Cumhuriyet tarihinin büyük bir bölümünde, Mem û Zin çevirileri sansür ve baskıya maruz kalmıştır. Fakat 2010 yılında, Kültür ve Turizm Bakanlğı, devletin bir temsilcisi olarak, Mem û Zin'in yeni bir Türkçe çevirisini yayınlar. Bu durum, çevirinin siyaset ve ideoloji ile arasındaki ilişkiyi gözler önüne sermektedir. Bu ilişkiyi incelemek için, çalışmada öncelikle Türkiye'deki Kürt meselesi dilsel, sosyal, akademik ve edebi boyutlarıyla tarihsel olarak ele alınır. Sonrasında, kavramsal çerçeve açıklanır ve özellikle André Lefevere'nin yeniden yazım kavramına vurgu yapılır. Çevirilerin ideolojik amaçlarını açığa çıkarmak için, yan metin incelemesi ve eleştirel söylem çözümlemesi yöntemleri kullanılmıştır. Bu yöntemler yardımıyla, Namık Açıkgöz'ün çevirisi (2010), Kadri Yıldırım'ın çevirisi (2010) ve çeviri eleştirisi kitabı (2011) incelenmiştir. Çalışma, Mem û Zin'in Türkçe'deki macerası üzerinden çeviri ve ideoloji arasındaki güçlü bağa dikkat çeker. Aynı zamanda, kaynak metni Kürtçe olan Mem û Zin çevirilerinin yan metinlerinin incelenmesi, yazar ve eseri için yeni bir imaj oluşturmada yan metinlerin ne kadar etkili bir rol oynadığını ortaya koyar.
Özet (Çeviri)
Mem û Zin, the masterpiece of the seventeenth-century Kurdish poet Ehmedê Xanî, was translated into Turkish in both the Ottoman and Republican periods. The purpose of this thesis is to analyze the paratexts accompanying the Turkish translations of Mem û Zin that were produced from Kurdish source-texts in the Republican period, so as to examine the impact that ideology can have on translation. Translations of Mem û Zin in much of the Republican period encountered censorship and repression. However, the same text was translated by the Ministry of Culture and Tourism, a representative of the state, in 2010, thus suggesting the strong relationship between ideology, politics and translation. To examine this relationship, the thesis retrospects the Kurdish issue in Turkey in its various linguistic, social, academic and literary dimensions. After that, the theoretical framework is presented and, in particular, the salience of Lefevere's concept of rewriting is emphasized. As for the methodology, paratextual analysis and critical discourse analysis are deployed in an attempt to reveal the ideological motives behind the translations. With these methodological tools, I analyze the book covers and prefaces of Mehmet Emin Bozarslan's translation (1968, 1975 and 1990), Namık Açıkgöz's translation (2010) and Kadri Yıldırım's translation (2010) and book-length translation criticism (2011). The thesis concludes that the Turkish adventure of Mem û Zin offers a striking case of the link between ideology and translation, while analysis of the paratexts for various Kurdish-Turkish translations demonstrates the role that paratexts can play in creating new images of authors and works.
Benzer Tezler
- A game of genders: The development of translated feminist children's literature in the 21st century Turkey
Başlık çevirisi yok
HANDEGÜL DEMİRHAN
- The effect of translation on gaining symbolic capital for publishing houses: A case study on Ayrıntı yayınları's publishing strategy in Ağır Kitaplar series
Yayınevlerinin simgesel sermaye elde etmelerinde çevirinin etkisi: Ayrıntı yayınlarının Ağır Kitaplar dizisindeki yayın stratejisi üzerinden bir vaka incelemesi
PELİN KORKMAZ
- Translation an ideology: A comparative analysis of the translations of Daniel Defoe's Robinson Crusoe
Çeviri ve ideoloji: Robinson Crusoe çevirileri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme
HÜMEYRA ALTUNTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
Mütercim-TercümanlıkHacettepe ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ORHUN YAKIN
- A study on the manipulation and ideology in the Gap of Time by Winterson as an intralingual translation of the Winter's Tale by Shakespeare
Shakespeare'in Kış Masalı adlı eserinin bir dil içi çevirisi olarak ele alınan Winterson'ın Zaman Boşluğu adlı eserindeki manipülasyon ve ideoloji üzerine bir çalışma
FULYA DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Mütercim-TercümanlıkAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI ÖZLEM TARAKÇIOĞLU
- A critical discourse analysis perspective on censorship in translation: A case study of the Turkish translations of Grey Wolf
Çeviride sansüre eleştirel söylem çözümlemesi perspektifinden bir bakış: Vaka çalışması olarak Grey Wolf'un Türkçe çevirileri
AYŞE SAKİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Mütercim-TercümanlıkHacettepe ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. HİLAL ERKAZANCI DURMUŞ