Türk romanında entelektüel suç
Intellectual guilt in Turkish novel
- Tez No: 515024
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
Entelektüel, Türk romanında ilk kez, alafrangalaşmış Avrupa hayranı züppe tip olarak görünür. Tanzimat Döneminde“münevver”olarak anılan bu tip, Cumhuriyet Dönemi ile entelektüele dönüşür. Münevverin entelektüele dönüşmesi ve entelektüelin sorumluluk sahibi bir figür olarak Türk romanında görünmesi, uzun yıllar alır. İlk örneği Felâtun Bey olan entelektüel, zamanla Ahmet Cemil'e, Ahmet Celâl'e, Kâmil Bey'e, Doktor Şerif'e, Mümtaz'a, Selim'e dönüşürken birçok kaygıyı ve ideali temsil eden bir figür hâline gelir. Bu figürlerin oluşmasında yazarların kendi entelektüel kimliklerinin ve sorumluluk bilinçlerinin etkisi büyüktür. Her yazar, kendi idealini, entelektüel roman karakterine yansıtır. Dolayısıyla Tanzimat Dönemi romanlarının kişileri Batılılaşmaya çalışan tipler iken Servet-i Fünûn Dönemi romanlarının kişileri ise Batıyı özümsemiş ve yenilikçi tiplerdir. Felâtun Bey, Bihruz Bey, Ali Bey kültürel gelişimlerini tamamlayarak Ahmet Cemil'e dönüşürler. Aynı şekilde Millî Edebiyat Dönemi yazarlarında ise millî bir ideal bilinci dikkat çeker. Halide Edip Adıvar, güçlü, idealist, entelektüel kadınlar çizer. Kadrocu Yakup Kadri Karaosmanoğlu ise idealist kişilerle örülü bir dünya kurar. Ankara ile ütopikleşen bu dünya, Yaban ve Panorama ile yerle bir olur. Cumhuriyeti kuran idealist entelektüelin ise halkını kendi ideallerinden çok uzak bulması, onu karamsarlaştırır. Cumhuriyet entelektüeli ise halk ile arasındaki mesafeyi ölçebilen ve sorumluluğu karşısında kaygılanan bir figür olarak belirir. Kemal Tahir'in, Peyami Safa'nın, Sabahattin Ali'nin, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın, Oğuz Atay'ın, Adalet Ağaoğlu'nun, Ferit Edgü'nün, Orhan Pamuk'un çizdikleri entelektüel karakterler, gerek sorumlulukları gerek dönemlerindeki entelektüel algısını yansıtması açısından dikkate değerdirler. Bu çalışma, Tanzimat münevverinin Cumhuriyet entelektüeline uzanan öyküsünü, entelektüel sorumluluk, kaygı ve varoluşsal suçluluk açısından incelemeyi amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The intellectual first shows up in Turkish novel as a snob Europe fan who adopted à la frange ways. This type which is called as“münevver”in Tanzimat period, turns into“intellectual”with Republican period. Transformation of münevver into intellectual and its appearance in Turkish novel as a figure that bears responsibility take many years. The intellectual, whose archetype is Felâtun Bey, becomes a figure representing many concerns and ideals while it shows up as Ahmet Cemil, Ahmet Celâl, Kâmil Bey, Doktor Şerif, Mümtaz and Selim in time. The influence of authors' own intellectual identity and sense of responsibility play a big part in the formation of those figures. Each author reflects his own ideals to his intellectual character in novel. Accordingly, while the novel characters in Tanzimat period are characters who try to be westernized, the ones in Servet-i Fünûn period are modernist persons who internalized the West. Felâtun Bey, Bihruz Bey, Ali Bey transform into Ahmet Cemil by completing their cultural progress. Likewise, what stands out in Milli Edebiyat period authors is the consciousness of a national ideal. Halide Edip Adıvar draws strong, idealist, intellectual women protagonists. Yakup Kadri Karaosmanoglu creates a world full of idealist characters. This world which seems like a utopia in Ankara, blows up completely with Yaban and Panorama. When it comes to the idealist intellectual who established the republic, he becomes pessimistic since he finds people far from his ideals. Republic's intellectual appears as a figure who can measure the distance between him and people and who is concerned about his responsibilities. The intellectual characters drawn by Kemal Tahir, Peyami Safa, Sabahattin Ali, Ahmet Hamdi Tanpınar, Oğuz Atay, Adalet Ağaoğlu, Ferit Edgü and Orhan Pamuk are remarkable both for their responsibilities and reflecting the intellectual perception of their period. This study aims to investigate the story of münevver of Tanzimat, that extends to Republic's intellectual, in terms of intellectual responsibility, concern and existential guilt.
Benzer Tezler
- Representation of the intellectual in The Modern Turkish novel of the 1970s
1970lerin Modern Türk romanında entelektüel temsilleri
BURCU ALKAN
Doktora
İngilizce
2009
Batı Dilleri ve EdebiyatıThe University of Manchesterİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TERRY EAGLETON
- Cumhuriyet Dönemi Türk romanında aydınlar (1950-1970)
Intellectuals in the Republican Turkish novel (1950-1970)
MEHMET BAŞTÜRK
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN KAPLAN
- Türk romanında iktidar mücadelesi (1923-1980)
Power struggle in Turkish novel (1923-1980)
HÜSEYİN BÜLENT OSKAY
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET GÜR
- Alev Alatlı'nın romanlarında metinlerarasılık
Intertextuality in Alev Alatlı's novel's
HATİCE NAMLI EMİROĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıDüzce ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EMİN ULUDAĞ
- Latife Tekin'in romanlarında kadın ve kadın eğitimi
Women characters and women education in Latife Tekin's novels
BAĞDAGÜL KAYABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN